Bất chấp quy định
Từ thông tin phản ảnh của bạn đọc, cuối tháng 7-2017, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã theo chân những chiếc xe tải chở đất san nền để tiếp cận “đại công trường” khai thác đất đồi trái phép của HTX 68 Chí Linh. “Đại công trường” này nằm ở phía bắc đồi Hố Đa, thuộc địa phận hai phường Văn An và Chí Minh (thị xã Chí Linh). Con đường từ Quốc lộ 18 vào “đại công trường” chưa đầy 1km, lầy lội và dày đặc “ổ voi”; nhiều đoạn gồ sống trâu do hoạt động của những chiếc xe tải chở đất từ trong mỏ ra khiến việc đi lại rất khó khăn, nhất là vào những ngày mưa.
Loại đất màu đen giống như than tại khu vực khai thác.
Điểm tô cho bức tranh trên là hình ảnh chiếc lán tạm rộng khoảng 2-3m2; cùng với đó là 3 chiếc máy xúc và một chiếc xe tải đang “nằm chờ” trời hửng nắng để tiếp tục khai thác.
Phản ảnh những thông tin này tới UBND phường Văn An thì được ông Trần Văn Sập, cán bộ địa chính phường cho biết: “Từ khi khai thác tới nay đã gần 10 năm, HTX 68 Chí Linh vẫn chưa chuyển hết hồ sơ tới UBND phường để chúng tôi quản lý, giám sát. Quá trình kiểm tra, UBND phường xác định HTX 68 Chí Linh đã khai thác vượt ngoài mốc giới quy hoạch được cấp phép theo quy định. Sau khi phát hiện, chúng tôi đã yêu cầu HTX 68 Chí Linh dừng hoạt động, khi nào hoàn thành đầy đủ các thủ tục theo quy định và có ý kiến chỉ đạo của UBND thị xã Chí Linh mới tiếp tục được khai thác. Chúng tôi đã báo cáo UBND thị xã Chí Linh và Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh nhưng HTX 68 Chí Linh vẫn hoạt động”.
Hàng loạt sai phạm
Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, ông Trịnh Văn Tường, đại diện HTX 68 Chí Linh cho biết: “Đơn vị mới có bản cam kết bảo vệ môi trường được lập năm 2007 chứ chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường”. Giải thích về nguyên nhân dẫn tới việc chậm lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, ông Tường phân trần: “Tháng 11-2015, chúng tôi đã ký hợp đồng kinh tế với một công ty để lập phương án cải tạo, phục hồi môi trường, thiết kế mỏ nhưng vẫn chưa có... kinh phí để thanh toán”. Tuy nhiên, khi xem tài liệu, chúng tôi thấy bản cam kết bảo vệ môi trường thuộc một dự án khác.
Vị trí khai thác nằm ngoài mốc giới quy hoạch được cấp phép.
Sau đó, ông Tường đưa chúng tôi tới khu mỏ để chứng minh việc HTX 68 Chí Linh không khai thác vượt ngoài mốc giới quy hoạch được cấp phép. Khi tới nơi, ông Tường không chứng minh được và quay sang giải thích: “Phần diện tích khai thác ngoài mốc giới quy hoạch là của một hộ gia đình khác, không phải do chúng tôi”. Trước câu hỏi của phóng viên: “Loại đất có màu đen giống than là gì?”, ông Tường khẳng định: “Các cơ quan chức năng đã về kiểm tra, xác định đó chỉ là đất đồi bình thường(!?), nhiều đơn vị còn không muốn mua”. Nhưng cơ quan nào kiểm tra, kết quả cụ thể như thế nào thì không được đơn vị này làm rõ. Đồng thời, người dân phản ảnh thực chất đây là xỉ than, đã được bán cho một số nhà máy.
Cần sớm đình chỉ, thu hồi giấy phép
Theo hồ sơ, HTX 68 Chí Linh được UBND tỉnh Hải Dương cấp Giấy phép khai thác đất đồi để làm vật liệu san lấp mặt bằng số 1580/GP-UBND ngày 29-4-2009, với thời hạn 10 năm. Tuy nhiên, vào ngày 21-4-2015, Sở TN&MT tỉnh Hải Dương đã có Văn bản số 378/STNMT-TNKSNKTTV, nêu rõ hàng loạt sai phạm của HTX 68 Chí Linh như: Hoạt động khai thác khoáng sản nhưng chưa có thiết kế mỏ; chưa ký hợp đồng thuê đất; chưa hoàn thành việc lập và phê duyệt đề án cải tạo, phục hồi môi trường, chưa ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường; chưa lập bản đồ hiện trạng mỏ, bản vẽ mặt cắt hiện trạng, báo cáo hoạt động khoáng sản, báo cáo thống kê kiểm kê trữ lượng khoáng sản theo quy định; chưa thực hiện việc thăm dò, đánh giá trữ lượng mỏ; chưa xác định tọa độ, mặt bằng khai thác và cắm mốc giới phạm vi khu vực được phép khai thác; chưa quan trắc môi trường định kỳ. Sở TN&MT tỉnh Hải Dương yêu cầu: “HTX 68 Chí Linh phải khắc phục những tồn tại, hạn chế nói trên trong thời gian 90 ngày; trường hợp không hoàn thiện các thủ tục theo quy định sẽ báo UBND tỉnh yêu cầu dừng khai thác và thu hồi giấy phép theo quy định của pháp luật”. Song, sau hơn hai năm (chứ không phải 90 ngày), hầu hết các sai phạm chưa được khắc phục, vẫn chưa thấy UBND tỉnh Hải Dương đình chỉ và thu hồi hoạt động của HTX 68 Chí Linh.
Để làm rõ những bất cập, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã liên hệ với ông Vũ Ngọc Long, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Hải Dương thì được ông Long hướng dẫn liên hệ với ông Phạm Văn Nhởn, Trưởng phòng Khoáng sản (Sở TN&MT). Song thay vì làm rõ thông tin, ông Nhởn lại cho rằng chưa thể cung cấp thông tin vì phải thành lập tổ công tác, tiến hành kiểm tra và nói: "UBND phường có văn bản cụ thể như thế nào, các anh cứ bảo họ gửi lên đây để chúng tôi xử lý...”. Gần một tháng sau, chúng tôi liên hệ lại thì ông Nhởn vẫn cho biết: “Đang kiểm tra, xử lý”.
Đề nghị UBND tỉnh Hải Dương sớm thanh tra, làm rõ, đình chỉ hoạt động và thu hồi giấy phép nếu các đơn vị không đáp ứng được các điều kiện theo quy định của pháp luật.
Bài và ảnh: HOÀNG HẢI