Góp phần xóa đói giảm nghèo

Đến một số xã huyện miền núi Bắc Trà My (Quảng Nam), chúng tôi thấy nhiều ngôi nhà xập xệ xưa kia nay được thay thế bằng những ngôi nhà khang trang. Trò chuyện với chúng tôi, anh Lê Văn Ba, thôn Ba Hương, xã Trà Đông, nói: “Nhờ các chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho lao động nông thôn (LĐNT), nên gia đình tôi mới có của ăn, của để”. Được biết, trước đây, thu nhập của gia đình anh Ba chỉ đủ ăn. Năm 2014, sau khi tham gia các khóa học nghề nông do địa phương tổ chức, anh mạnh dạn đầu tư trồng nấm và chăn nuôi gia súc, gia cầm. Đến nay, gia đình anh Ba duy trì có hiệu quả khu nông trại hơn 1ha và gần 10ha keo, cao su; mỗi năm thu nhập hơn 200 triệu đồng. Theo lãnh đạo huyện Bắc Trà My, đây chỉ là một trong số hàng nghìn LĐNT được hỗ trợ học nghề vươn lên thoát nghèo, làm giàu ngay trên quê hương.

leftcenterrightdel
Giáo viên và học viên tại Trường Cao đẳng nghề số 5, Sở LĐ-TB&XH thành phố Đà Nẵng. Ảnh: http://baoquankhu5.vn

Theo ông Trần Đình Quế, Trưởng phòng Dạy nghề, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) tỉnh Quảng Nam: Những năm qua, tỉnh luôn chú trọng dạy nghề gắn với nhu cầu sử dụng lao động của doanh nghiệp, các chương trình, dự án phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn. Thực hiện Đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn”, tỉnh ưu tiên tổ chức các lớp dạy nghề khi đã có đơn đặt hàng sử dụng lao động của doanh nghiệp; các lớp dạy nghề người lao động có cam kết tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau học nghề… Qua đó, có nhiều mô hình dạy nghề gắn với giải quyết việc làm được thực hiện hiệu quả, nhiều LĐNT sau khi học nghề đã thoát nghèo; nhiều làng nghề truyền thống được khôi phục, phát triển. Từ năm 2011 đến nay, toàn tỉnh có 26.667 LĐNT được hỗ trợ học nghề; hơn 70% người học nghề có việc làm thông qua các hình thức, như: Tìm được việc làm tại doanh nghiệp, tự tạo được việc làm, được doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm, tận dụng thời gian nông nhàn làm thêm tăng thu nhập...

 Để giải quyết tình trạng thiếu lao động của các doanh nghiệp, năm 2016 tỉnh Quảng Nam ban hành cơ chế hỗ trợ đào tạo lao động cho các chương trình, dự án trọng điểm và các doanh nghiệp trên địa bàn giai đoạn 2016-2020 (cơ chế được HĐND tỉnh thông qua tại Nghị quyết số 12 ngày 19-7-2016, UBND tỉnh ban hành tại Quyết định số 3577 ngày 14-10-2016). Với cơ chế này, bên cạnh các chính sách do Trung ương quy định, Quảng Nam còn đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ người dân tộc thiểu số khi tham gia học nghề. Qua hai năm triển khai, toàn tỉnh có 2.210 người tham gia học nghề, 1.667 người hoàn thành chương trình đào tạo, gần 1.500 người làm việc tại các doanh nghiệp.

Giải quyết khó khăn, bất cập

Mặc dù đã có nhiều hình thức tuyên truyền, tư vấn tuyển sinh, tuy nhiên, công tác tuyển sinh của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) vẫn gặp nhiều khó khăn. Ông Nguyễn Văn An, Phó giám đốc Sở LĐ-TB&XH TP Đà Nẵng, cho rằng: "Có nhiều nguyên nhân, trong đó cơ chế mở cho các trường đại học tuyển sinh; việc bỏ điểm sàn để xét học bạ đầu vào cho các trường đại học là một rào cản lớn và gây nhiều khó khăn cho các trường cao đẳng, trung cấp tư vấn tuyển sinh. Do đó, Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương cần nghiên cứu, rà soát lại việc cấp phép thành lập, hoạt động của các trường đại học và quy trình tuyển sinh đại học cho phù hợp với thực tế".

Để công tác đào tạo nghề đạt hiệu quả, ông Nguyễn Quí Quý, Hiệu trưởng Trường Trung cấp nghề Thanh niên Dân tộc-Miền núi Quảng Nam, kiến nghị: "Các cấp, các ngành cần sắp xếp lại mạng lưới cơ sở GDNN trên địa bàn theo hướng đổi mới cơ cấu ngành nghề chuyên sâu theo từng cơ sở GDNN và địa bàn tuyển sinh; sáp nhập các cơ sở GDNN để giảm đầu mối quản lý. Bên cạnh đó, cần có cơ chế riêng biệt cho công tác phát triển nguồn nhân lực miền núi nói chung, đào tạo nghề cho lao động dân tộc thiểu số nói riêng trên cơ sở lồng ghép các chương trình, dự án đầu tư tại khu vực miền núi, vùng dân tộc thiểu số; thực hiện chính sách thu hút các ngành, lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp đầu tư vào miền núi, như: Da giày, may mặc, chế biến lâm sản, dịch vụ chăn nuôi, du lịch… để gắn việc đào tạo tại trường với nhu cầu sử dụng lao động tại chỗ…".

Khảo sát thực tế tại các cơ sở GDNN chúng tôi nhận thấy, trình độ kỹ năng nghề ở phần lớn đội ngũ giáo viên còn rất hạn chế; tỷ lệ giáo viên có trình độ kỹ năng nghề quốc gia, bậc thợ và nghệ nhân còn ít; đa số giáo viên chưa có chứng chỉ kỹ năng thực hành nghề. Ví dụ, tại TP Đà Nẵng, 86/2.122 giáo viên có chứng chỉ kỹ năng thực hành nghề; tỉnh Quảng Nam 75/1.434 giáo viên có chứng chỉ. Theo quy định, đến năm 2019, giáo viên không có chứng chỉ kỹ năng thực hành nghề sẽ không được giảng dạy. Trong khi đó, chứng chỉ kỹ năng thực hành nghề do Tổng cục GDNN (Bộ LĐ-TB&XH) tổ chức bồi dưỡng và cấp, gây nhiều khó khăn cho địa phương và các cơ sở GDNN. Từ thực tế này, chúng tôi cho rằng, Tổng cục GDNN nên giao quyền cho địa phương thành lập các hội đồng sát hạch để tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuẩn hóa đội ngũ giáo viên trong thời gian tới.

NGUYỄN VĂN CHUNG