Hiệu quả từ cánh đồng mẫu lớn

Chủ trương đúng, cách làm phù hợp

Đã nhiều lần tôi được nghe đồng chí Dương Văn Trang, Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai nói đến việc quy hoạch chuyển những vùng đất nương rẫy sang xây dựng các cánh đồng sản xuất mía lớn với quy mô gần 40.000ha, nhằm cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy đường trên địa bàn. Lần này đề cập tới vùng đất Phú Thiện nói chung, Chư A Thai nói riêng, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy khẳng định: “Những năm qua, cấp ủy, chính quyền địa phương đã phối hợp với các lực lượng, đoàn kết phát huy nội lực, tập trung phát triển kinh tế-xã hội với nhiều mô hình mới, cách làm hiệu quả, đáng được nhân rộng. Đáng chú ý, bà con DTTS người Ba Na và Giơ Rai vốn quen lối làm ăn nhỏ lẻ, manh mún, nay nhờ có cán bộ nông nghiệp hướng dẫn cụ thể việc chuyển đổi sản xuất nhỏ lẻ lên sản xuất cánh đồng mẫu lớn, với phương thức canh tác hiện đại, các quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc, nâng cao chất lượng cây mía và thu hoạch theo kiểu cơ giới thì bà con đã “ưng cái bụng, sáng cái đầu”. Thực tế, những cánh đồng mía mẫu lớn hiệu quả không chỉ đem đến cho bà con cuộc sống đầy đủ, ấm no hơn mà còn thay đổi được tập quán canh tác lạc hậu trước đây…”.

Những ruộng lúa nương hiệu quả thấp còn sót lại sau những cánh đồng mía xanh tốt. Ảnh: Lê Quang Hồi 

Đến xã Chư AThai (huyện Phú Thiện), tôi được đồng chí Đinh Tuy, Bí thư Chi bộ làng Plei Pông tâm sự: “Lâu nay, đời sống của bà con DTTS người Ba Na ở đây chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp, với các loại cây trồng như lúa, mì, bắp… tuy nhiên hiệu quả kinh tế rất thấp do phương thức canh tác lạc hậu. Đến mùa giáp hạt, nhiều hộ gia đình thiếu đói. Nắng hạn triền miên, đất đai khô sạm, bạc màu, thế nên việc đưa các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao vào thay thế là bài toán khó. Đang loay hoay tìm hướng thoát nghèo, thì rất may đồng chí Bí thư Tỉnh ủy đến thăm và chỉ cho bà con “con đường sáng”, đó là toàn dân đoàn kết, chung sức, chung đất làm cánh đồng mẫu lớn...”.

Hướng đi thì đã rõ, nhưng buổi đầu bà con mới nghe chuyện trồng mía trên cánh đồng mẫu lớn, chuyện góp đất san mương… thì hững hờ, không nhiệt tình tham gia, vì sợ mất đất. Rồi nữa, cây mía chỉ cho đường, nhưng bà con không thể ăn đường thay cơm được. Biết được cái lo của người dân, UBND huyện Phú Thiện cử cán bộ xuống vừa tuyên truyền, hướng dẫn bà con ý nghĩa của cánh đồng mẫu lớn, việc chuyển đổi từ gạo sang đường, vừa tổ chức đo đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà con... Thời gian sau, nhờ nói và làm "đúng cái bụng" của bà con, thế là mọi người nghe và làm theo cán bộ. Đến nay, chuyện trồng mía trên cánh đồng mẫu lớn không còn là vấn đề xa lạ với đồng bào DTTS vùng đất Chư A Thai. Chuyện hàng trăm hộ gia đình ở Chư A Thai tự nguyện góp hơn 260ha đất phá bỏ bờ lô, bờ thửa tạo thành mảnh đất lớn cùng nhau trồng mía theo hình thức cánh đồng mẫu lớn cho thấy hiệu quả thiết thực. Thành công ấy bắt nguồn từ chủ trương đúng, cách làm phù hợp.

Thoát nghèo từ cánh đồng mía mẫu lớn

Để giúp bà con DTTS phát triển sản xuất, cải thiện đời sống, Tỉnh ủy Gia Lai chỉ đạo Huyện ủy, UBND huyện Phú Thiện chủ động phối hợp với Công ty TNHH MTV Thành Công Gia Lai cùng chính quyền địa phương vận động các hộ dân có đất liền kề cùng hợp thửa để thực hiện cánh đồng mía mẫu lớn. Theo đó, công ty tổ chức làm dịch vụ cơ giới hóa từ khâu trồng, chăm sóc, thu hoạch mía; chuyển giao cho nông dân giống mía mới năng suất cao; cử cán bộ kỹ thuật cùng tham gia giám sát, hướng dẫn kỹ thuật, đầu tư 100% chi phí sản xuất, như: Làm đất, giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, ưu tiên thu mua mía nguyên liệu; bảo hiểm lợi nhuận cho nông dân trong ba vụ đầu...

Theo ông Đỗ Ngọc Thành, Bí thư Huyện ủy Phú Thiện, để nâng cao thu nhập cho người dân, bên cạnh việc chỉ đạo, hướng dẫn, vận động nông dân tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi thì vận động người dân thực hiện trồng mía theo mô hình cánh đồng mẫu lớn luôn là ưu tiên hàng đầu của cấp ủy, chính quyền địa phương. Đây là một trong những mô hình cánh đồng mẫu lớn đầu tiên với sự tham gia của 100% hộ đồng bào dân tộc Ba Na. Theo ước tính, với sự đầu tư đồng bộ ở các khâu, năng suất mía bình quân sẽ đạt từ 80 đến 100 tấn/ha, lợi nhuận mang lại cho bà con cao hơn so với trồng lúa một vụ và các loại cây trồng khác. Ngoài cánh đồng mẫu lớn tại xã Chư A Thai địa phương đang tập trung triển khai nhân rộng một số cánh đồng mía mẫu lớn, như: Cánh đồng Chrô Pơnan, Ia Sol và Bình Trang 2… với nhiều chính sách đầu tư mới, thuận lợi cho bà con. Đến nay, phần lớn bà con đã quen với việc sản xuất tập trung, cơ giới hóa. Đặc biệt, nhận thức của bà con DTTS về thời gian lao động, đầu tư cho sản xuất… có sự thay đổi căn bản.

  Là một trong những người có nhiều đất đai góp vào sản xuất cánh đồng mía mẫu lớn, ông Đam Rưm ở làng Plei Pông bộc bạch: "Từ bao đời nay, bà con Ba Na mình chỉ sản xuất lúa nước một vụ hoặc chỉ trồng cây mè, cây mì, cho hiệu quả kinh tế thấp. Nay trồng mía theo mô hình mẫu lớn, với tập quán canh tác mới được áp dụng cơ giới hóa, như: Trồng và thu hoạch bằng máy, tưới bằng hệ thống béc phun…Bà con tiết kiệm được nhiều chi phí trong sản xuất, rút ngắn thời gian, công sức lao động, năng suất đạt gần 100 tấn mía cây/ha. Nếu như trước đây, gia đình tôi trồng lúa nương và mì, thu nhập chỉ từ 7 đến 10 triệu đồng/ha, nay tăng lên 35-40 triệu đồng/ha...".

Dưới cái nắng như rang của những ngày đầu mùa khô, hàng trăm héc-ta mía trên cánh đồng mẫu lớn ở Phú Thiện xanh tốt hứa hẹn vụ mùa bội thu, góp phần cải thiện thu nhập, thoát nghèo cho người dân. Đây là tín hiệu đáng mừng, là hướng đi đúng trong việc chuyển đổi cây trồng tại Gia Lai.

LÊ QUANG HỒI