Trong suốt một năm qua, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã có một chiến dịch “Nâng cao hình ảnh du khách Việt” được triển khai sâu rộng. Chiến dịch này đã cuốn hút không chỉ doanh nghiệp du lịch mà còn có cả sự góp sức của nhiều cơ quan, ban, ngành; các hướng dẫn viên, ban quản lý di tích và nhất là sự ủng hộ của khách du lịch Việt Nam. Hiệu quả của chiến dịch có thể thấy ngay, qua hành vi ứng xử của nhiều đoàn du khách như: Đi lại đúng giờ, tự giác xếp hàng, không xả rác bừa bãi… Chắc chắn chúng ta sẽ còn cần rất nhiều chiến dịch “làm đẹp” tương tự nữa để nâng cao hình ảnh du khách Việt Nam.
Rõ ràng, để du khách có một hình ảnh đẹp trong mắt người dân cũng như bạn bè quốc tế, chúng ta cần sự góp sức từ nhiều phía. Đó là từ các ban quản lý di tích, danh thắng, từ các công ty du lịch, lữ hành và từ chính những du khách, những người luôn mong muốn nâng cao hình ảnh văn minh, thân thiện. Có thể lấy ví dụ từ cái áo choàng ở đền Ngọc Sơn. Ai cũng thấy rằng phần lớn người đến phố đi bộ để thỏa mãn nhu cầu vận động, vui chơi và việc họ chọn những bộ trang phục phù hợp cho hoạt động đó là cần thiết. Tuy vậy, cũng có nhiều người nảy sinh nhu cầu thăm viếng, thưởng ngoạn (tất nhiên đây là nhu cầu phụ) thì Ban quản lý di tích cho mượn cái áo choàng là việc làm hợp tình, hợp lý. Đối với du khách nước ngoài, tác phong mang mặc của họ đôi khi tùy tiện, bởi thực tế họ đến từ một nền văn hóa khác, lại luôn trong tình trạng “du lịch khám phá”, chỗ nào cũng muốn tham quan, chỗ nào cũng tò mò buộc họ phải có “trang phục phù hợp” thì rất khó. Và việc cho mượn áo tưởng rất đơn giản ấy đã giải quyết được nhiều điều. Không chỉ tạo sự thuận tiện cho du khách, mà còn cho thấy sự tôn nghiêm, những “vùng cấm” trong văn hóa Việt Nam rất cần nhận được sự tôn trọng của mọi người.
Trên nhiều trang web về du lịch, du khách nước ngoài khi đến nước ta thường phàn nàn về tình trạng đi vệ sinh không đúng nơi quy định của nhiều người Việt. Quả thực đây là “vấn đề” gây ấm ức với rất nhiều người có lòng tự trọng. Đó là câu chuyện về cái nhà vệ sinh công cộng. Thường thì những chỗ này người ta làm hộp thu tiền tự nguyện song cũng có nhiều nơi bố trí người thu tiền. Số tiền nhỏ, chỉ là một, hai nghìn đồng nhưng nhiều du khách không muốn mất tiền nên “tùy tiện giải quyết”, dễ gây mất vệ sinh, phản cảm. Nên chăng cần có những yêu cầu bắt buộc những công trình công cộng, những nơi danh thắng, di tích thu hút đông du khách phải có những nhà vệ sinh sạch sẽ, miễn phí.
Đầu năm nay, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Bộ quy tắc ứng xử văn minh du lịch với 10 nội dung điều chỉnh hành vi ứng xử của du khách khi tham quan, du lịch. Bên cạnh đó, Bộ quy tắc ứng xử này cũng được xem như một tiêu chí để cấp phép, thu hồi giấy phép, xếp hạng và khen thưởng đối với các tổ chức, cơ quan và doanh nghiệp. Như vậy, ứng xử văn minh nơi danh thắng không phải là những “yêu cầu một chiều” dành riêng cho du khách, mà rất cần có sự hợp tác từ nhiều phía. Phía các ban quản lý là cung cấp những thiết chế, những công trình cần thiết để du khách thực hiện hành vi văn hóa; phía các công ty lữ hành, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ du lịch cũng phải có trách nhiệm hướng dẫn, tuyên truyền, giúp đỡ du khách. Đây là những điều kiện cần và đủ để góp phần hình thành, lan tỏa những hành vi đẹp của du khách ở các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử văn hóa.
LÊ ĐÔNG HÀ