Nở rộ các bãi nuôi ngao tự phát
Theo thống kê của Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) TP Hải Phòng, toàn địa bàn hiện có khoảng 4.000ha bãi triều thuộc 6 quận, huyện ven biển là Cát Hải, Đồ Sơn, Hải An, Kiến Thụy, Dương Kinh và Tiên Lãng. Đại tá Nguyễn Minh Quang, Phó chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy BĐBP TP Hải Phòng cho biết: “Hiện nay, nhu cầu tiêu thụ ngao ở thị trường trong nước và xuất khẩu rất cao, mang lại lợi nhuận lớn nên các hộ dân đua nhau nuôi ngao. Trước đây, cả TP Hải Phòng chỉ có một vài hộ nuôi ngao tự phát thì nay con số này đã lên đến hàng trăm”.
Cụ thể, năm 2011, tại huyện Kiến Thụy chỉ có một vài hộ nuôi ngao tự phát với diện tích vài chục héc-ta, đến nay đã có tới 37 hộ cắm vây bãi với diện tích lên đến hơn 500ha. Còn tại quận Đồ Sơn, có 13 hộ nuôi ngao trên diện tích 140ha. Các bãi triều khác trên địa bàn TP Hải Phòng cũng đã có người cắm cọc, nuôi ngao và nhiều loại thủy, hải sản.
Người dân thu hoạch ngao tại xã Đại Hợp, huyện Kiến Thụy.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, pháp luật quy định các cá nhân thuê mặt nước phải ký hợp đồng với cấp quận, huyện; tổ chức muốn thuê phải ký hợp đồng với cấp tỉnh, thành phố. Thế nhưng hiện nay, hầu hết diện tích nuôi ngao trên địa bàn các quận, huyện của TP Hải Phòng đều được các hộ dân ký hợp đồng với cấp xã, phường. Điều đó không chỉ sai về quy định mà còn gây thất thu cho ngân sách các quận, huyện và thành phố hàng chục tỷ đồng mỗi năm.
Liên tiếp xảy ra xô xát
Nuôi ngao mang lại lợi nhuận cao, cấp phép cho thuê không đúng quy định, trong khi đó đặc thù nuôi ngao lại ở các vùng bãi triều rộng lớn trên biển nên công tác quản lý về an ninh trật tự gặp nhiều khó khăn. Đó là một số nguyên nhân xảy ra nhiều vụ xô xát, tranh chấp tại các bãi nuôi ngao trong thời gian gần đây.
Cụ thể, đêm 15 và 16-5-2017, một nhóm người ngang nhiên đưa tàu chở cọc vào bãi ngao của HTX Dịch vụ sản xuất và nuôi trồng thủy sản (địa chỉ phường Ngọc Xuyên, quận Đồ Sơn) tại bãi bồi Đèn Nơm, giáp ranh giữa quận Hải An và huyện Cát Hải để đóng và dựng chòi nhằm lấn chiếm. Khi các xã viên ra ngăn cản thì bị nhóm người này chửi bới, đe dọa; nguy hiểm hơn, nhóm đối tượng còn nổ súng uy hiếp các xã viên.
Tiếp đó, ngày 22-5, tại bãi nuôi ngao thuộc xã Văn Phong, huyện Cát Hải có diện tích hơn 300ha, hàng chục thanh niên ở xã Hoàng Châu ngang nhiên ra kéo một chiếc bè cùng lưới cụ, nhổ hết phao tiêu, đưa vào bờ, sau đó kéo lên bờ đê đốt phá… Cả hai vụ việc trên sau đó được lực lượng BĐBP phối hợp với công an tiến hành điều tra xử lý.
Trước đó, nhiều vụ việc tương tự cũng xảy ra vào năm 2016. Các vụ việc thường xảy ra tại bãi triều ở phường Tràng Cát, quận Hải An; xã Đại Hợp, huyện Kiến Thụy; phường Bàng La, quận Đồ Sơn; xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng…, cá biệt có những vụ cố ý gây thương tích.
Cấp bách thực hiện các giải pháp
Đại tá Nguyễn Văn Coỏng, Phó giám đốc Công an TP Hải Phòng cho biết, do các hộ nuôi ngao tự phát, không có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền nên ranh giới không được phân định rõ ràng và xảy ra tranh chấp giữa các hộ nuôi ngao với nhau; giữa hộ nuôi ngao với phương tiện, doanh nghiệp khai thác cát. Việc lập lại trật tự trong hoạt động nuôi ngao và khai thác cát là yêu cầu cấp bách.
Thống nhất với quan điểm trên, Đại tá Nguyễn Minh Quang cho rằng, trước hết phải yêu cầu các tổ chức, cá nhân thuê mặt nước thực hiện ký hợp đồng đúng quy định với các cấp đủ thẩm quyền để phân định rõ ranh giới giữa các hộ với nhau, tránh việc thất thu thuế và khó khăn cho công tác quản lý. Đồng thời, các địa phương ven biển phải có quy định rõ về ranh giới quản lý hành chính; phân định rõ ràng khu vực nuôi trồng thủy sản và khai thác cát, bởi tranh chấp thường xảy ra ở địa bàn giáp ranh.
Để kịp thời chấn chỉnh thực trạng nêu trên, ông Lê Thanh Sơn, Phó chủ tịch UBND TP Hải Phòng yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẩn trương hoàn thiện quy định tạm thời về quản lý hành chính trên biển giữa các quận, huyện; tăng cường trách nhiệm quản lý, ổn định sản xuất, kinh doanh tại các vùng nuôi ngao, tăng nguồn thu cho ngân sách. Trên cơ sở quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế thủy sản của thành phố, quy định tạm giao quản lý hành chính trên biển, các địa phương tiếp tục lập quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500. Đồng thời, phối hợp với các lực lượng chức năng tuyên truyền tới từng tổ chức, hộ nuôi ngao, để họ hiểu và chấp hành, yên tâm sản xuất, kinh doanh, hạn chế những vụ việc về an ninh trật tự, từng bước lập lại trật tự trong lĩnh vực trên.
Bài và ảnh: VĂN HUY