Giữ ổn định thị trường chứng khoán Việt Nam

Câu hỏi được các nhà đầu tư quan tâm hiện nay là: "Chuyện gì đang xảy ra và liệu đà suy giảm của TTCK có còn tiếp tục? Sức hấp dẫn của TTCK Việt Nam với nhà đầu tư nước ngoài như thế nào?".

Hoạt động kiểm phiếu đấu giá cổ phần hóa tại Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX).

 Vốn hóa thị trường đạt 3.889 nghìn tỷ đồng

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết, thời gian qua, mặc dù TTCK thế giới có nhiều biến động nhưng TTCK Việt Nam vẫn đạt được một số kết quả nhất định. Đối với thị trường cổ phiếu, tính đến cuối tháng 6-2018 vốn hóa thị trường đạt 3.889 nghìn tỷ đồng, tăng 10,7% so với cuối năm 2017, tương đương 77,7% GDP. So với quý I, thanh khoản trong những tháng gần đây có sự sụt giảm rõ rệt. Tuy nhiên, tính chung cả 6 tháng, giá trị giao dịch bình quân vẫn cao, đạt hơn 8 nghìn tỷ đồng/phiên, tăng 60% so với bình quân cả năm 2017. Về thị trường trái phiếu, hiện có quy mô niêm yết đạt 1.056 nghìn tỷ đồng, tăng 4% so với cuối năm 2017 (tương đương 21% GDP). Tổng giá trị giao dịch bình quân đạt hơn 10 nghìn tỷ đồng/phiên, tăng 19% so với bình quân năm 2017. TTCK phái sinh tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng đều đặn, với tốc độ tăng trưởng khối lượng hợp đồng bình quân đạt 48%. Tính chung 6 tháng đầu năm 2018, khối lượng giao dịch bình quân đạt hơn 45 nghìn hợp đồng/phiên. Tính đến nay đã có hơn 35 nghìn tài khoản giao dịch phái sinh được mở, gấp 2 lần so với thời điểm cuối năm 2017.

Trao đổi với chúng tôi, Tiến sĩ Đặng Anh Tuấn, Phó viện trưởng Viện Ngân hàng Tài chính, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, nhận định: Trong hai năm trở lại đây, TTCK Việt Nam đã có sự tăng trưởng tích cực nhờ sự đóng góp của các yếu tố nền tảng căn bản như tăng trưởng kinh tế ổn định, đầu tư trực tiếp và gián tiếp vào trong nước tăng. Tuy nhiên, từ cuối tháng 4 trở lại đây, thị trường chứng kiến sự điều chỉnh của chỉ số VN-Index do nhiều nguyên nhân. Đầu tiên là việc chốt lời của các nhà đầu tư sau một thời gian thị trường tăng trưởng tích cực. Ngoài ra, TTCK còn chịu ảnh hưởng từ cuộc chiến thương mại đang có xu thế gia tăng giữa Mỹ và các đối tác thương mại lớn, như: Trung Quốc, Mexico, Canada, châu Âu… Tác động của việc gia tăng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa sẽ khiến sản lượng giảm ở nước xuất khẩu và kéo theo sự sụt giảm về tăng trưởng, dẫn đến các hệ lụy kinh tế khác. 

Theo chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, có nhiều yếu tố tác động khiến TTCK sụt giảm trong hai tháng qua. Trước hết là ảnh hưởng từ TTCK thế giới, các nhà đầu tư trong nước thường bị ảnh hưởng dựa vào xu hướng dòng tiền từ các nhà đầu tư nước ngoài. Thực tế, các nhà đầu tư nước ngoài có hai thị trường đầu tư chính, đó là thị trường phát triển (Anh, Mỹ, Đức, Nhật Bản…) và thị trường cận biên, mới nổi (Việt Nam, các nước Đông Nam Á…). Một nguyên tắc chung của các nhà đầu tư nước ngoài đó là dùng lãi từ việc đầu tư trên thị trường truyền thống để đầu tư sang các thị trường cận biên, mới nổi do mức lợi nhuận cao hơn. Do đó, khi thị trường phát triển bị giảm điểm thì họ tìm cách bán tháo ở các thị trường như Việt Nam để bù lỗ cho những khoản đầu tư này. Lý do thứ hai khiến nhà đầu tư nước ngoài rút vốn là do Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất khiến các TTCK giảm sút. Về mặt vĩ mô, giá chứng khoán có mối quan hệ tỷ lệ nghịch với lãi suất, khi lãi suất tăng thì chứng khoán giảm và khi lãi suất giảm thì chứng khoán tăng. Do vậy, nhiều nhà đầu tư nước ngoài lo ngại và đã rút tiền từ thị trường cận biên, mới nổi để đưa về các thị trường phát triển nhằm giảm rủi ro, bảo đảm an toàn.

Cổ phiếu ngành ngân hàng đang là một trong những trụ đỡ giúp cho sự hồi phục của thị trường chứng khoán. Trong ảnh: Khách hàng giao dịch tại Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank).

Có còn hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài?

 Đánh giá chung về tình hình TTCK, ông Dominic Scriven, Chủ tịch Quỹ đầu tư Dragon Capital cho rằng, nhà đầu tư nước ngoài vẫn có niềm tin vào thị trường Việt Nam. Bằng chứng là trong 6 tháng đầu năm, các nhà đầu tư nước ngoài đã rút vốn ở nhiều thị trường, như: Thái Lan là 5,6 tỷ USD; Indonesia là 3,7 tỷ USD; Philippines là 1,6 tỷ USD… trong khi đó đầu tư vào Việt Nam tăng thêm 1,5 tỷ USD. Từ đầu năm 2018 đến nay, thị trường đã huy động được hơn 4 tỷ USD vốn mới, đưa tổng giá trị vốn hóa của cả hai thị trường trái phiếu và cổ phiếu lên hơn 200 tỷ USD. Nhiều nhà đầu tư đánh giá, lợi nhuận bình quân hiện nay của các doanh nghiệp Việt Nam có khả năng tăng trưởng hơn 25% mỗi năm. “Như vậy giá trị các công ty niêm yết của Việt Nam thuộc loại khiêm tốn, nếu không nói là khá rẻ và hấp dẫn”, ông Dominic cho biết. 

Nhận định về xu hướng TTCK từ giờ đến cuối năm, Tiến sĩ Đặng Anh Tuấn chia sẻ: Sự gia tăng lãi suất tại Mỹ, cuộc chiến thương mại giữa các quốc gia, tình hình địa chính trị và giá dầu mỏ ảnh hưởng tới lạm phát ở các nước sẽ là những yếu tố quan trọng quyết định sự dịch chuyển dòng vốn quốc tế. Cùng với đó, tình hình kinh tế vĩ mô của Việt Nam sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới diễn biến của TTCK trong nước. Xu thế điều chỉnh của thị trường vẫn có thể sẽ tiếp diễn trong ngắn hạn, nhưng TTCK sẽ nhận được sự hỗ trợ từ các yếu tố vĩ mô ổn định cũng như từ kết quả kinh doanh khả quan của các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán. Do vậy có thể nhận định, tương lai thị trường sẽ có những giai đoạn điều chỉnh, phục hồi xen kẽ lẫn nhau.

Công ty Cổ phần chứng khoán Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBS) nhìn nhận, bức tranh nội tại nền kinh tế nước ta có nhiều điểm sáng. Nửa đầu năm 2018, Việt Nam nổi lên trong khu vực như một đất nước thu hút mạnh dòng vốn nước ngoài, bởi nền kinh tế vĩ mô liên tục đạt được những sự khởi sắc, đặc biệt là về tốc độ tăng trưởng GDP. Bên cạnh đó, nền sản xuất cũng đạt được những tín hiệu lạc quan nhất định với sự thể hiện qua các chỉ số PMI (chỉ số nhà quản trị mua hàng), IIP (chỉ số sản xuất công nghiệp) liên tục đạt được các mức cao. VPBS cho rằng, diễn biến hồi phục khá tốt cuối tuần trước và mặt bằng thông tin có sự cải thiện dần lấp đầy khoảng trống khi một số doanh nghiệp đã bắt đầu công bố kết quả kinh doanh quý II-2018. Qua đó, khiến nhà đầu tư có thêm sự kỳ vọng và dòng tiền còn lại trong thị trường tiếp tục luân chuyển tìm kiếm cơ hội ở những mã triển vọng, như: VPB, PNJ, VRE, VCB, VNM… giúp mặt bằng cổ phiếu riêng lẻ tiếp tục hồi phục.

Để hoạt động của TTCK vận hành ổn định và tăng trưởng trong 6 tháng cuối năm, UBCKNN đưa ra các biện pháp điều hành sau: Hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao năng lực quản lý, giám sát; tiếp tục triển khai xây dựng Luật Chứng khoán sửa đổi; phát triển và tái cấu trúc TTCK; đẩy mạnh công tác cổ phần hóa, thoái vốn của các doanh nghiệp Nhà nước gắn với việc niêm yết và đăng ký giao dịch; triển khai thực hiện các giải pháp nâng hạng TTCK Việt Nam từ hạng cận biên lên hạng mới nổi trên bảng xếp hạng MSCI; tăng cường thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài và nguồn tài chính từ các nhà đầu tư chiến lược…

NGUYỄN ANH VIỆT