Lấy ổn định kinh tế vĩ mô làm nền tảng cho sự tăng trưởng

Tuy vậy, tại phiên thảo luận của Quốc hội về tình hình kinh tế-xã hội ngày hôm qua (29-7), nhiều ý kiến đại biểu cho rằng, nền kinh tế nước ta đang phải đối mặt với không ít thách thức như: Vấn đề môi trường, tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn; đặc biệt là nợ công cao, trong khi đó việc sử dụng vốn đầu tư còn kém hiệu quả, bội chi ngân sách cao... vì thế, rất cần sự điều hành hiệu quả hơn nữa của Chính phủ trong thời gian tới.

Khó đạt mục tiêu nhưng vẫn còn dư địa tăng trưởng

Báo cáo trước Quốc hội về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách Nhà nước (NSNN) 6 tháng đầu năm 2016, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đánh giá, mặc dù có nhiều khó khăn, thách thức, nhưng trong 6 tháng đầu năm, kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định: Chỉ số giá tiêu dùng tăng 2,35%. Tín dụng tăng 8,16%. Tỷ giá, thị trường ngoại hối ổn định, dự trữ ngoại tệ đạt mức cao nhất từ trước đến nay. Xuất siêu 1,54 tỷ USD. Thu NSNN tăng 6,1%. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 11,7%. Vốn FDI đăng ký đạt 11,3 tỷ USD, vốn thực hiện tăng 15,1%. Vốn ODA ký kết mới tăng 61%. GDP tăng 5,52%, trong đó khu vực dịch vụ tăng 6,35% (cùng kỳ tăng 5,86%). Công nghiệp chế biến chế tạo tăng 10,1%. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,5%. Khách quốc tế tăng 21,3%. Có thêm 439 xã và 8 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới, nâng tổng số lên 1.965 xã (chiếm 22% tổng số xã) và 23 đơn vị cấp huyện...

Nông dân xã Vĩnh Lại, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ thu hoạch lúa chiêm xuân. Ảnh: TTXVN. 

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng thẳng thắn thừa nhận: Nền kinh tế nước ta đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức như: Nợ công cao, áp lực trả nợ lớn. Đến cuối năm 2015, nợ công bằng 62,2% GDP; nợ Chính phủ 50,3% (vượt trần quy định là 50%); nợ nước ngoài của quốc gia 43,1%... Việc sử dụng vốn đầu tư còn kém hiệu quả. Triển khai kế hoạch vốn đầu tư công năm 2016 chậm; giải ngân đạt thấp hơn cùng kỳ, trong đó vốn NSNN chỉ đạt 32,2% kế hoạch (cùng kỳ năm 2015 đạt 44,4%), vốn trái phiếu Chính phủ đạt khoảng 22% (cùng kỳ đạt 34%). Cơ cấu chi NSNN còn bất hợp lý; tỷ trọng chi đầu tư phát triển giảm từ 28% giai đoạn 2006-2010 xuống còn 23,4% giai đoạn 2011-2015; tỷ trọng chi thường xuyên tăng từ 55% lên 65%, chủ yếu do tăng chi cho con người và tiền lương. Xử lý nợ xấu còn chưa thực chất và gặp nhiều khó khăn...

Nhìn rõ được những thách thức của nền kinh tế, song, tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu lạc quan nhận định, những kết quả đạt được trong 6 tháng đầu năm là rất tích cực, mặc dù tăng trưởng kinh tế 6 tháng đầu năm chỉ đạt 5,52%, thấp hơn so với mức tăng 6,32% cùng kỳ năm trước. Đại biểu Phạm Phú Quốc (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) nêu quan điểm, để đạt mức tăng trưởng 6,7% năm 2016 là mục tiêu tương đối khó, song cũng chưa nên đặt vấn đề điều chỉnh mục tiêu vì dư địa tăng trưởng còn rất lớn. “Tuy nhiên, nếu tăng trưởng cả năm đạt dưới 6,7%, thậm chí đạt 6% thì cũng là khá tốt trong bối cảnh có nhiều khó khăn, thách thức phải đối mặt như hiện nay. Không nên đặt mục tiêu tăng trưởng bằng mọi giá mà phải quan tâm đến chất lượng tăng trưởng. Cần tập trung các chính sách để thúc đẩy quá trình tái cơ cấu và chuyển đổi mô hình tăng trưởng, thực hiện các nhiệm vụ còn lại của chiến lược phát triển kinh tế đến năm 2020. Có như vậy mới bảo đảm cho sự phát triển bền vững…” - đại biểu Phạm Phú Quốc nhấn mạnh.

Về vấn đề này, đại biểu Vũ Tiến Lộc (đoàn Thái Bình) đánh giá, dù chịu áp lực rất lớn là phải đẩy mạnh tăng trưởng, nhưng Chính phủ vẫn kiên định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, lấy ổn định kinh tế vĩ mô làm nền tảng cho sự tăng trưởng, không chạy theo chỉ tiêu tăng trưởng bằng mọi giá. Theo đó, đại biểu Vũ Tiến Lộc đưa ra các giải pháp, thời gian tới cần tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, tập trung cải cách doanh nghiệp nhà nước và cải cách hành chính, bởi phát triển doanh nghiệp là chìa khóa của sự phát triển. Còn đại biểu Hà Sĩ Đồng (Quảng Trị) cho rằng, giải pháp căn cơ, cốt lõi cần triển khai quyết liệt trong thời gian tới là tái cơ cấu lại bộ máy quản lý nhà nước các cấp nhằm củng cố tính hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động điều hành ngay sau khi kiện toàn nhân sự Chính phủ mới. Bởi theo đại biểu, năng lực tổ chức, triển khai nhiệm vụ của bộ máy quản lý nhà nước các cấp hiện nay chưa theo kịp được yêu cầu phát triển.

Làm rõ một số giải pháp thực hiện tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, thời gian qua, bằng việc ban hành, thực thi Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư và các luật khác có liên quan, quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp đã được mở rộng, mức độ an toàn trong hoạt động kinh doanh đã được nâng cao, đã loại bỏ và giảm đáng kể các rào cản kinh doanh, rủi ro và chi phí cho các doanh nghiệp. Đặc biệt, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong việc thay đổi quan điểm của quản lý Nhà nước từ quản lý chuyển sang phục vụ, chuyển từ khâu tiền kiểm sang khâu hậu kiểm, đã giúp cải thiện đáng kể môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam. Mục tiêu của Chính phủ là phấn đấu đến cuối năm 2016, môi trường đầu tư kinh doanh sẽ đạt mức trung bình củaASEAN 6 và đến năm 2020, nền kinh tế nước ta sẽ có khoảng 1 triệu doanh nghiệp hoạt động một cách hiệu quả.

Đầu tư mạnh hơn cho nông nghiệp

Vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm là tái cơ cấu nông nghiệp, nâng cao đời sống người nông dân. Các đại biểu phân tích, nông nghiệp nước ta là bệ đỡ quan trọng của nền kinh tế nhưng đang tụt hậu so với các thành phần kinh tế khác. Trong đó, đời sống của hàng triệu nông dân lâm vào cảnh khó khăn. Chương trình xây dựng nông thôn mới ở nhiều nơi huy động quá sức nhân dân. Theo báo cáo của 52/62 tỉnh, thành phố, tổng số nợ đọng tính đến hết tháng 1 năm 2016 là khoảng hơn 15.200 tỷ đồng.

Đại biểu Nguyễn Tiến Sinh (đoàn Hòa Bình) đề nghị Quốc hội cần nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo cơ sở pháp lý để thúc đẩy tái cơ cấu nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới đi vào thực chất hơn, triệt để tiết giảm, tiết kiệm chi tiêu công, chi tiêu thường xuyên để tăng đầu tư cho hạ tầng nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Có phương án ứng phó hiệu quả với những tác động bất lợi của thời tiết, thiên tai và biến đổi khí hậu tới nông nghiệp. Có chính sách thúc đẩy các mô hình tổ chức sản xuất nông nghiệp liên kết theo chuỗi giá trị, bảo đảm nâng cao giá trị nông sản và đời sống của nông dân. Có chính sách bảo vệ sản xuất nông nghiệp trong nước, bảo vệ lợi ích của nông dân trong các quan hệ kinh tế quốc tế phù hợp với các cam kết, thông lệ quốc tế...

Đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết (Đoàn An Giang) góp ý, Chính phủ sớm xem xét quy định mức thuế phù hợp với từng hạn mức để sử dụng đất nhằm khuyến khích tích tụ ruộng đất để phục vụ sản xuất nông nghiệp theo quy mô lớn, đáp ứng yêu cầu sản xuất cạnh tranh ngày càng quyết liệt của bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Bên cạnh những giải pháp lâu dài, cần có những giải pháp cấp bách, trọng tâm, ưu tiên đầu tư các dự án khắc phục tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn. Trên thực tế, nhiều công trình được đầu tư từ ngân sách Trung ương đang chậm tiến độ do khó khăn về vốn nên không phát huy được hiệu quả, gây lãng phí. 

Giải trình, làm rõ một số ý kiến của đại biểu liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường nhận định, nền nông nghiệp nước ta đang đứng trước những thách thức rất lớn. Về tổng thể, nền nông nghiệp Việt Nam dựa trên nền tảng quy mô hộ gia đình, có năng suất lao động thấp; bên cạnh đó, biến đổi khí hậu diễn ra gay gắt, khốc liệt; rồi việc hội nhập kinh tế sâu rộng dẫn tới áp lực cạnh tranh ngày càng cao. Đây là 3 thách thức rất lớn, có ý nghĩa  sống còn, đòi hỏi phải tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng hàng hóa, chuỗi giá trị bền vững. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, tới đây, bộ và các tỉnh sẽ phối hợp rà soát, điều chỉnh quy hoạch theo hướng phát huy sản phẩm lợi thế vùng gắn với vấn đề biến đổi khí hậu và nhu cầu thị trường. Trên cơ sở đó, đề xuất đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng một cách căn cơ theo yêu cầu của sản xuất mới.

VŨ DUNG