Không chỉ dành cho các doanh nghiệp lớn

Doanh nghiệp nhỏ cũng có thể ứng dụng công nghệ cao

Trước tiên phải kể đến việc ứng dụng CNC vào sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam với những “gương mặt lớn”: Tập đoàn TH, Vingroup,  Công ty Cổ phần (CP)  Ba Huân... Kết quả ban đầu khá thành công, như: Tập đoàn TH với sản phẩm sữa tươi, sữa sạch mang thương hiệu TH True Milk; VinEco (Vingroup) được người tiêu dùng trong nước dần quen với các sản phẩm rau sạch; Công ty CP Ba Huân với sản phẩm trứng gia cầm sạch… Để ứng dụng CNC vào sản xuất nông nghiệp, số tiền đầu tư của các DN này hẳn nhiên không phải là con số nhỏ. Ví dụ như, Nhà máy chế biến, xử lý trứng gia cầm của Công ty CP Ba Huân tại huyện Phúc Thọ (Hà Nội) có công suất 65.000 quả trứng/giờ, thiết bị nhập của hãng Moba (Hà Lan),với chi phí đầu tư 100 tỷ đồng.

Ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nấm kim châm tại Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Kinoko Thanh Cao (huyện Mỹ Đức, TP Hà Nội).

Vẫn biết việc ứng dụng CNC vào sản xuất nông nghiệp đối với các DN lớn là thuận lợi hơn nhờ nguồn lực tài chính, tuy nhiên các DN nhỏ, vừa hoặc quy mô sản xuất trang trại vẫn có thể tham gia tích cực vào lĩnh vực này. Có thể kể trường hợp của ông Phan Thanh Sang, Giám đốc Công ty YSA Orchid (Đà Lạt, Lâm Đồng), được mệnh  danh “vua của hoa lan”. Chỉ cần vài trăm triệu đồng, ông Phan Thanh Sang đã phát triển vườn lan theo hướng làm nông nghiệp sạch, sinh thái gắn với CNC nên tự đầu tư phòng thí nghiệm nuôi cấy mô thực vật để nhân giống, lai tạo các loại lan. Hay như Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Kinoko Thanh Cao tại thôn Dốc Kính, xã Đốc Tín, huyện Mỹ Đức, TP Hà Nội, chuyên sản xuất nấm sạch theo công nghệ Nhật Bản. Công ty chế biến và nuôi trồng nấm trên tổng diện tích 3ha, công suất của nhà máy chế biến là 1,5 tấn nấm kim châm/ngày (giai đoạn 1); đến cuối năm 2017 (giai đoạn 2) đạt 3 tấn nấm kim châm/ngày với vốn đầu tư khoảng 2 triệu USD, tức là khoảng hơn 40 tỷ đồng.

Lâm Đồng được coi là một trong những tỉnh đi đầu cả nước về việc đẩy mạnh ứng dụng CNC vào sản xuất nông nghiệp và kết quả thu được rất khả quan. Ông Phạm S, Phó chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng cho biết: "Hiện diện tích sản xuất nông nghiệp ứng dụng CNC tại tỉnh Lâm Đồng khoảng 30.000ha, chiếm 17% tổng diện tích nông nghiệp toàn tỉnh. Đối với sản xuất nông nghiệp thông thường, thu nhập trung bình chỉ khoảng 160 triệu đồng/ha thì đối với diện tích ứng dụng CNC cho thu nhập trung bình từ 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng/ha, riêng hoa 2 tỷ đồng/ha, rau ứng dụng CNC có thể đạt thu nhập 8,5 tỷ đồng/ha... Trong khi đó, đầu tư ban đầu cho CNC không quá lớn, ví dụ chỉ cần khoảng 3-5 tỷ đồng là có thể có 1ha trồng rau, trồng hoa ứng dụng CNC.

Đến nay, cả nước có 3 khu nông nghiệp ứng dụng CNC được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt là: Hậu Giang, Phú Yên, Bạc Liêu. Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cũng đã cấp giấy chứng nhận cho 26 DN ứng dụng CNC, trong đó có 9 DN ứng dụng CNC trong lĩnh vực trồng trọt.

Tháo gỡ “nút thắt” để phát triển  

Tuy đã có những bước phát triển khả quan nhưng hiện nay số DN ứng dụng CNC vào sản xuất, chế biến vẫn còn rất khiêm tốn so với tổng số hơn 8.200 DN đang hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Lý giải thực trạng trên, theo bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ NN&PTNT): Do việc ứng dụng CNC trong nông nghiệp còn gặp rất nhiều khó khăn, bất cập. Ruộng đất, sản xuất manh mún và không đồng đều dẫn đến việc bố trí nguồn lực sản xuất không tập trung, khó khăn trong áp dụng khoa học công nghệ và cơ giới hóa. Bên cạnh đó là bất cập về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản trên đất nông nghiệp. Trong đó tài sản hình thành trên đất nông nghiệp của các dự án nông nghiệp ứng dụng CNC như: Nhà kính, nhà lưới, nhà xưởng, trang thiết bị… đầu tư lớn nhưng lại không được chứng nhận là tài sản bảo đảm để vay vốn. Mặc dù thời gian qua Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách khuyến khích, thúc đẩy DN đầu tư vào phát triển nông nghiệp, ứng dụng CNC, tuy nhiên sự tiếp cận của các DN trên thực tế vẫn còn ít.

Dây chuyền xử lý trứng gia cầm công nghệ cao của Công ty Cổ phần Ba Huân (huyện Phúc Thọ, TP Hà Nội).

Theo TS Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (IPSARD): Hiện nay, tỷ lệ áp dụng khoa học công nghệ vẫn thấp, mới đóng góp vào tăng trưởng của ngành nông nghiệp đạt khoảng 30%, tỷ lệ đầu tư cho khoa học công nghệ ở mức dưới 0,5% GDP (các nước là khoảng 2%). Theo TS Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, để tháo gỡ những khó khăn nêu trên, Nhà nước cần kích hoạt thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp, thúc đẩy tích tụ, tập trung đất nông nghiệp, trong đó quan trọng nhất là bảo đảm quyền tài sản đối với đất nông nghiệp. Bên cạnh đó, đối tượng được nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp cần mở rộng, ưu tiên cho các hộ nông dân chuyên nghiệp, trang trại, hợp tác xã và DN khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Ông Phạm S, Phó chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng nhấn mạnh: "Nông nghiệp CNC là xu hướng tất yếu của nông nghiệp toàn cầu. Vì vậy, muốn nâng cao năng lực cạnh tranh, nông nghiệp Việt Nam phải đẩy mạnh ứng dụng khoa học CNC. Trong thời gian tới cần ưu tiên đầu tư đúng mức cho công tác nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ để tăng năng suất cây trồng, vật nuôi".

Dưới góc độ chủ một trang trại nhỏ trong lĩnh vực nông nghiệp, ông Phan Thanh Sang đề xuất, Nhà nước cần có cơ chế, chính sách để khuyến khích, hỗ trợ nông dân, các trang trại áp dụng sản xuất CNC trong nông nghiệp; giảm các thủ tục hành chính; hỗ trợ các đề tài khoa học công nghệ, đặc biệt là những đề tài áp dụng sản xuất CNC vào trong nông nghiệp.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh khẳng định việc ứng dụng CNC vào nông nghiệp là khâu then chốt tạo sự đột phá, là “chìa khóa” để các sản phẩm nông, lâm, thủy sản của Việt Nam nâng cao được tính cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế, góp phần thực hiện thành công đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới phục vụ phát triển bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu và hội nhập quốc tế.

Bài và ảnh: NGUYỄN KIỂM