Nhiều tiềm năng phát triển
Tổng số tàu cá toàn tỉnh Nam Định hiện nay là 2.041 tàu, hơn 5.400 lao động trực tiếp; tuy nhiên, 70% tổng số tàu, thuyền là phương tiện dưới 20CV (mã lực) phục vụ cho khai thác ven bờ. Sản lượng khai thác thủy sản toàn tỉnh năm 2016 đạt hơn 40.000 tấn.
Lâu nay, khai thác ven bờ đã trở thành vùng khai thác “truyền thống” của hầu hết những ngư dân Nam Định. Lý giải điều này, ông Hoàng Mạnh Hà, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Nam Định cho biết: Phần lớn chủ sở hữu phương tiện khai thác là các hộ gia đình có năng lực kinh tế thấp, đánh bắt tự phát theo kinh nghiệm, chưa áp dụng công nghệ, khoa học kỹ thuật nên hiệu quả đánh bắt chưa cao. Khai thác thủy sản gần bờ có nhiều hình thức khác nhau nhưng chủ yếu là lưới rê, nguồn lợi đánh bắt chính là cá nhụ, lanh, sứa, cá khoai... Nếu muốn ra khơi xa thì các chủ tàu cần có điều kiện tài chính tốt để trang bị tàu có công suất lớn.
Chúng tôi tìm đến Bến cá Hải Hậu thuộc xã Hải Lý khi mặt trời vừa ló rạng. Huyện Hải Hậu là một trong ba địa phương chủ lực của tỉnh Nam Định phát triển kinh tế biển; có những bến cá đánh bắt gần bờ luôn tấp nập người mua, bán. Từ trên đê biển nhìn xuống, cảnh mua, bán diễn ra vô cùng nhộn nhịp. Các loại hải sản phong phú như tôm, ghẹ, cá… được bốc từ dưới thuyền lên các thùng xốp ướp đá để chuyển cho thương lái. Ước tính, huyện Hải Hậu có 516 tàu dưới 20CV phục vụ cho khai thác gần bờ hiện nay.
Vừa trở về sau hành trình dài trên biển cả, lão ngư Nguyễn Đức Liên (xóm Văn Lý, xã Hải Lý) cho biết: "Thuyền gia đình tôi nhổ neo từ tối hôm trước, trở về vào 4 giờ sáng hôm sau. Tôi bám biển từ khi mới 10 tuổi, bao đời nay gắn bó với biển như một lẽ tự nhiên, cha truyền con nối. Song, do tàu nhỏ, đánh bắt ven bờ nên hải sản khai thác khi đã trừ đi các chi phí chỉ đạt khoảng 3-4 triệu đồng/ngày; may mắn thì được khoảng 5-6 triệu đồng/ngày. Mùa đánh bắt đạt sản lượng cao nhất là vào mùa mực, mùa sứa. Nhưng mỗi tàu có khoảng 5-6 thợ, tính bình quân đầu người cũng chỉ được 700-800 nghìn đồng/người sau mỗi chuyến ra khơi".
Anh Nguyễn Văn Trình, một thuyền viên khác trong đội tàu của ông Liên lý giải, đánh bắt hải sản cũng như đi câu, còn phụ thuộc vào các yếu tố khác như thời tiết, mùa vụ. Một trong những yếu tố khiến việc đánh bắt ven bờ ngày càng khó khăn là do nguồn lợi thủy-hải sản hiện nay giảm mạnh so với trước khi lượng tàu khai thác ngày càng tăng nhanh.
Ngư dân tại Cảng cá Ninh Cơ (huyện Hải Hậu) chuẩn bị lưới cho chuyến đánh bắt xa bờ.
Khai thác xa bờ làm trọng tâm
Trao đổi về tình hình khai thác hiện nay, ông Đỗ Hải Điền, Phó giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Nam Định cho biết: Để bảo vệ nguồn lợi thủy-hải sản cũng như mong muốn nâng cao đời sống của ngư dân, mục tiêu quan trọng nhất đến năm 2020 là toàn tỉnh giảm dần tàu cá có công suất máy dưới 20CV, từng bước đẩy mạnh khai thác xa bờ, nâng số 580 tàu công suất lớn lên 700 tàu. Để hỗ trợ ngư dân vươn xa, bám biển, 18 tổ hợp tác khai thác thủy sản được thành lập giúp các tàu có thể dễ dàng thông tin cho nhau về ngư trường trọng điểm; hỗ trợ, giúp đỡ nhau khi gặp rủi ro những lúc tham gia sản xuất trên biển.
Thực hiện Nghị định 67/2014/NĐ-CP ngày 7-7-2014 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản, UBND tỉnh Nam Định đã phê duyệt đóng mới 35 tàu cá vỏ thép cho ngư dân. Tuy một tàu vỏ thép kinh phí đóng từ 5-7 tỷ đồng, cao hơn từ 60-70% so với tàu vỏ gỗ, nhưng đem lại hiệu quả cao hơn khi tham gia sản xuất. Đến hết năm 2016, tỉnh đã có 7 tàu cá vỏ thép làm thủ tục đăng ký, 23/28 tàu vỏ thép đang được triển khai đóng mới tại 5 cơ sở đóng tàu vỏ thép trong tỉnh. Nhận thức các đội tàu công suất lớn sẽ có xu hướng phát triển mạnh trong thời gian tới, Chi cục Thủy sản tỉnh đang đẩy mạnh các dịch vụ hậu cần nghề cá như: Dịch vụ sửa chữa, đóng tàu; thu mua, chế biến hải sản trên bờ; xây dựng các khu neo đậu tránh, trú bão nhằm giúp ngư dân nâng cao hiệu quả khai thác, yên tâm bám biển...
Với trọng tâm xác định kinh tế biển là một trong ba mũi nhọn phát triển kinh tế toàn tỉnh, thời gian tới, các cơ quan chức năng của tỉnh Nam Định cần tăng cường và tiếp tục phát huy vai trò của mình trong hỗ trợ, tạo điều kiện để ngư dân có điều kiện vươn khơi, đánh bắt ngày càng tốt hơn.
Bài và ảnh: VŨ MY - LA DUY