Nỗ lực cải thiện mối quan hệ

Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai đánh giá, thời gian qua quá trình cải cách hiện đại hóa, với phương châm lắng nghe, thấu hiểu, chia sẻ, hợp tác, đồng hành, cơ quan hải quan các cấp đã tích cực xây dựng các hoạt động đối tác với cộng đồng doanh nghiệp dưới nhiều hình thức. Các hoạt động đối tác trong những năm gần đây đã có sự đổi mới về cách làm, đi vào chiều sâu, thiết thực và gắn bó với doanh nghiệp. Cơ quan hải quan đã quan tâm nhiều đến việc tổ chức các hội nghị doanh nghiệp theo chuyên đề. Qua đó thu hút đúng đối tượng doanh nghiệp đến tham gia, tập trung đi vào các vấn đề thời sự mà doanh nghiệp quan tâm. Các cuộc đối thoại từng bước được chuyển biến về cách thức tổ chức, nội dung đối thoại, để thực sự trở thành công cụ hữu ích trong việc giải quyết các bất đồng giữa các bên.

Phó tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Mai Xuân Thành chia sẻ, ngành hải quan đã hình thành bộ máy tổ chức về phát triển quan hệ đối tác, trở thành công việc thường xuyên của cơ quan hải quan các cấp. Hoạt động đối tác đã tích cực tham gia xây dựng sự hiểu biết đồng thuận, đồng hành giữa cơ quan hải quan và cộng đồng doanh nghiệp. Tính đến nay, cơ quan hải quan đã ký văn bản thỏa thuận hợp tác với 232 doanh nghiệp để xây dựng đối tác thường xuyên làm lực lượng nòng cốt trong hoạt động đối tác hải quan-doanh nghiệp; đã ký 1.701 văn bản cam kết với doanh nghiệp trong hỗ trợ, giám sát thực thi pháp luật với các doanh nghiệp; 52 văn bản thỏa thuận hợp tác với hiệp hội doanh nghiệp. Theo ông Nguyễn Hoài Nam, Phó tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, đối với doanh nghiệp, ngành hải quan thực sự là đối tác. Tổng thư ký Diễn đàn Kinh tế tư nhân (VPSF) Đào Huy Giám cũng nhận định, ngành hải quan đã có nhiều chuyển đổi, từ cơ quan quản lý sang phục vụ, đồng hành. Một trong những tiến bộ vượt bậc là hiện nay 65% hàng hóa xuất nhập khẩu đã phân loại thuộc luồng xanh (doanh nghiệp chấp hành tốt các quy định của pháp luật về hải quan, miễn kiểm tra chi tiết hồ sơ và miễn kiểm tra chi tiết hàng hóa). Tuy nhiên, tỷ lệ 65% này chưa thể nói lên sự bằng lòng của doanh nghiệp. Đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản cho rằng, tỷ lệ hàng hóa thuộc luồng xanh cần phải tăng cường hơn nữa khi ở Nhật Bản, tỷ lệ này có thể lên tới 90%.

Xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát phù hợp 

Ông Đào Huy Giám cho rằng, một số vướng mắc do chính doanh nghiệp tạo ra khi không hiểu rõ về thủ tục thông quan nên không quen công việc. Mặt khác nhiều doanh nghiệp thạo thủ tục nhưng vẫn gặp khó. Cơ chế một cửa của ngành hải quan đã triển khai 3 năm nhưng vẫn có trường hợp "một cửa nhưng nhiều chìa". Thủ tục hành chính đã giảm nhưng bộ máy vẫn quá nhiều. Vì vậy, cần giao thêm cho tư nhân kiểm tra chất lượng hàng hóa để giảm tải cho cơ quan Nhà nước. Nhiều doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư tài chính để cung cấp dịch vụ kiểm tra chuyên ngành, một phần phí sau đó sẽ được nộp lại ngân sách Nhà nước. Riêng về quản lý rủi ro, ông Đào Huy Giám cho rằng, công tác này hiện chưa công bằng khi có trường hợp “doanh nghiệp làm lấp liếm, cung cấp chất lượng ẩu, rủi ro cao vẫn được hưởng quản lý na ná như doanh nghiệp làm tốt”. Trong khi đó, ở các nước phát triển, doanh nghiệp nào có lịch sử làm tốt sẽ không chịu giám sát quá chặt, thời gian lưu thông hàng nhanh.

Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn khẳng định, trong thực thi nhiệm vụ của cơ quan hải quan các cấp đều có hệ thống kiểm soát công vụ từ trung tâm chỉ huy ở tổng cục đến cục hải quan các tỉnh, thành phố. Bên cạnh đó, cơ quan hải quan có hệ thống quy chế giám sát cán bộ công chức trong thực hiện nhiệm vụ. Tuy nhiên, đề nghị cộng đồng doanh nghiệp, các hiệp hội, tổ chức luôn chia sẻ, ủng hộ, động viên, góp ý cho cơ quan hải quan các cấp. Quan điểm chỉ đạo của ngành sẽ là quản lý rủi ro có trọng tâm, trọng điểm bằng các phương tiện, biện pháp nghiệp vụ để phòng, chống buôn bán kinh doanh bất hợp pháp, gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh lành mạnh, chân chính của doanh nghiệp. Đây cũng chính là biện pháp để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Đặc biệt, ông Nguyễn Văn Cẩn nhấn mạnh quan điểm, doanh nghiệp tuyệt đối không chi các khoản ngoài quy định cho đơn vị, công chức hải quan khi làm thủ tục. Tổng cục Hải quan đã xây dựng đường dây nóng 19009299 để tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh khi đơn vị, công chức hải quan yêu cầu doanh nghiệp nộp các khoản phí, lệ phí không có trong quy định hoặc “tiền bồi dưỡng” để xử lý kịp thời.

 HOÀNG GIANG