Điệp khúc được mùa, giá thấp
Mấy ngày qua, nông dân thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng đang lao đao vì hành tím đến kỳ thu hoạch rộ khó tìm nơi tiêu thụ. Hiện tại, các thương lái chỉ mua hành chất lượng tốt nhất với giá hơn 15.000 đồng/1kg, loại chất lượng thấp chỉ 7.000 đồng/kg, không đủ chi phí đầu tư. Để không bị thương lái ép giá, bà con đã lặn lội chở hàng lên các thị trấn, thị xã, thành phố để tự bày bán sản phẩm của mình làm ra. Trao đổi với chúng tôi về hành tím của bà con nhân dân thu hoạch nhưng giá thấp, ông Nguyễn Chí Công, Phó chủ tịch UBND thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng than thở:
- Năm nay trên địa bàn thị xã các hộ dân trồng 5.000ha hành tím, hiện bà con đã thu hoạch được khoảng 60%. Tuy nhiên, do thời tiết nắng mưa thất thường, hiện tượng sương muối xuất hiện khiến năng suất không cao, chất lượng giảm, giá cũng giảm theo.
Hành tím ở thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng giá cả thất thường, khó tiêu thụ.
Trước tết Nguyên đán, bà con các tỉnh ĐBSCL cũng lao đao vì mùa thu hoạch rộ gừng, ngay trong mùa làm mứt Tết, giá gừng cũng chỉ 10.000 đồng/1kg. Để giải quyết tình trạng trên, thường bà con để thương nhân ép giá, bán đổ bán tháo, chịu lỗ công vun trồng.
Tại TP Cần Thơ, một trung tâm sản xuất rau an toàn cung cấp cho các siêu thị cũng đang gặp cảnh tương tự. Theo báo cáo của ngành nông nghiệp thì toàn thành phố có 130ha được cấp chứng nhận rau an toàn nhưng hiện tại cũng chỉ có 50% lượng rau được ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm, số còn lại vẫn phải tự tìm nguồn tiêu thụ. Ông Huỳnh Thanh Liêm, Giám đốc HTX rau an toàn Long Tuyền, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ cho biết:
- Không chỉ có rau an toàn khó tiêu thụ, mà hiện tại lúa, gạo đặc sản của nông dân TP Cần Thơ làm ra cũng khó tìm được thị trường ổn định. Chủ yếu vẫn dựa vào các thương lái, hàng xáo, đội ngũ này lại tìm mọi cách để ép giá nông dân khi đến mùa thu hoạch.
Giải pháp nào để “cung” gặp “cầu”
Làm gì để người nông dân sản xuất nông sản có thị trường tiêu thụ ổn định, đó là một câu hỏi lớn mà lâu nay các địa phương luôn tìm cách để tháo gỡ khó khăn. Để tìm thị trường ổn định cho rau an toàn, giúp người nông dân có tiếng nói chung với doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm. Mới đây, tại TP Cần Thơ đã diễn ra Hội thảo kết nối cung- cầu nhằm tiêu thụ nông sản cho nông dân. Tại hội thảo, bà Mai Anh Khuê, Giám đốc điều hành Tổng công ty Thương mại Hà Nội cho rằng:
- Một trong những nguyên nhân gây cản trở kết nối cung-cầu giữa doanh nghiệp và người nông dân sản xuất nông sản, đó là hàng hóa chưa đủ tiêu chuẩn cung ứng cho người tiêu dùng theo đúng quy định của hệ thống bán hàng của doanh nghiệp.
Bà Lê Thị Kim Thu, Phó tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại dịch vụ sản xuất Đông Hà nói:
- Các doanh nghiệp thu mua sản phẩm của người nông dân băn khoăn nhất hiện nay, đó là sự đồng nhất về chất lượng sản phẩm. Trên thực tế, khi kiểm tra ký kết đơn hàng đầu tiên thì chất lượng luôn bảo đảm theo yêu cầu, nhưng những đơn hàng tiếp theo thường xảy ra tình trạng chất lượng giảm sút... Đây cũng là nguyên nhân làm cản trở sự hợp tác trực tiếp giữa người sản xuất và nhà phân phối nông sản.
Tuy nhiên, thời gian qua cũng có nhiều hộ nông dân tạo được đầu ra ổn định cho sản phẩm của mình. Điển hình là Tổ hợp tác Trái sạch của phường Thuận Hưng, quận Thốt Nốt, TP Cần Thơ. Tổ hợp tác có 7 thành viên chuyên sản xuất cây ăn trái sạch cung cấp cho thị trường. Toàn bộ diện tích hơn 5ha được trồng cây ăn trái như: Bưởi, cam, ổi. Các hộ tham gia tổ hợp tác có cơ hội chia sẻ với nhau về kinh nghiệm trong sản xuất để cho năng suất cao nhất và bảo đảm an toàn vệ sinh. Ông Huỳnh Văn Năm, Tổ trưởng cho biết:
- Những năm trước khi chưa thành lập tổ hợp tác, chúng tôi cũng gặp cảnh tương tự, cứ được mùa thì bán không được giá, thị trường không ổn định, năng suất không cao. Từ khi thành lập tổ, được cán bộ khuyến nông địa phương hướng dẫn cách trồng để cho hiệu quả cao nhất, trái cây làm ra ngon, bảo đảm an toàn, đáp ứng được yêu cầu của các siêu thị, nhà hàng có uy tin trên TP Cần Thơ và các doanh nghiệp. Từ đó, sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó, giá lại cao nên bà con nông dân trong tổ rất phấn khởi. Ngày càng có nhiều hộ dân trong xã xin vào tổ hợp tác để được hỗ trợ sản xuất cũng như tiêu thụ sản phẩm làm ra.
Tìm đầu ra cho nông sản hay làm gì để tránh tình trạng được mùa nhưng giá không cao? Làm gì để kết nối doanh nghiệp với người sản xuất? vẫn là câu hỏi lớn cần có câu trả lời thỏa đáng. Tuy nhiên, để phá vỡ rào cản này thì nói như ông Nguyễn Phúc Khoa, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Thương mại Sài Gòn Satra thì một phần trách nhiệm nằm ở các doanh nghiệp tiêu thụ nông sản. Cụ thể là doanh nghiệp cần hỗ trợ, hướng dẫn cho nông dân để họ hiểu và làm ra những sản phẩm đạt yêu cầu mà nhà tiêu thụ đề ra.
Bài và ảnh: NGUYỄN BÁ