(Tiếp theo và hết)
Nhà nước không cấp thêm vốn cho các dự án
Phóng viên (PV): Để xử lý các dự án kém hiệu quả này, liệu có cơ chế đặc biệt nào không, thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Trước hết, tôi phải khẳng định rằng, nguyên tắc chung trong xử lý các dự án này được xác định và thống nhất chỉ đạo, tổ chức triển khai xuyên suốt, đó là:
Kiên quyết xử lý các dự án, doanh nghiệp (DN) thua lỗ, kém hiệu quả theo nguyên tắc và cơ chế thị trường; tôn trọng nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các DN; Nhà nước không cấp thêm vốn vào các dự án, DN.
Bảo đảm thực hiện các phương án xử lý theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm công khai, minh bạch; tăng cường trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong quá trình thực hiện các chủ trương, giải pháp xử lý các dự án, DN; quan tâm toàn diện bảo đảm lợi ích cao nhất của Nhà nước, quyền của người lao động, an sinh-xã hội, an ninh-quốc phòng, môi trường và ổn định xã hội; hết sức lưu ý đối với khâu định giá tài sản, nhất là giá trị quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất.
Đối với một số vấn đề cụ thể ở các dự án cụ thể, trong quá trình xử lý sẽ xem xét để giải quyết cụ thể nhưng phải bảo đảm nguyên tắc chung như nêu trên. Trong thời gian qua, một số vấn đề cụ thể đã được xem xét, xử lý như:
Đối với xử lý các khoản trích giảm khấu hao, giảm lãi suất vay và tái cơ cấu các khoản nợ: Bộ Tài chính đã xử lý các đề xuất về các vấn đề khấu hao, giảm trả nợ đối với các dự án DN, đặc biệt là điều chỉnh mức khấu hao trong 3 năm (2017, 2018 và 2019) đối với 4 dự án nhà máy sản xuất phân bón, qua đó đã góp phần hỗ trợ các dự án cải thiện hiệu quả kinh doanh. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã chỉ đạo các ngân hàng thương mại hỗ trợ xem xét cho các dự án, DN vay vốn lưu động để bảo đảm hoạt động sản xuất, kinh doanh (SXKD) và cơ cấu nợ như giảm lãi suất vay, giảm khấu hao đối với các dự án sản xuất phân bón.
Đối với xử lý các vấn đề liên quan đến thuế: Bộ Tài chính đã có báo cáo Thủ tướng Chính phủ về bổ sung Dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tài nguyên… vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2018, trong đó có nội dung về bổ sung Luật Thuế giá trị gia tăng số 71/2014/QH13 theo hướng chuyển mặt hàng phân bón sang đối tượng chịu thuế.
Đối với phát triển thị trường cho các sản phẩm hàng hóa trong nước nói chung: Trong thời gian qua, trên cơ sở xem xét, đánh giá toàn diện các vấn đề có liên quan và tuân thủ theo các quy định của quốc tế, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời đối với một số mặt hàng phân bón DAP và MAP, qua đó cũng đã tạo môi trường thuận lợi hơn cho ngành sản xuất phân bón trong nước phát triển.
Vận chuyển phân bón sau sản xuất tại Nhà máy Sản xuất Phân bón DAP số 2 Lào Cai. Ảnh: TTXVN
Bên cạnh đó, các bộ, ngành cũng tiến hành thực hiện tích cực Đề án phát triển nhiên liệu sinh học và lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống theo đúng nội dung quyết định của Thủ tướng Chính phủ, qua đó sẽ có thể tạo môi trường thuận lợi hơn cho phát triển ngành sản xuất nhiên liệu sinh học trong nước theo chủ trương và lộ trình chung.
Đối với xử lý chất thải gypsum từ sản xuất phân bón: Bộ Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với Bộ Xây dựng tiến hành xây dựng, thẩm định và ban hành tiêu chuẩn thạch cao nhân tạo được sản xuất từ chất thải gypsum để tạo thuận lợi cho xử lý ô nhiễm môi trường của các dự án sản xuất phân bón.
Đối với xem xét, đánh giá công nghệ của các dự án, DN: Bộ Khoa học và Công nghệ đã chủ động thành lập tổ công tác triển khai các hoạt động đánh giá công nghệ, thiết bị của các dự án và đã có báo cáo kết quả đánh giá cụ thể về công nghệ và thiết bị của 12 dự án gửi Ban Chỉ đạo.
Đối với hỗ trợ các dự án, DN giải quyết những vấn đề pháp lý liên quan đến giải quyết các vướng mắc, tranh chấp liên quan đến hợp đồng EPC, hợp đồng và điều lệ hợp tác liên doanh: Bộ Tư pháp đã có các báo cáo chi tiết, đánh giá toàn diện về hồ sơ pháp lý của các dự án có tranh chấp, vướng mắc như Dự án VTM, Dự án TISCO…
Tập trung xử lý dứt điểm từng vấn đề cụ thể ở từng dự án
PV: Thưa Bộ trưởng, lộ trình để xử lý các dự án trên, công việc sẽ được tập trung trong thời gian tới là gì?
Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Như tôi đã nêu, Quyết định số 1468/QĐ-TTg ngày 29-9 đã xác định nội dung, yêu cầu, lộ trình cụ thể để xử lý các dự án này. Theo đó, về lộ trình xử lý các dự án, sẽ phấn đấu để bảo đảm thực hiện như sau: Trong năm 2017, hoàn thành phương án xử lý đối với từng dự án, DN và kế hoạch chi tiết tổ chức triển khai thực hiện. Đến hết năm 2018, phấn đấu xử lý căn bản các tồn tại, yếu kém đối với các dự án, DN. Đến năm 2020, hoàn thành việc xử lý các tồn tại, yếu kém ở các dự án, DN.
Tinh thần là tập trung xử lý dứt điểm từng vấn đề cụ thể còn vướng mắc ở từng dự án. Tuy nhiên, tựu trung lại, các công việc sẽ được tập trung trong thời gian tới là: Tập trung giải quyết dứt điểm các tồn tại, vướng mắc tranh chấp với nhà thầu tại các hợp đồng EPC và vướng mắc trong hợp đồng liên doanh với đối tác. Xử lý các vấn đề về cơ chế, chính sách chung để qua đó thúc đẩy phát triển các ngành sản xuất trong nước và tạo điều kiện cho các dự án, DN phục hồi và tiếp tục SXKD ổn định. Thực hiện các giải pháp tài chính, tín dụng theo nguyên tắc thị trường, cùng chia sẻ rủi ro giữa ngân hàng, nhà đầu tư và DN trên cơ sở quy định của pháp luật, bảo đảm công khai, minh bạch. Thực hiện các biện pháp về quản trị DN, sắp xếp và tổ chức lại sản xuất, lao động để tiết giảm chi phí đầu vào, nâng cao hiệu quả SXKD và đầu tư. Giám sát chặt chẽ vấn đề vệ sinh môi trường, kể cả chất thải rắn, chất thải khí, nước thải để bảo đảm an toàn cho khu vực xung quanh nhà máy. Tiến hành thanh tra, kiểm toán, điều tra để làm rõ những sai phạm, vi phạm pháp luật ở từng dự án, DN; làm rõ trách nhiệm từng tổ chức, cá nhân liên quan; xử lý nghiêm minh và sớm hoàn tất các thủ tục tố tụng theo quy định của pháp luật.
PV: Quyết tâm của lãnh đạo bộ cũng như cá nhân Bộ trưởng trong xử lý các dự án này như thế nào, thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Đây là các dự án có quy mô lớn, thuộc các lĩnh vực quan trọng trong phát triển công nghiệp của nước ta. Tuy nhiên, những khuyết điểm, sai sót, thậm chí sai phạm trong quá trình đầu tư, xây dựng, vận hành và khai thác đã làm cho các dự án, DN rơi vào tình trạng dở dang hoặc hoạt động thua lỗ, kém hiệu quả. Yêu cầu của Bộ Chính trị, Quốc hội cũng như chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo của Chính phủ là phải tập trung xử lý quyết liệt, khẩn trương để chấm dứt tình trạng thua lỗ, khắc phục tối đa thiệt hại cho Nhà nước.
Bộ Công Thương xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, cần phải tập trung xử lý trong thời gian sớm nhất. Theo đó, liên tục trong vòng gần một năm qua, kể từ sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết số 33/2016/QH14 tại Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XIV ngày 23-11-2016 và Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 2551/QĐ-TTg ngày 30-12-2016 thành lập Ban Chỉ đạo của Chính phủ xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án, DN chậm tiến độ, kém hiệu quả của ngành công thương, dưới sự chỉ đạo toàn diện, sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Trưởng ban Chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương đã hết sức nỗ lực, phối hợp cùng các bộ, ngành, cơ quan liên quan tổ chức triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, qua đó đến nay đã đạt được những kết quả tích cực bước đầu như đã nêu trên.
Trong thời gian tới, Bộ Công Thương xác định quyết tâm, tiếp tục tập trung xử lý dứt điểm từng công việc cụ thể ở từng dự án theo phương án chung đã được Thủ tướng Chính phủ thông qua trên cơ sở xây dựng kế hoạch cụ thể, gắn thời hạn, trách nhiệm tới từng đơn vị, cá nhân để nhất quyết bảo đảm thực hiện được mục tiêu đề ra theo đúng yêu cầu của Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ như đã nêu trên. Theo đó, trong năm 2017, sau khi đã hoàn thành và phê duyệt phương án xử lý đối với từng dự án, DN, sẽ xây dựng ngay kế hoạch chi tiết tổ chức triển khai thực hiện; bảo đảm đến hết năm 2018, phấn đấu xử lý căn bản các tồn tại, yếu kém đối với các dự án, DN; và đến năm 2020 sẽ hoàn thành việc xử lý các tồn tại, yếu kém ở các dự án, DN này.
PV: Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!
HOÀNG GIA - MINH MẠNH (thực hiện)