Tiếng anh Khoa điềm đạm, mà giục giã: "Tôi giới thiệu cho anh một tấm gương thương binh nặng, không những thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ “thương binh tàn, nhưng không phế”, mà còn có tấm lòng nhân hậu, nghĩa tình, thủy chung của tình đồng chí, đồng đội. Anh là Nguyễn Minh Đức, thương binh hạng 1/4, Chủ tịch Hội Người mù tỉnh Nghệ An. Anh nên đến tìm hiểu, viết bài để nhiều người được biết về tấm gương giàu nghị lực này".

“Được lời như cởi tấm lòng”, hôm sau tôi từ huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh đi xe máy tìm đến địa chỉ của Hội Người mù tỉnh Nghệ An, ở số 38, phố Đinh Bạt Tụy, phường Trường Thi-một con phố khá khuất nẻo của TP Vinh.

“Quê tôi ở xã Phúc Thọ, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An", anh Nguyễn Minh Đức rủ rỉ kể với tôi trong căn phòng làm việc của mình. "Mẹ tôi tên là Nguyễn Thị Hoa, quê Thái Bình; năm 1944 theo ông bà ra Hòn Gai kiếm sống và gặp cha tôi là Nguyễn Bá Lợi, cũng ra Hòn Gai kiếm kế sinh nhai. Cha mẹ tôi sinh được 7 người con. Năm 1962, anh trai đầu là Nguyễn Quốc Hùng vào bộ đội. Năm 1966, mẹ cho người con gái duy nhất là Nguyễn Thị Loan lên đường nhập ngũ. Năm 1967, mẹ tiễn anh thứ hai là Nguyễn Bá Bảo nhập ngũ. Năm 1969, anh trai Nguyễn Bá Toàn tiếp tục lên đường đánh giặc. Năm 1973, anh Nguyễn Bá Lai tiếp bước các anh. Năm 1977, tình hình biên giới căng thẳng, cùng lúc mẹ tiễn tôi và người em trai út là Nguyễn Bá Hợi lên đường bảo vệ Tổ quốc!"

leftcenterrightdel
Anh Nguyễn Minh Đức (thứ hai, từ trái sang) đến thăm gia đình thương binh Nguyễn Đăng Khoa, ở xã Nam Lĩnh, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.  

Nhấp một chén trà rồi ngẩng lên nhìn tôi qua cặp kính đen, anh Đức tiếp lời: "Qua các cuộc chiến tranh chống xâm lược, ba anh trai của tôi là Nguyễn Quốc Hùng, Nguyễn Bá Bảo, Nguyễn Bá Toàn không trở về. Các anh đã anh dũng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Chị Nguyễn Thị Loan bị thương ở Trường Sơn, xếp hạng thương tật 4/4. Tôi và em Nguyễn Bá Hợi bị thương ở biên giới Tây Nam. Hợi mang thương tật hạng 3/4, còn tôi bị hỏng cả hai mắt với thương tật 1/4".

Có điều gì đó trào dâng trong lòng tôi, cùng những ký ức về một trời đạn lửa. Tôi như thấy những người mẹ, những chiến sĩ lên đường mang trong mình trái tim rực lửa. Nếu không có trái tim và lòng hy sinh quả cảm đó, chúng ta không dễ vượt qua biết bao gian khổ, hy sinh, đau thương, mất mát để chiến thắng kẻ thù và chiến thắng cả những mất mát, đau thương đến khôn cùng!

Hình như đọc được cảm xúc của tôi, anh Đức bỏ kính ra lau, đưa tay lên dụi đôi mắt mờ đục, giọng trầm xuống: "Mới 20 tuổi, tôi đã bị kẻ thù cướp đi đôi mắt. Những ngày đầu đôi mắt bị mù, nhưng tôi cũng không thấy đau đớn bằng thương mẹ. Tiễn 7 người con lên đường đánh giặc, 3 người không trở về, 3 người là thương binh. Mất mát đau thương nói sao hết được! Thêm nữa, bố tôi cũng ra đi chỉ ít ngày sau khi nhận được giấy báo từ người anh thứ ba hy sinh. Mẹ tôi đã được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng. Còn tôi cũng phải gồng mình lên, nén nỗi đau và để cố thích nghi với hoàn cảnh. Tự trong sâu thẳm trái tim mình, tôi nghĩ rằng, mình phải sống xứng đáng, sống thay cho các anh và những đồng đội đã hy sinh. Đó là trách nhiệm nặng nề, nhưng dứt khoát mình phải làm bằng được. Dù phải sống với màn đêm mịt mùng, nhưng là người lính Cụ Hồ, tôi khát khao vươn lên tìm ánh sáng cuộc đời, vươn lên cống hiến cho đời...".

Tìm hiểu, tôi được biết, một cơ hội đến với anh Đức khi anh được về công tác tại Hội Người mù tỉnh Nghệ An. Do yêu cầu công việc, anh học thêm chữ Braille, học thêm tiếng Anh giao tiếp để thuận lợi trong các buổi làm việc với các tổ chức chính phủ, phi chính phủ nước ngoài. Cũng từ đây, anh gặp nhiều đồng đội cũ là thương binh hỏng mắt, hoặc đã hy sinh một phần thân thể của mình cho Tổ quốc.

Cuối năm 1992, anh Nguyễn Minh Đức được tín nhiệm bầu làm Chủ tịch Hội Người mù tỉnh Nghệ An. Ngoài công việc thường ngày của hội, anh là người luôn có “tấm lòng vàng”-như cách nói của nhiều hội viên từng được anh trực tiếp giúp đỡ, hoặc vận động mọi người giúp đỡ, nhất là những lúc gia cảnh cơ hàn, khốn khó. Nhưng khi hỏi về việc giúp đỡ mọi người, anh Đức chỉ mỉm cười khiêm tốn.

Tìm hiểu qua anh Nguyễn Đăng Khoa và hội viên của Hội Người mù tỉnh Nghệ An, tôi mới biết được ít nhiều về tấm lòng thơm thảo của anh. Ví như, năm 1997, vợ chồng anh Phan Mộng Long, ở huyện Nghi Lộc, phải sống trong căn nhà dột nát, khi tới thăm, anh Nguyễn Minh Đức đã trao tặng bằng tiền của cá nhân mình 800.000 đồng giúp vợ chồng anh sửa lại mái nhà. Vợ chồng anh Vi Văn Ngữ và chị Nguyễn Thị Hương, ở xã Nghĩa Bình, huyện Tân Kỳ chưa có nhà ở, anh Đức đã vận động các nhà hảo tâm giúp đỡ xây tặng căn nhà khá vững chãi. Hay vợ chồng chị Lan, anh Tiến đều là thương binh (trú ở huyện Yên Thành), nhờ có anh Đức đi vận động hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà. Ngày nhận ngôi nhà mới, vợ chồng anh Tiến cứ ôm chặt lấy anh Đức nghẹn ngào không nói nên lời.

Một lần, anh Nguyễn Minh Đức nghe anh Nguyễn Đăng Khoa kể ở xã Nam Anh, huyện Nam Đàn có em Lê Văn Huy, sinh năm 1993, con một người mẹ tật nguyền, vừa cất tiếng khóc chào đời đã không thấy ánh sáng. Lớn lên, anh Khoa thấy Huy có năng khiếu âm nhạc. Cách đây hơn 10 năm, Tỉnh hội Người mù tỉnh Nghệ An triển khai dự án “Phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng”, do Liên đoàn Những người tàn tật thị lực Thụy Điển tài trợ. Anh Đức cùng anh Khoa lên tận nhà đưa Huy về học lớp tiền hòa nhập thứ 5 của dự án. Bằng sự nỗ lực của mình, Lê Văn Huy chăm chỉ học tập và trúng tuyển vào Nhạc viện Hà Nội. Trong Cuộc thi “Tiếng hát từ trái tim”, Huy đã đoạt Huy chương vàng.

Nhiều năm qua, anh Nguyễn Minh Đức đã giúp đỡ và vận động mọi người, các nhà hảo tâm, các tổ chức, đoàn thể... giúp đỡ nhiều hoàn cảnh khó khăn. Ngay trong cơ quan hội, có 7 nhân viên đều là con của các liệt sĩ, thương binh khiếm thị, thương binh nặng đã tốt nghiệp đại học hoặc học các nghề lái xe, công nghệ thông tin… được anh Đức nhận vào làm việc… Tôi gặng hỏi về những việc thiện nguyện, anh Đức chỉ cười: “Đó là những việc bình thường thôi mà!”. Được biết, những năm qua, anh Nguyễn Minh Đức cùng Ban chấp hành Hội Người mù tỉnh Nghệ An, các huyện hội… đã vận động cộng đồng, doanh nghiệp, anh em dòng họ, nhà hảo tâm, trích quỹ hội, hỗ trợ 520 người mù có hoàn cảnh khó khăn làm nhà với tổng số tiền gần 12 tỷ đồng...

Với những thành tích trong hoạt động và xây dựng cơ quan, Hội Người mù tỉnh Nghệ An vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì và hạng Ba; Thủ tướng Chính phủ tặng 3 bằng khen, cùng nhiều bằng khen của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Hội Người mù Việt Nam; cờ thi đua và nhiều bằng khen của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Nghệ An tặng các tập thể và cá nhân thuộc hội có thành tích xuất sắc... Tại Đại hội Hội Người mù tỉnh Nghệ An mới đây, anh Nguyễn Minh Đức tiếp tục được tín nhiệm bầu làm chủ tịch hội, nhiệm kỳ 2017-2022.

Chia tay anh Nguyễn Minh Đức, nắm chặt bàn tay ấm áp của anh, tôi càng cảm nhận được “chất lửa” trong người thương binh này. Anh không còn nhìn thấy ánh sáng, nhưng ánh sáng kỳ diệu của niềm tin, của khát vọng cống hiến, của tình đồng chí, đồng đội… trong trái tim người chiến sĩ-Bộ đội Cụ Hồ vẫn tiếp thêm nghị lực để anh cống hiến và làm nhiều việc nghĩa.

Bài và ảnh: NGUYỄN XUÂN DIỆU