Liệu có “chìm xuồng” trách nhiệm?

Kỳ thi tai tiếng vì “con ông cháu cha”

Theo hồ sơ vụ việc, ngày 5 và 6-10-2013, Cục QLTT tổ chức kỳ thi tuyển công chức. Có hơn 290 thí sinh đăng ký nhưng chỉ có 10 thí sinh trúng tuyển. Sau khi kết thúc kỳ thi, có nhiều đơn thư tố cáo tiêu cực: Lộ đề thi, giám thị tiếp tay cho thí sinh chép bài. 10 thí sinh trúng tuyển có nhiều người là con cháu của lãnh đạo trong ngành như cháu ông Đỗ Thanh Lam, Phó cục trưởng Cục QLTT; cháu ông Đào Minh Hải, nguyên Phó cục trưởng Cục QLTT, nguyên Chánh văn phòng Bộ... 

Ông Vũ Huy Hoàng chúc mừng ông Trương Quang Hoài Nam (trái) nhận quyết định luân chuyển (ảnh: BCT) 

Vậy nhưng, sau khi sự việc xảy ra, trong Báo cáo số 1924/QLTT-TCXDLL ngày 18-11-2013 gửi lãnh đạo bộ, ông Trương Quang Hoài Nam, Cục trưởng Cục QLTT vẫn bao biện “đơn thư khiếu nại, tố cáo là rất ít” và không chấp nhận hủy bỏ kết quả kỳ thi như đơn thư kiến nghị.

Sự việc sẽ bị chìm xuồng nếu như không có việc sang năm 2014, một số cơ quan báo chí đã phản ánh tiêu cực của kỳ thi và ngày 3-6-2014, đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương đã có văn bản chất vấn Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng.

Công an, Thanh tra vào cuộc, Phó thủ tướng chỉ đạo xử lý

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương cho biết thêm: Cục An ninh kinh tế tổng hợp Bộ Công an đã vào cuộc điều tra và có kết luận nêu rõ: Một số cán bộ cấu kết với thí sinh thi tuyển, vi phạm quy chế bảo mật của Nhà nước, có dấu hiệu vi phạm pháp luật như: Làm đề thi tại máy tính nối mạng; mang đề thi và đáp án thi về nhà để chỉnh sửa; liên lạc và gặp gỡ trao đổi đề thi, đáp án thi cho thí sinh; cán bộ không có trách nhiệm vào phòng thi sai quy định. Kết luận chỉ ra một số cá nhân vi phạm gồm: Ông Nguyễn Đức Lê, Phó trưởng phòng Pháp chế trực tiếp ra đề thi nhưng đã nhiều lần liên lạc và gửi đề thi, đáp án cho hai thí sinh là cháu ruột ông Đỗ Thanh Lam. Các ông: Nguyễn Đức Lê, Đỗ Thanh Lam không có trách nhiệm nhưng nhiều lần vào các phòng thi. Ông Nguyễn Đăng Khoa, Trưởng phòng Pháp chế, cán bộ trực tiếp ra đề thi đã gặp gỡ, làm đề thi cho một số thí sinh tại nhà riêng… Kết luận nêu rõ: “Chủ tịch Hội đồng tuyển sinh, Trưởng ban ra đề thi chưa thực hiện đúng quy định, quy chế đã đề ra, thiếu sự kiểm tra, giám sát dẫn đến các vi phạm trên”.

Công văn ông Vũ Huy Hoàng khẳng định "sẽ tiếp tục xử lý khi phát hiện tình tiết mới" nhưng sau đó không thực hiện. 

Ngày 18-8-2014, trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương tại Văn bản số 7881/BCT-TCCB, ông Vũ Huy Hoàng cho biết, đã quyết định hủy bỏ kết quả thi tuyển, kỷ luật hạ bậc lương đối với ông Nguyễn Đăng Khoa, cảnh cáo ông Nguyễn Đức Lê, khiển trách ông Đỗ Thanh Lam và… phê bình nghiêm khắc đối với ông Trương Quang Hoài Nam. “Trong quá trình xử lý nêu trên, nếu phát hiện tình tiết mới, lãnh đạo Bộ Công Thương sẽ tiếp tục chỉ đạo xử lý các tập thể và cá nhân có liên quan theo đúng quy định của pháp luật”-công văn khẳng định.

Tuy nhiên, kết quả xử lý trên chưa được dư luận đồng tình vì có dấu hiệu nương nhẹ, bao che nên báo chí, công luận thời điểm đó phê phán gay gắt.

Ngày 22-8-2014, Văn phòng Chính phủ đã có Công văn hỏa tốc số 6768/VPCP-V.I  truyền đạt ý kiến của Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (nay là Thủ tướng-PV) gửi Bộ trưởng Bộ Công Thương, Bộ Công an yêu cầu xử lý nghiêm các sai phạm.

Ngày 28-8-2014, Bộ trưởng Bộ Nội vụ đã chỉ đạo Chánh thanh tra Bộ Nội vụ ban hành quyết định thanh tra đột xuất việc tuyển dụng công chức của Bộ Công Thương.

Thanh tra Bộ Nội vụ kết luận nhiều nội dung sai phạm

Ngày 19-12-2014, Thanh tra Bộ Nội vụ đã có Kết luận số 707/KL-TTBNV thanh tra đột xuất việc thực hiện các quy định của pháp luật về tuyển dụng và quản lý công chức của Bộ Công Thương giai đoạn 2011-2014 với 16 kỳ thi tuyển công chức. Riêng với kỳ thi tại Cục QLTT, tại phụ lục Kết luận số 707/KL-TTBNV đã nêu rõ chi tiết 11 nội dung vi phạm gồm: Hội đồng tuyển dụng kỳ thi không đảm bảo về số lượng, thành phần; Hội đồng tuyển dụng chưa thực hiện đúng nhiệm vụ, quyền hạn trong việc thu phí dự tuyên dẫn tới việc không thu hết phí dự tuyển theo quy định; Thông báo tuyển dụng còn thiếu một số nội dung (số lượng vị trí việc làm theo từng ngạch công chức, hình thức và nội dung thi tuyển, lệ phí thi tuyển; Kỳ thi có cả 2 hình thức thi trắc nghiệm và thi vấn đáp (thay cho thi trắc nghiệm) môn nghiệp vụ chuyên ngành; Việc chấm một số bài thi môn kiến thức chung, môn nghiệp vụ chuyên ngành (bài thi trắc nghiệm), môn ngoại ngữ và tin học chưa sát với đáp án; việc tổng hợp điểm một số bài thi chưa chính xác; Việc chấm điểm bài thi trắc nghiệm môn nghiệp vụ chuyên ngành chưa thống nhất (Cục Quản lý thị trường lấy điểm tổng của hai phần thi vấn đáp và trắc nghiệm); Việc không chấm điểm cụ thể đối với môn ngoại ngữ và môn tin học ở 3 kỳ thi (phiếu tổng hợp ghi đạt và không đạt); Hai đơn tố cáo để quá thời hạn giải quyết; Kỳ thi có hình thức vấn đáp hoặc vừa thi vấn đáp vừa thi trắc nghiệm môn nghiệp vụ chuyên ngành vì vậy cách xác định người trúng tuyển không đúng quy định; Sau khi tiếp nhận không qua thi tuyển mới gửi văn bản lấy ý kiến của Bộ Nội vụ (Cục Quản lý thị trường 1 trường hợp); Ký hợp đồng lao động làm công tác chuyên môn nghiệp vụ trong các tổ chức. 

Kết luận thanh tra kiến nghị Bộ trưởng Bộ Công Thương: “Tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân đối với các vi phạm đã được kết luận, tùy theo tính chất, mức độ để xử lý theo quy định của pháp luật”.

Hai năm vẫn xử lý chưa triệt để

Tuy nhiên sau đó, Bộ Công Thương đã để “chìm xuồng” sự việc.

“Kết luận của cơ quan công an và Thanh tra Bộ Nội vụ chỉ ra rất nhiều “tình tiết mới” nhưng ông Vũ Huy Hoàng đã không chỉ đạo xử lý như cam kết gửi cho tôi”-đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương cho biết. Kết luận của Cục An ninh kinh tế tổng hợp nêu rõ: “Chủ tịch Hội đồng tuyển sinh, Trưởng ban ra đề thi chưa thực hiện đúng quy định, quy chế đã đề ra, thiếu sự kiểm tra, giám sát dẫn đến các vi phạm”. Còn Thanh tra Bộ Nội vụ chỉ ra nhiều nội dung vi phạm thì hầu hết liên quan tới trách nhiệm của Chủ tịch Hội đồng thi tuyển là ông Trương Quang Hoài Nam nhưng từ đó đến nay, ngoài phần kiểm điểm trách nhiệm được thực hiện từ trước tháng 8-2014 với nội dung rất hời hợt chỉ dừng ở “phê bình nghiêm khắc”, Bộ Công Thương chưa hề kiểm điểm, làm rõ và xử lý trách nhiệm của ông Nam và các cá nhân khác. Tháng 3-2014, ông Trương Quang Hoài Nam được luân chuyển về UBND TP Cần Thơ lẽ ra vào thời điểm sau tháng 12-2014, khi có kết luận của Thanh tra Bộ Nội vụ, Bộ Công Thương phải xử lý sau thanh tra, tiếp tục kiểm điểm các tập thể, cá nhân liên quan, trong đó trách nhiệm nặng nhất là ông Nam. Nhưng Bộ Công Thương đã không thực hiện. Riêng việc để chậm hai đơn thư khiếu nại tố cáo tiềm ẩn dấu hiệu bao che, tiêu cực. Bởi nếu xử lý hai đơn thư này dứt điểm đúng vào thời điểm cuối năm 2013 thì sẽ “lộ diện” trách nhiệm nặng của ông Trương Quang Hoài Nam, đồng nghĩa với việc ông Nam bị xử lý kỷ luật sẽ không thể lọt vào danh sách 44 cán bộ được luân chuyển. Một cán bộ nữa lẽ ra phải chịu trách nhiệm về các sai phạm là ông Trịnh Văn Ngọc khi đó là Phó cục trưởng kiêm Phó chủ tịch Hội đồng thi tuyển công chức. Thế nhưng, ông Ngọc cũng không bị xử lý kỷ luật mà sau đó tiếp tục được giao Phó cục trưởng Phụ trách khi ông Nam luân chuyển và được bổ nhiệm Cục trưởng Cục QLTT.

Để làm rõ sự việc, phóng viên Báo Quân đội nhân đã nhiều lần liên hệ làm việc với Bộ Công Thương và Cục QLTT. Ông Trần Hữu Linh, Chánh văn phòng Bộ Công Thương cho biết, lãnh đạo Bộ đã chỉ đạo giao Cục trưởng Cục QLTT làm việc, trả lời những vấn đề Báo Quân đội nhân dân đề nghị. Thế nhưng, ông Trịnh Văn Ngọc lại né tránh, yêu cầu phóng viên làm việc với Vụ Tổ chức cán bộ. Còn một cán bộ văn phòng Cục QLTT thì tỏ ra bất hợp tác, vẫn mải mê nhấn chuột máy vi tính và gác chân lên bàn khi phóng viên đến đề nghị làm việc.

Liên quan đến trách nhiệm Bộ Công Thương phải kiểm điểm ông Trương Quang Hoài Nam sau khi có kết luận thanh tra của Bộ Nội vụ, theo một cán bộ Bộ Nội vụ, tại Điều 15, Nghị định số 34/2011/NĐ-CP của Chính phủ đã nêu rõ: “Đối với công chức đã chuyển công tác mới phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật mà còn trong thời hiệu quy định thì người đứng đầu cơ quan quản lý công chức trước đây tiến hành xử lý kỷ luật, quyết định hình thức kỷ luật và gửi hồ sơ, quyết định kỷ luật về cơ quan đang quản lý công chức”. 

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương khẳng định: “Lẽ ra vụ việc này phải được khởi tố nhưng sau đó lại chuyển sang xử lý hành chính đối với cán bộ, công chức sai phạm mà vẫn không nghiêm túc, quá nương nhẹ. Cuối tháng 12-2016 vừa qua, tôi có hỏi Thanh tra Bộ Nội vụ về việc kiểm tra xử lý sau thanh tra ở Bộ Công Thương thế nào thì Bộ Nội vụ trả lời, vẫn chưa nhận được báo cáo gì về kết quả xử lý sau thanh tra của Bộ Công Thương”.

Việc để chậm trễ và xử lý thiếu triệt để khiến dư luận nghi vấn có dấu hiệu bao che cho vi phạm; làm giảm niềm tin của nhân dân và gây ra nhiều hệ lụy xấu. Dư luận hết sức bất bình khi chỉ một số vụ việc thi hộ, lộ đề thi ở một trường dạy nghề mà nhiều đối tượng bị xử lý hình sự trong khi kỳ thi tuyển chọn người vào đội ngũ thực thi pháp luật ở một bộ lại vi phạm pháp luật trắng trợn, có tổ chức mà không khởi tố, không xử lý trách nhiệm người đứng đầu là không thể chấp nhận. Đó là chưa kể đến việc sau đó Bộ Công Thương tổ chức thi lại thì kỳ thi lại tiếp tục có sai phạm.

Theo đề án cải cách bộ máy Bộ Công Thương được Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đưa ra gần đây, Cục QLTT sẽ phát triển lên Tổng cục QLTT thì những tồn đọng rất cần được làm rõ, trong đó có kỳ thi đầy tai tiếng trên. 

CÔNG MINH - NGUYỄN CƯỜNG - QUỐC HẢI