Hai vụ án nghiêm trọng
Ngày 9-1-2016, Cục An ninh tiền tệ (A84), Bộ Công an thực hiện lệnh bắt khẩn cấp Nguyễn Tường Duy, cán bộ Đội Kiểm soát hải quan thuộc Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh về hành vi “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Khám xét tại nhà của Duy, công an thu giữ hơn 60 phong bì có khoảng 1 tỷ đồng, nghi là tiền các doanh nghiệp "bôi trơn" để thông quan hàng hóa... Qua xác minh, cơ quan chức năng phát hiện ông này từng là cán bộ hải quan thuộc Cục Hải quan tỉnh An Giang. Năm 1991, ông Duy bị xử lý kỷ luật, buộc thôi việc. Thế nhưng sau đó không hiểu bằng cách nào, ông Duy lại được chuyển công tác lên Hải quan TP Hồ Chí Minh.
Vụ án Nguyễn Tường Duy theo lãnh đạo Tổng cục Hải quan có dấu hiệu về đường dây đứng sau hậu thuẫn.
Sau đó, Nguyễn Tường Duy đã bị khởi tố về tội nhận hối lộ và buôn lậu, hiện đang bị tạm giam. Cùng thời điểm vụ việc Nguyễn Tường Duy, cơ quan chức năng đã khởi tố vụ án đường dây buôn lậu thiết bị điện tử trị giá nhiều tỷ đồng tại sân bay Tân Sơn Nhất gồm 4 người, trong đó có Lê Nguyễn Thị Ái Trâm (cán bộ Chi cục Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất). Theo điều tra của công an, Trâm đã ký khống và cho thông quan lô hàng 13 kiện iPhone, máy vi tính. Sự việc còn liên quan đến nhiều người khác, như: Tờ khai hải quan cũng do một cán bộ hải quan viết hộ; nhân viên viết biên lai thuế ký lùi ngày, giả chữ ký thủ quỹ để hợp thức hóa cho lô hàng…
Trả lời báo chí về sự việc, ông Hoàng Việt Cường, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan phụ trách Hải quan TP Hồ Chí Minh cho biết, đây là sự việc đáng tiếc của ngành. Kết quả điều tra ban đầu cho thấy có dấu hiệu về đường dây đứng sau hậu thuẫn cho hành vi vi phạm pháp luật này.
Bỏ sót trách nhiệm nhiều người
Thế nhưng, đến nay, nhiều cán bộ khác liên quan vẫn chưa bị truy cứu trách nhiệm dù Cơ quan Cảnh sát điều tra đã gửi Công văn số 4431/CV-PC46 (Đ9), yêu cầu Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh thi hành kỷ luật đối với nhiều cán bộ khác.
Riêng vụ Nguyễn Tường Duy, lãnh đạo quản lý phụ trách đội này đã buông lỏng quản lý, dù bị công an triệu tập nhiều lần nhưng vẫn vô can và còn được đề bạt lên chức. Ông Đinh Ngọc Thắng, Phó cục trưởng Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh, phụ trách Đội Kiểm soát hải quan cũng không hề bị kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm người đứng đầu liên quan.
Sau khi sự việc xảy ra, ngày 11-1-2016, Thường vụ Đảng ủy Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh mới xử lý sự việc bằng cách điều chuyển công tác 3 công chức của Đội Kiểm soát hải quan sang nơi khác thay cho xử lý kỷ luật.
Tại Kết luận số 2517/KL-TCHQ, ngày 14-4-2017 của Tổng cục Hải quan gần đây cho biết, sai phạm của ông Lê Hoàng Cho, Đội trưởng Đội Thủ tục hành chính xuất khẩu-nơi có 3 công chức vi phạm-đã được xử lý một cách rất “nhẹ nhàng”: "Đồng chí Cho đã tự phê bình rút kinh nghiệm, chi cục cũng đã chuyển đổi vị trí công tác sang Tổ Kiểm soát phòng chống ma túy, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đã hạ phân loại năm 2017 của đồng chí xuống mức “hoàn thành nhiệm vụ nhưng còn hạn chế về năng lực”, cắt thi đua năm 2017".
Được biết, theo Quyết định số 1199/QĐ-HQHCM, ngày 19-9-2014 về phân công nhiệm vụ trong lãnh đạo Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh, ông Đinh Ngọc Thắng, Phó cục trưởng được giao trực tiếp chỉ đạo lĩnh vực công tác chống buôn lậu và xử lý vi phạm, đồng thời trực tiếp chỉ đạo Đội Kiểm soát hải quan. Vì vậy, khi xảy ra vụ án Nguyễn Tường Duy, ông Thắng phải chịu trách nhiệm trực tiếp.
Sau khi sự việc xảy ra, các cơ quan chức năng, trực tiếp là Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an đã 4 lần triệu tập ông Thắng để làm rõ sự việc nhưng có tới hai lần ông này không đến làm việc. Ngày 24-10-2016, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đã phải có Văn bản số 2890/HQHCM-TCCB gửi Cơ quan An ninh điều tra giải trình một số lý do như đi công tác, sức khỏe không bảo đảm... Ngoài ra, Cục An ninh điều tra (A92), Bộ Công an còn triệu tập ông Thắng làm việc do liên quan tới việc cấp phép thành lập kho hàng (địa điểm kiểm tra hải quan) sai quy định tại Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh.
Chưa xử lý trách nhiệm người đứng đầu
Trao đổi với phóng viên về sự việc, một lãnh đạo Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh vẫn cho rằng hai vụ việc đã được giải quyết nghiêm túc. Trong khi đó, theo luật sư Trương Anh Tú (Hà Nội) và Nghị định số 107/2006/NĐ-CP của Chính phủ thì người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi để xảy ra tham nhũng trong đơn vị do mình quản lý, phụ trách, mức độ của vụ việc tham nhũng là căn cứ để xác định trách nhiệm. Với các vụ việc bị khởi tố, truy cứu trách nhiệm hình sự thì người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu nếu phải chịu trách nhiệm trực tiếp về việc để xảy ra hành vi tham nhũng thì bị xử lý kỷ luật hoặc nếu có đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị còn phải chịu trách nhiệm liên đới.
Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) của Đảng cũng chỉ rõ: “Tăng thẩm quyền và đề cao trách nhiệm người đứng đầu trong việc tạm đình chỉ công tác cán bộ dưới quyền để kiểm điểm khi có dấu hiệu vi phạm hoặc chậm trễ, trì trệ, kém hiệu quả trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao”; “Siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng, thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức của Đảng; cán bộ, đảng viên vi phạm phải có hình thức xử lý kịp thời, chính xác, bảo đảm công khai, minh bạch, công bằng”.
Hai vụ việc tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng ở Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đến nay còn bỏ sót trách nhiệm nhiều người liên quan là điều không thể chấp nhận. Qua đó cũng cho thấy, cấp ủy Đảng ở đơn vị này chưa triển khai nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) của Đảng. Dư luận cho rằng, các cơ quan cấp trên và đơn vị này cần sớm rà soát, chấn chỉnh, làm rõ trách nhiệm và tuân thủ các nguyên tắc, quy định, giúp cho việc xây dựng bộ máy hải quan ngày càng vững mạnh.
CÔNG MINH