Hiện tượng mới cần cổ vũ, nhân rộng

Cuộc cải cách lớn 

Bộ trưởng Bộ Công Thương đã báo cáo với Tổ công tác của Thủ tướng sáng 22-9 về việc cắt giảm 675 điều kiện KD trên tổng số hơn 1.200 điều kiện được các cơ quan chức năng khuyến nghị. Con số này cao hơn rất nhiều so với dự kiến ban đầu mà một số vụ, cục tham mưu như Báo Quân đội nhân dân từng phản ánh (giảm 425/1.220 điều kiện, bằng 34,83% tổng số điều kiện) và cao hơn dự kiến sau đó 63 điều kiện, chiếm tới 55,5% tổng các điều kiện đầu tư KD của 27 nhóm ngành hàng, thay cho con số 50,3% dự kiến ban đầu.  

Tinh thần chủ động, vì nhân dân phục vụ thể hiện rất rõ khi trong 27 ngành, nghề được cắt giảm, có tới 10 ngành, nghề không có đề xuất cắt giảm nhưng Bộ Công Thương vẫn rà soát, liên quan tới nhiều lĩnh vực, như: Vật liệu nổ công nghiệp và tiền chất thuốc nổ; dịch vụ nổ mìn; xuất khẩu gạo; tạm nhập tái xuất hàng hóa có thuế tiêu thụ đặc biệt; KD khoáng sản; dầu khí… 17 ngành, nghề KD còn lại đề xuất cắt giảm gồm: Xăng dầu; khí; tiền chất thuốc nổ; hóa chất; rượu; thuốc lá; thực phẩm; điện; tạm nhập tái xuất hàng thực phẩm đông lạnh; nhượng quyền thương mại; logistic; tiền chất công nghiệp; sở giao dịch hàng hóa; giám định thương mại; đa cấp; thương mại điện tử; vật liệu nổ công nghiệp (bao gồm cả hoạt động tiêu hủy). Bộ Công Thương cũng nghiêm túc triển khai thực hiện Nghị quyết số 19/NQ-CP của Chính phủ để tạo thuận lợi tối đa cho các doanh nghiệp. Bộ đã giảm hơn 58% lượng mặt hàng phải kiểm tra trước thông quan. Nhờ vậy, nhiều vấn đề nổi cộm, mà doanh nghiệp phàn nàn, như: Kiểm tra hiệu suất năng lượng, kiểm tra hàm lượng formaldehyde, kiểm tra chất lượng thép, dán nhãn tiết kiệm năng lượng, khai báo hóa chất… đều đã hoặc sẽ được giải quyết triệt để, dứt điểm.

Theo đánh giá của Tổ công tác cải cách hành chính Bộ Công Thương, chỉ riêng việc bãi bỏ thủ tục kiểm tra hàm lượng formaldehyde đối với vải, sợi, bán thành phẩm và sản phẩm mẫu đã giúp doanh nghiệp tiết kiệm được 1,5 triệu đồng cho mỗi lần kiểm nghiệm mẫu và rút ngắn được thời gian thông quan từ 2,4 đến 3,8 ngày.  

Đối với thực phẩm, Bộ Công Thương đã áp dụng quy trình kiểm, giúp doanh nghiệp giảm thời gian thông quan trung bình từ 12 ngày làm việc xuống còn 2 ngày làm việc. Những lô hàng đủ điều kiện "kiểm tra hồ sơ" chỉ mất 2 giờ là hoàn thành thủ tục kiểm tra chuyên ngành. Đối với thép, quy trình kiểm tra giảm giúp doanh nghiệp giảm được thời gian thông quan từ 3 đến 4 ngày, đồng thời giảm được khoảng 2 triệu đồng chi phí thử nghiệm cho mỗi lô hàng và tới đây, thời gian thông quan sẽ tiếp tục được giảm xuống. Bộ Công Thương đã chính thức thực hiện cơ chế một cửa quốc gia đối với 5 thủ tục hành chính.

Cắt giảm và sự “hy sinh”

Làm việc với Bộ Công Thương sáng 22-9, đồng chí Mai Tiến Dũng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Tổ trưởng Tổ công tác của Thủ tướng đã truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ khen ngợi Bộ Công Thương 3 vấn đề lớn làm tốt thời gian qua, trong đó nổi lên có việc đi đầu về cải tổ, sắp xếp bộ máy và cắt giảm các thủ tục điều kiện KD phiền hà cho dân. 

Phát biểu ngay tại buổi làm việc, đại diện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn bày tỏ sự “ngưỡng mộ” trước việc Bộ Công Thương mạnh dạn cắt giảm được nhiều điều kiện KD như vậy.

PGS, TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam đánh giá quyết định của Bộ trưởng Trần Tuấn Anh “gây sửng sốt”, cho thấy nỗ lực và quyết tâm rất mạnh của bộ vì: “Mấy hôm trước chúng tôi còn tư vấn cho Thủ tướng giao thẳng cho Bộ trưởng Bộ Công Thương cắt giảm 300 thủ tục “tự chọn, cái nào có lợi cho anh anh cứ giữ”, không ngờ bộ trưởng còn cắt mạnh tay hơn”.

Sau khi thông tin được công bố, dư luận xã hội đều đồng tình, đánh giá rất cao việc làm của Bộ Công Thương. TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM),  người đề xuất cắt bỏ hơn 2.000 điều kiện KD tỏ ra vui mừng và nhận xét: “Phải có sự hy sinh, quyết tâm lắm, Bộ Công Thương mới làm được như vậy. Muốn cải cách như thế này, chúng ta phải chấp nhận hy sinh lợi ích, bước lên một bước cao hơn, thúc đẩy cho phát triển chung... Tôi khẳng định đây là tín hiệu rất mới, chưa từng có khi một bộ tự cắt giảm điều kiện KD. Trước đây, ngay cả đề xuất bãi bỏ một vài cái thì cũng phải thảo luận, áp đặt hay tạo áp lực rất lớn để thuyết phục bãi bỏ. Tín hiệu đáng mừng này khiến chúng ta nhìn ra con đường thấy được tăng trưởng sắp tới. Đây là hiện tượng mới nên cổ vũ, nhân rộng”.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, chưa có ngành nào đưa ra một kế hoạch cắt giảm điều kiện KD cụ thể, chi tiết và rất mạnh mẽ như vậy. Nếu các bộ khác cùng tiếp bước với Bộ Công Thương thì chắc chắn môi trường KD của Việt Nam sẽ có sự thay đổi rất lớn.

Nguyên Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung ương, TS  Lê Đăng Doanh gọi đây là một quyết định "lịch sử" của Bộ Công Thương. Bộ Công Thương đã thể hiện tinh thần xây dựng Chính phủ kiến tạo, liêm chính, giảm chi phí cho doanh nghiệp vì cộng đồng doanh nghiệp đang phải tốn nhiều khoản chi phí "bôi trơn" với những điều kiện KD phức tạp.

Vì sao Bộ Công Thương làm được?

"Để đạt được kết quả này, không phải là do bắt buộc mà là quan điểm, tự nguyện và tự giác tổ chức thực hiện trong Bộ Công Thương. Đây là quá trình không đơn giản, nhưng lãnh đạo bộ quyết tâm thực hiện, hướng tới mục tiêu phục vụ doanh nghiệp và người dân"-Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh phát biểu. Ông cũng cho biết, đã có những cuộc sinh hoạt chính trị rộng khắp trong toàn ngành để tạo thay đổi trong nhận thức của từng cán bộ, công chức. Việc rà soát, cắt giảm thủ tục được tiến hành công khai, minh bạch, qua nhiều lần, nhiều tầng, nấc chứ không chạy theo thành tích, cắt giảm phải có cơ sở và không được buông lỏng, vẫn phải đáp ứng được yêu cầu quản lý Nhà nước. Quá trình cắt giảm cũng thể hiện sự “chín lên” trong tư duy chính trị của đội ngũ cán bộ, công chức.

Cần cổ vũ, nhân rộng

Không chỉ Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho rằng, đây là động thái tích cực và là tấm gương cho các bộ, ngành khác mà nhiều chuyên gia kinh tế, người dân, doanh nghiệp kỳ vọng hành động tiên phong của Bộ Công Thương sẽ là tấm gương để các bộ, ngành làm theo.

“Đây có thể xem là tấm gương cho ai đó nếu muốn làm, nhưng cũng có thể là “áp lực” cho ai đó nếu như họ chần chừ, tính toán. Người ta sẽ đặt câu hỏi "ông này"-(Bộ Công Thương) làm được, tại sao bộ kia không làm được?”-TS Nguyễn Đình Cung nêu quan điểm. Từ cách làm của Bộ Công Thương, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, đang gợi mở cho nhiều bộ, ngành khác: “Việc làm của Bộ Công Thương sẽ đặt ra câu hỏi là sau Bộ Công Thương sẽ là bộ, ban, ngành nào đứng ra tuyên bố cởi bỏ các điều kiện KD nữa đây? Các bộ sẽ ứng xử với hành động được xem là "cải cách" của Bộ Công Thương ra sao?”. Theo ông Đậu Anh Tuấn, không chỉ trông chờ các bộ mà chính người dân, doanh nghiệp và các hiệp hội cần lên tiếng. Nếu để các bộ tự rà soát sẽ mất thời gian. Cho nên cần tổ chức hiệp hội, doanh nghiệp nêu ra vấn đề để các bộ đi nhanh hơn. Từ việc làm của Bộ Công Thương sẽ tạo ra cú hích, động lực, chuyển động từ các bộ, ngành khác.

Mặc dù đã cắt giảm quyết liệt nhưng theo nhiều chuyên gia kinh tế, hơn 500 điều kiện kinh doanh còn lại ở Bộ Công Thương vẫn còn nhiều điều kiện cần tiếp tục rà soát, có thể cắt giảm, còn nhiều lĩnh vực vướng mắc mà doanh nghiệp mong chờ tiếp tục có sự thay đổi. Tinh thần này cũng được Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định, sẽ tiếp tục rà soát và việc cắt giảm, cải cách vẫn tiếp tục, chưa thể dừng lại.

Dư luận xã hội hết sức đồng tình và ủng hộ cách làm của Bộ Công Thương. Qua đó, cũng thể hiện tư duy, tầm nhìn và tinh thần nói đi đôi với làm của người đứng đầu đang nỗ lực cao nhất góp phần xây dựng Chính phủ kiến tạo, vì người dân phục vụ. Cắt giảm những thủ tục rườm rà làm khó cho môi trường KD cũng chính là tháo thêm những nút thắt để thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng: "Quyết định về cắt giảm 675 điều kiện kinh doanh là rất tích cực, thể hiện quyết tâm rõ ràng, tiên phong của Bộ trưởng Bộ Công Thương". TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương: "Phải có sự hy sinh, quyết tâm lắm, Bộ Công Thương mới làm được như vậy!". PGS, TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam: "Đầu tiên tôi thấy sửng sốt và sau đó thấy quyết tâm của bộ. Trước đó chúng tôi đã nghĩ sẽ phải đề xuất phương án cắt giảm nhưng không nghĩ tới phương án cắt tới 50%. Thực sự tôi thấy cảm phục". Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam: "Nếu các bộ khác cùng tiếp bước với Bộ Công Thương thì chắc chắn môi trường kinh doanh của Việt Nam sẽ có sự thay đổi rất lớn".

 

NGUYÊN MINH