Bài 3: Bài học về quản lý, bảo vệ rừng

Xử lý nghiêm minh trước pháp luật

Tiếp xúc với người dân xã An Hưng (An Lão), chúng tôi thấy được sự bất bình của họ. Theo phản ánh, phần lớn số rừng bị triệt hạ là do một doanh nghiệp đứng đằng sau thao túng, chỉ đạo. Một số người dân vì kế mưu sinh, nên bị doanh nghiệp lợi dụng, vô hình trung “tiếp tay” cho lâm tặc phá rừng.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan chức năng huyện An Lão và tỉnh Bình Định đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ việc và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo đúng quy định pháp luật, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả trước ngày 30-10-2017. Trao đổi với chúng tôi trong ngày 13-9, ông Đỗ Tùng Lâm, Phó chủ tịch UBND huyện An Lão thừa nhận việc để xảy ra tình trạng phá rừng nêu trên, một phần trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương. Theo ông Đỗ Tùng Lâm, trước khi có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ngày 7-9, UBND huyện An Lão đã có báo cáo gửi UBND tỉnh Bình Định về vụ phá 43,7ha rừng tại Tiểu khu 1, xã An Hưng. UBND huyện An Lão cũng xác định đây là vụ phá rừng có quy mô lớn, tính chất nghiêm trọng, phải điều tra làm rõ để xử lý theo quy định của pháp luật. UBND huyện An Lão kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo Công an tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp, hỗ trợ UBND huyện trong điều tra xác minh. Dự kiến trong ngày hôm nay (15-9), Hạt Kiểm lâm, Công an huyện An Lão và Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bình Định sẽ tiến hành xong công tác khám nghiệm hiện trường, giám định thiệt hại và khoanh vùng đối tượng, hoàn tất hồ sơ vụ việc chuyển Công an tỉnh Bình Định tiếp tục xử lý.

Quán triệt tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Thường vụ Huyện ủy An Lão đã chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm tập thể và cá nhân liên quan để xảy ra vụ phá rừng gây hậu quả nghiêm trọng tại Tiểu khu 1, xã An Hưng. Trong đó, kiểm điểm trách nhiệm của chủ rừng (UBND xã An Hưng), lãnh đạo Hạt kiểm lâm và những cá nhân có liên quan; kiểm điểm trách nhiệm Chủ tịch UBND huyện và Phó chủ tịch UBND huyện phụ trách lâm nghiệp. Tinh thần chỉ đạo của Thường vụ Huyện ủy An Lão là làm rõ những thiếu sót trách nhiệm của từng tập thể, cá nhân và xử lý nghiêm minh.

Để khắc phục những yếu kém, bất cập

Trả lời câu hỏi của chúng tôi về những bất cập trong việc giao rừng cho UBND các xã quản lý, bảo vệ, Phó chủ tịch UBND huyện An Lão Đỗ Tùng Lâm, cho rằng: “Bất cập lớn nhất là các xã không có lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng. Trong khi diện tích rừng giao quản lý khá lớn, địa bàn rộng, đi lại khó khăn. Hiện tại, huyện An Lão đang giao 22.737ha rừng tự nhiên cho 10 xã và thị trấn quản lý, bảo vệ. Thực tế, không riêng xã An Hưng mới để xảy ra tình trạng rừng bị phá và lấn chiếm, mà tất cả các xã, thị trấn đều xảy ra tình trạng tài nguyên rừng bị “chảy máu”. Một khó khăn nữa là lực lượng kiểm lâm mỏng, toàn huyện có 60.733ha rừng và đất lâm nghiệp, nhưng chỉ có 16 kiểm lâm viên phụ trách địa bàn, nên anh em không thể bám nắm hết được. Do lực lượng quá mỏng nên đã tạo ra nhiều khoảng trống để lâm tặc lợi dụng hoạt động. Bên cạnh đó, các xã miền núi không có kinh phí bảo vệ rừng, cán bộ phụ trách lâm nghiệp chỉ kiêm nhiệm với mức phụ cấp 1,3 triệu đồng/tháng, nên phần lớn không thiết tha với công tác bảo vệ rừng".

Ông Đinh Văn Chê, Chủ tịch UBND xã An Hưng nêu lý do, vì xã không có lực lượng bảo vệ rừng chuyên trách, nên bình quân một năm chỉ tổ chức được 2-3 đợt tuyên truyền pháp luật bảo vệ rừng cho nhân dân trên địa bàn. Mỗi tuần, xã tổ chức đội tuần tra và tiến hành tuần rừng được một lần, mỗi lần thời gian 1-2 ngày và cũng chỉ kiểm tra được ở một tiểu khu; trong khi diện tích rừng xã quản lý có hàng chục tiểu khu. Vì vậy, có tiểu khu cả tháng lực lượng tuần tra rừng mới đến được một lần. Chính vì lực lượng bảo vệ rừng của xã không bám rừng thường xuyên nên lâm tặc dễ bề tổ chức phá rừng, điển hình như vụ việc xảy ra vừa qua.

Từ thực tế kiểm tra, đánh giá hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ rừng của các xã, thị trấn trên địa bàn, Phó chủ tịch UBND huyện An Lão Đỗ Tùng Lâm cho rằng, không nên giao rừng phòng hộ cho xã, thị trấn quản lý, mà nên giao cho Ban quản lý rừng phòng hộ, hoặc Ban quản lý rừng đặc dụng; đồng thời kiến nghị: “Cần có chính sách hỗ trợ kinh phí và bổ sung nhân lực (kiểm lâm địa bàn, cán bộ xã chuyên trách lâm nghiệp) cho các xã miền núi có diện tích rừng lớn. Làm sao để lực lượng bảo vệ rừng có đủ điều kiện bám rừng, tuần tra rừng thường xuyên, không để lâm tặc có cơ hội lợi dụng những sơ hở mà tiến hành hủy hoại tài nguyên rừng”.

Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng, cấp ủy, chính quyền và các cơ quan chức năng huyện An Lão cũng như tỉnh Bình Định cần khẩn trương điều tra làm rõ hành vi tàn phá rừng cũng như giải đáp thỏa đáng những câu hỏi của dư luận về vụ phá rừng với quy mô lớn này. Đó là: Lý do vì sao lâm tặc ngang nhiên coi thường pháp luật? Có hay không doanh nghiệp đứng đằng sau vụ phá rừng? Tại sao cán bộ công quyền và cán bộ kiểm lâm cứ "diễn" mãi điệp khúc “đổ lỗi” do địa hình phức tạp, hiểm trở, lực lượng ít?

Thiết nghĩ, từ vụ phá rừng gây hậu quả nghiêm trọng này, lãnh đạo chính quyền và các cơ quan chức năng cần sớm tiến hành kiểm điểm nghiêm khắc trách nhiệm của tập thể, cá nhân liên quan theo đúng tinh thần chỉ đạo tại Chỉ thị số 13-CT/TW, ngày 12-1-2017 của Ban Bí thư: “Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, địa phương phải chịu trách nhiệm chính đối với các vụ phá rừng, cháy rừng, mất rừng thuộc phạm vi lĩnh vực, địa bàn mình quản lý...".

Ngày 14-9, ông Nguyễn Hồng Tấn, Phó hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Hoài Nhơn (Bình Định) xác nhận lực lượng chức năng vừa phát hiện hơn 30m³ gỗ và nhiều cành cây bị đốt tại Công ty T.T-một doanh nghiệp chuyên sản suất nguyên liệu giấy và các sản phẩm từ gỗ xã Hoài Sơn (Hoài Nhơn, Bình Định). Xã Hoài Sơn nằm giáp vùng rừng bị tàn phá ở huyện An Lão. Số gỗ mới phát hiện trên có những dấu hiệu như dấu bị cháy, kích thước giống với gỗ rừng bị tàn phá tại khoảnh 7, 8, Tiểu khu 1, xã An Hưng, huyện An Lão. Hiện Hạt Kiểm lâm huyện Hoài Nhơn đang phối hợp với Đội Kiểm lâm cơ động, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bình Định tiến hành đo đạc, xác minh tìm ra nguồn gốc số lượng gỗ trên. Đơn vị chức năng đang liên hệ làm việc với Công ty T.T để làm rõ.

 

Bài và ảnh: TIẾN DŨNG - BÌNH ĐỊNH