Mừng vì những con số liên quan đến tác hại của thuốc lá giảm, nhưng nhìn rộng ra nỗi lo vẫn còn đó vì tình hình chưa có biến chuyển đáng kể so với 10 năm trước: Việt Nam vẫn nằm trong nhóm 15 nước có số người hút thuốc lá nhiều nhất thế giới; mỗi năm có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh từ thuốc lá gây ra, tức là gấp 4 lần số người tử vong vì tai nạn giao thông.
Trên lý thuyết, những giải pháp đồng bộ làm giảm số người hút thuốc đã được đề xuất từ lâu, như: Tăng cường xử phạt vi phạm các quy định về địa điểm cấm hút thuốc lá, quy định về bán thuốc lá và quy định in ghi nhãn, in cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá; tăng thuế thuốc lá; tuyên truyền để người dân hiểu tác hại của thuốc lá… Tuy nhiên, các giải pháp trên không được thực hiện một cách quyết liệt nên chưa tạo chuyển biến mạnh, giảm sâu số lượng người hút thuốc lá như kỳ vọng.
Trong khi chờ giải pháp đột phá tăng thuế thuốc lá thật cao để “đánh thẳng” vào túi tiền người hút trở thành hiện thực vào năm 2020 như đề xuất của Bộ Tài chính, giải pháp tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức tác hại của thuốc lá không chỉ duy trì thường xuyên mà cần tăng cường tần suất; đồng thời, tích cực hỗ trợ những người muốn từ bỏ thuốc lá dứt khỏi “cái chết từ từ và đau đớn” trong tương lai.
Không ai muốn mình nghiện thuốc lá để rồi vừa tốn tiền bạc và tổn hại sức khỏe, nhưng khi trót nghiện, không ít người lại có quan niệm chủ quan, đơn giản về tác hại chết người của thuốc lá. Người thì quan niệm hút thuốc lá không hại như sử dụng ma túy nên chắc vẫn sống khỏe. Không ít người vẫn u mê lấy ví dụ về ông, bố, bác, chú hút thuốc đều có thể sống đến 80 tuổi...
Nhiều chuyên gia trong và ngoài nước tư vấn cho Việt Nam cần có hành động mạnh mẽ việc phòng, chống tác hại của thuốc lá thông qua in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh, truyền thông… Không chỉ tuyên truyền với đối tượng người hút thuốc trực tiếp mà phải tác động đến cả đối tượng hút thuốc thụ động. 33 triệu người không hút thuốc thường xuyên cũng hít phải khói thuốc, số người này khi nhận thức được về tác động của thuốc lá sẽ có những lời khuyên, tư vấn để người thân đang hút thuốc lá trực tiếp bỏ hút thuốc. Không chỉ là câu chuyện ảnh hưởng sức khỏe cá nhân người hút, hút thuốc lá ở những nơi công cộng sẽ bị tẩy chay và xem là hành động không văn minh. Cần đánh vào ý thức văn minh, ứng xử nơi công cộng để thay đổi nhận thức khi mà những giải pháp xử phạt hành chính chưa đi vào đời sống.
Với những người nghiện hút thuốc lá và đang quyết tâm bỏ thuốc, toàn xã hội và nhất là người thân cần tiếp tục động viên, có những tư vấn để cai thuốc lá đúng cách, thành công. Bớt đi một người hút thuốc lá không chỉ có một cá nhân khỏe mạnh mà là một cộng đồng dân cư nơi người đó sinh sống, làm việc mạnh khỏe theo.
HÀM ĐAN