Định hướng về CSTT thích ứng đưa lại lãi suất thấp và tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ, góp phần đẩy mạnh phát triển nền kinh tế. Tôi nghĩ, NHNN Việt Nam đã thành công trong việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và sự ổn định, bền vững”-đó là đánh giá của ông Alwaleed Alatabani-chuyên gia tài chính của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam.

Kiểm soát lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền

Theo TS Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội: “Bức tranh chung của các tổ chức tín dụng (TCTD) Việt Nam đã sáng và chúng ta có thể tin tưởng khẳng định rằng, gam màu sáng đối với bức tranh của hệ thống ngân hàng và tiền tệ Việt Nam là chủ đạo”. Đồng quan điểm, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, mặc dù năm 2017 và những tháng đầu năm 2018, thị trường tài chính tiền tệ thế giới và trong nước có nhiều biến động phức tạp, song sự điều hành CSTT chủ động, linh hoạt được NHNN Việt Nam thể hiện khá nhất quán đã mang lại thành quả ấn tượng. Nổi bật là mặt bằng lãi suất ổn định, trong đó lãi suất cho vay các lĩnh vực ưu tiên tiếp tục giảm. Đến hết năm 2017, tín dụng tăng 18,17% so với cuối năm 2016. Tăng trưởng tín dụng phù hợp với cân đối vĩ mô, đi đôi với chất lượng tín dụng và tập trung vào các lĩnh vực sản xuất, lĩnh vực ưu tiên; chính sách tín dụng theo ngành kinh tế có hiệu quả thiết thực, hỗ trợ tăng trưởng GDP bền vững, năm 2017 đạt mức cao nhất trong 10 năm qua. Tỷ giá trung tâm được điều hành linh hoạt, kết hợp đồng bộ các công cụ CSTT, hạn chế tình trạng đầu cơ, găm giữ ngoại tệ, nhờ vậy NHNN Việt Nam liên tục mua được lượng lớn ngoại tệ để tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước cao nhất từ trước tới nay. Lượng tiền mặt đưa ra lưu thông được trung hòa hợp lý, góp phần ổn định lạm phát, lãi suất và tỷ giá.

Thị trường tiền tệ, ngoại hối ổn định, lạm phát được kiểm soát, giúp neo vững kỳ vọng lạm phát, củng cố niềm tin của nền kinh tế và giới đầu tư vào đồng Việt Nam, góp phần tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp. Các tổ chức quốc tế đánh giá cao sự ổn định của hệ thống ngân hàng Việt Nam. Trong đó, hãng xếp hạng tín nhiệm quốc tế Moody’s đã nâng mức xếp hạng tín nhiệm của hệ thống ngân hàng Việt Nam từ “ổn định” lên “tích cực”; còn Hãng tin Bloomberg đánh giá VND là một trong những đồng tiền ổn định nhất khu vực châu Á.

Kết quả kinh tế vĩ mô năm 2017 có sự đóng góp quan trọng từ điều hành CSTT của NHNN Việt Nam. Theo TS Phan Minh Ngọc, chuyên gia kinh tế: “Với CSTT thận trọng và linh hoạt, NHNN Việt Nam đã thành công trong ổn định kinh tế vĩ mô như kiểm soát lạm phát, tỷ giá. Lãi suất cho vay tuy vẫn ở mức độ tương đối cao nhưng là mức độ chấp nhận được với doanh nghiệp. Đó là những yếu tố góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và thành công trong điều hành chính sách của NHNN Việt Nam”. 

Quan sát diễn biến của thị trường và động thái của nhà điều hành từ đầu năm 2018 đến nay cho thấy, NHNN Việt Nam đã và đang tiếp tục điều hành CSTT chủ động, linh hoạt. CSTT được điều tiết tiền tệ phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô và thị trường tiền tệ nhằm hỗ trợ thanh khoản hệ thống và đáp ứng nhu cầu thanh toán của nền kinh tế. Đến ngày 20-4-2018, tổng phương tiện thanh toán tăng 5,2% so với cuối năm 2017. Thanh khoản của hệ thống TCTD được bảo đảm.

Về tín dụng, trên cơ sở mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2018 là 6,7% và lạm phát bình quân khoảng 4% được Quốc hội và Chính phủ đặt ra từ đầu năm, NHNN Việt Nam đã xây dựng chỉ tiêu định hướng tăng trưởng tín dụng cả năm 2018 khoảng 17%, có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế. Đến ngày 20-4-2018, tín dụng đối với nền kinh tế tăng 4,43% so với cuối năm 2017, trong đó, tín dụng bằng VND tăng 4,2%, tín dụng bằng ngoại tệ tăng 7,2% so với cuối năm 2017. Tín dụng được mở rộng có hiệu quả vào các lĩnh vực sản xuất, lĩnh vực ưu tiên, các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro được kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm hoạt động an toàn. Công tác cải cách thủ tục hành chính tiếp tục được đẩy mạnh, tạo điều kiện thuận lợi trong tiếp cận vốn vay cho doanh nghiệp và người dân. Theo công bố mới đây của Bộ Nội vụ, ngành ngân hàng tiếp tục đứng đầu các bộ, ngành về chỉ số cải cách hành chính. Đây cũng là năm thứ 3 liên tiếp ngành ngân hàng đứng ở vị trí này.

Nhiều doanh nghiệp cho biết, hệ thống ngân hàng đã có nhiều giải pháp nhằm ổn định mặt bằng lãi suất và từng bước giảm lãi suất cho vay. Hiện mặt bằng lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng phổ biến 4,3-5,5%/năm; 5,3-6,5%/năm đối với kỳ hạn từ 6 tháng đến dưới 12 tháng; kỳ hạn hơn 12 tháng khoảng 6,5-7,3%/năm. Lãi suất cho vay phổ biến khoảng 6-9%/năm đối với ngắn hạn, trung-dài hạn khoảng 9-11%/năm.

Tiếp nối thành công trong điều hành tỷ giá, trong 4 tháng đầu năm 2018, tỷ giá và thị trường ngoại tệ khá ổn định, tiếp tục được hỗ trợ từ nguồn cung ngoại tệ tương đối dồi dào, thanh khoản thị trường tốt, hệ thống các TCTD tiếp tục mua ròng ngoại tệ từ khách hàng, NHNN Việt Nam tiếp tục mua được ngoại tệ bổ sung dự trữ ngoại hối Nhà nước. Điểm đáng chú ý là từ ngày 7-2-2018, NHNN Việt Nam bắt đầu niêm yết tỷ giá mua kỳ hạn 3 tháng để kéo giãn thời gian đưa tiền đồng ra lưu thông. Theo các chuyên gia, biện pháp này sẽ góp phần kiểm soát hiệu quả lượng tiền cung ứng trong khi vẫn mua được ngoại tệ bổ sung dự trữ ngoại hối, đồng thời quản lý tỷ giá linh hoạt hơn, khuyến khích doanh nghiệp tăng cường sử dụng các sản phẩm phái sinh ngoại tệ để phòng ngừa rủi ro tỷ giá. Đến ngày 24-4-2018, tỷ giá trung tâm ở mức 22.522 VND/USD, tăng 0,43% so với cuối năm 2017; tỷ giá giao dịch trên thị trường quanh mức 22.766 VND/USD, tăng 0,25%; tỷ giá của Vietcombank niêm yết ở mức 22.735-22.805 VND/USD, tăng 0,31% so với cuối năm 2017. 

Tiếp tục xu hướng chủ động, linh hoạt

Với mục tiêu đặt ra từ đầu năm là: Tổng phương tiện thanh toán tăng khoảng 16%, tín dụng tăng khoảng 17%, có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế, không khó để nhận ra xu hướng điều hành của NHNN Việt Nam vẫn sẽ theo phương châm “chủ động, linh hoạt”; đồng thời tiếp tục phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, ổn định kinh tế vĩ mô, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý; tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước; bảo đảm thanh khoản của các TCTD, ổn định thị trường.

Để thực hiện điều đó, theo ông Phạm Thanh Hà, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ NHNN Việt Nam, thời gian tới, NHNN Việt Nam tập trung vào các giải pháp trọng tâm: Tiếp tục điều hành linh hoạt nghiệp vụ thị trường mở phù hợp với diễn biến thị trường, tình hình vốn khả dụng của TCTD để hỗ trợ ổn định thị trường tiền tệ; điều hành lãi suất phù hợp với cân đối vĩ mô, lạm phát và thị trường tiền tệ. Trong điều kiện lạm phát được kiểm soát thấp hơn mục tiêu, thị trường ổn định, kinh tế vĩ mô thuận lợi, điều hành các công cụ CSTT hỗ trợ TCTD giảm lãi suất huy động, tạo điều kiện cho TCTD phấn đấu giảm lãi suất cho vay trên cơ sở bảo đảm hoạt động an toàn, lành mạnh tài chính và giảm nợ xấu; tiếp tục điều hành tỷ giá linh hoạt, phù hợp với diễn biến thị trường, các cân đối vĩ mô, tiền tệ; điều hành, kiểm soát quy mô tín dụng phù hợp với chỉ tiêu định hướng và linh hoạt điều chỉnh phù hợp với điều kiện thực tiễn, đi đôi với việc nâng cao chất lượng tín dụng, tạo điều kiện thuận lợi trong việc tiếp cận vốn vay của doanh nghiệp và người dân.

 MINH PHƯƠNG