Theo Hướng dẫn số 75, ngày 24-2-2016 của Ban Bí thư Trung ương Đoàn về việc thực hiện cho vay vốn Quỹ Quốc gia về việc làm từ nguồn vốn kênh Trung ương Đoàn (nguồn vốn 120), các cơ sở sản xuất-kinh doanh (SXKD) do đoàn viên, thanh niên (ĐVTN) làm chủ, mức vay vốn tối đa không quá 1 tỷ đồng đối với cơ sở SXKD và không quá 50 triệu đồng đối với một lao động được tạo việc làm mới. Ngoài điều kiện phải có tài sản thế chấp, người vay vốn còn phải thực hiện các thủ tục khác, như: Chứng minh được tính khả thi từ mô hình kinh tế, có giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận trang trại...

Ở tỉnh Nam Định, mặc dù tổ chức đoàn các cấp đã rất tích cực, nhưng thực tế, nguồn vốn cho thanh niên vay đầu tư phát triển kinh tế vẫn rất hạn chế. Nhiều thanh niên bắt đầu khởi nghiệp vẫn rất khó khăn khi tiếp cận các kênh vay vốn. Toàn tỉnh hiện có hơn 102.600 ĐVTN, trong đó hơn 5.200 hộ ĐVTN được tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi với tổng dư nợ hơn 117 tỷ đồng. Theo đánh giá của lãnh đạo Tỉnh đoàn Nam Định thì hầu hết các nguồn vốn trên đã mang lại hiệu quả thiết thực, giúp nhiều gia đình ĐVTN nông thôn vươn lên thoát nghèo, làm giàu chính đáng trên quê hương. Tuy nhiên, các nguồn vốn vay do tổ chức đoàn quản lý hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu của thanh niên, nhất là thanh niên nông thôn, thanh niên tại các làng nghề, khi muốn khởi nghiệp. Số ĐVTN được vay vốn còn khá khiêm tốn so với tổng số thanh niên trong toàn tỉnh. Anh Phạm Hải Chiều (Xuân Tân, Xuân Trường, Nam Định), người được Trung ương Đoàn tặng Giải thưởng Lương Định Của-giải thưởng dành cho thanh niên nông thôn làm kinh tế giỏi, cho biết: “Cái khó của thanh niên khi muốn khởi nghiệp là ở việc huy động nguồn vốn. Vì thế, chúng tôi mong muốn được tiếp cận với nhiều kênh vay vốn, số tiền vay được nhiều hơn để có cơ hội đầu tư cho sản xuất, phát triển kinh tế”.

leftcenterrightdel
 Ảnh minh họa/nguoiquangxaque.com.
Không riêng Nam Định mà ở các địa phương khác trong cả nước, rất nhiều thanh niên gặp khó khăn do thiếu vốn SXKD, không tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi vì không đủ điều kiện quy định. Theo anh Nguyễn Quốc Văn, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển thanh niên nông thôn, Trung ương Đoàn, thì thời gian qua, Đoàn Thanh niên đã phối hợp với hệ thống Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) các cấp triển khai dưới hình thức nhận ủy thác. Tổng dư nợ vốn ủy thác do Đoàn Thanh niên đang quản lý đạt hơn 19.260 tỷ đồng, với hơn 831.000 hộ ĐVTN được vay vốn ở hơn 24.000 tổ tiết kiệm và tổ vay vốn. Tuy nhiên, việc huy động nguồn vốn này chủ yếu dành cho đối tượng hộ gia đình, trong khi đó, hiện nay hầu hết thanh niên còn sống phụ thuộc vào gia đình; nhiều trường hợp mặc dù đã tách hộ, song mô hình phát triển kinh tế có quy mô nhỏ lẻ, tiềm lực kinh tế chưa có, nên không có tài sản để thế chấp. Một số trường hợp chưa tách hộ thì trong gia đình có bố hoặc mẹ đã vay vốn để SXKD qua ủy thác của các tổ chức chính trị-xã hội, nên con không được vay nữa (vì không đáp ứng các tiêu chí).

Ngoài việc có tài sản thế chấp với giá trị cao hơn vốn vay, để đủ điều kiện vay vốn, thanh niên còn phải chứng minh được tính khả thi của mô hình kinh tế, hoặc có giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận trang trại... Đây cũng là khó khăn không nhỏ, bởi các mô hình phát triển kinh tế hiện nay của thanh niên còn mang tính nhỏ lẻ, chưa có sự đột phá trong ý tưởng kinh doanh, khởi nghiệp; người chưa tách hộ thì đất đai, tài sản thuộc sự quản lý của bố mẹ, nên không thể thế chấp. Trường hợp những thanh niên nông thôn chưa tốt nghiệp THPT, THCS, do trình độ kiến thức hạn chế, nên rất khó khăn để lập đề án, mô hình sản xuất bài bản nhằm chứng minh tính hiệu quả của việc làm, đáp ứng tiêu chí vay vốn. Cùng với đó, các vấn đề như thủ tục phức tạp, số tiền được vay hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu SXKD cũng khiến nhiều thanh niên không mặn mà với việc huy động vốn từ các ngân hàng hoặc kênh cho vay. Cụ thể, đối với nguồn vốn 120 của Trung ương Đoàn, mỗi lao động được vay không quá 50 triệu đồng, thời gian vay không quá 60 tháng. Số tiền này chỉ phù hợp với những hộ ĐVTN phát triển mô hình kinh tế V-A-C có quy mô nhỏ và vừa; còn đối với thanh niên làng nghề, đặc biệt khi họ muốn phát triển các nghề tiểu thủ công nghiệp, số vốn vay trên là rất hạn chế so với nhu cầu thực tế.

Như vậy, để tạo điều kiện thuận lợi cho ĐVTN được tiếp cận các nguồn vốn vay, Đoàn Thanh niên các cấp cần nắm chắc nhu cầu của ĐVTN, tham gia thẩm định dự án, xúc tiến giải ngân nguồn vốn cho những dự án khả thi. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác quản lý, giám sát các nguồn vốn vay, tích cực phối hợp với NHCSXH trong việc đôn đốc quá trình trả vốn vay đúng hạn, bảo đảm các dự án sử dụng vốn đúng mục đích; chú trọng, nhân rộng các dự án tạo nhiều việc làm cho ĐVTN nông thôn... Theo lãnh đạo Trung ương Đoàn, tới đây, Đoàn Thanh niên phối hợp với NHCSXH xây dựng chương trình tín dụng cho thanh niên khởi nghiệp. Theo đó, sẽ nghiên cứu tìm hiểu tạo cơ chế hình thành Quỹ Khởi nghiệp trên cơ sở hạt nhân từ nguồn vốn của NHCSXH; tăng cường đào tạo tập huấn, khơi dậy ý chí vươn lên làm giàu với việc xác định khởi nghiệp sẽ có rủi ro, thậm chí thất bại, nhưng vẫn cần sự hỗ trợ dài hơi liên quan đến vốn, khả năng phát triển.

Cùng với sự vào cuộc, hỗ trợ từ tổ chức đoàn và các cơ quan, đơn vị chức năng, mỗi thanh niên khởi nghiệp cần năng động, sáng tạo, mạnh dạn tìm hiểu, chủ động tiếp cận thông tin từ các kênh vay vốn, học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước, từ đó có kế hoạch tổ chức SXKD hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tiễn và năng lực của bản thân.

KHÁNH MINH