Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, người dân nơi đây luôn kiên trì bám trụ, vừa sản xuất, vừa chiến đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Một trong những điển hình xuất sắc trong hai cuộc kháng chiến mà chúng tôi tìm đến là ông Đinh Như Gia, ở khóm 5, thị trấn Hồ Xá, huyện Vĩnh Linh-người vinh dự 5 lần được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Dù đã gần 83 tuổi, sức khỏe giảm sút, nhưng khi gợi lại những kỷ niệm trong quá khứ, ông Đinh Như Gia sôi nổi đưa chúng tôi về những năm tháng phấn đấu, phục vụ kháng chiến, phục vụ cách mạng. Vào năm 13 tuổi, Đinh Như Gia đã làm cộng tác viên cho Công an huyện Vĩnh Linh với nhiệm vụ vẽ lại các vị trí của địch đóng quân ở phủ lỵ Hồ Xá, để giúp quân, dân ta kháng chiến. Trong lúc vẽ sơ đồ, bị địch phát hiện, giam cầm, tra tấn dã man bởi những đòn roi bằng điện, nhưng Đinh Như Gia quyết không khai nhận. Sau khi ra tù, năm 1952, Đinh Như Gia làm đơn xin vào đội du kích xã Vĩnh Hồ, huyện Vĩnh Linh và bắt đầu tham gia hoạt động cách mạng. Từ năm 1954-1969, Đinh Như Gia lần lượt làm Đại đội trưởng dân quân Nam Hồ, kiêm Đội trưởng Đội 5 Hợp tác xã Nam Hồ, Chính trị viên, Chủ nhiệm và Bí thư Chi bộ Hợp tác xã Nam Hồ, sau đó giữ chức vụ Ủy viên Ủy ban Hành chính khu vực Vĩnh Linh kiêm Phó bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Nam…
Với những cống hiến trong lao động và sản xuất, đặc biệt là việc đưa ra sáng kiến chế tạo nôi giữ trẻ tự động để bảo vệ sức khỏe, an toàn tính mạng cho trẻ em ở địa đạo Vĩnh Linh, năm 1967, tại Đại hội anh hùng, chiến sĩ thi đua chống Mỹ, cứu nước (Đại hội Anh hùng chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ 4) ông vinh dự được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động và nhận Huy hiệu Bác Hồ (chiếc huy hiệu này đã được ông trao tặng lại Bảo tàng Hồ Chí Minh). Ông chia sẻ: "Đối với tôi, được phong tặng danh hiệu anh hùng, công lao ấy không chỉ của một mình tôi mà là sự đóng góp của tập thể. Đạt được anh hùng đã khó, giữ được anh hùng còn khó hơn!". Cũng tại đại hội này, Đinh Như Gia và các đại biểu được chụp ảnh kỷ niệm với Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Ông Đinh Như Gia bồi hồi nhớ lại: “Trước ngày khai mạc đại hội, Bác cho mời Đoàn cán bộ Vĩnh Linh tới ăn cơm tại phủ Chủ tịch. Dự bữa cơm hôm đó có Thủ tướng Phạm Văn Đồng và đồng chí Vũ Kỳ, thư ký riêng của Bác. Ngồi vào bàn ăn, tôi nhớ hai đầu bàn là hai bát cơm, hai đĩa thịt lợn luộc, hai đĩa rau muống luộc, hai đĩa cá trê kho, hai đĩa cà muối và hai tô nước rau muống luộc. Bữa cơm tuy đơn giản nhưng vô cùng ấm cúng. Trong bữa ăn, Bác 3 lần lấy cơm và gắp từng món thức ăn mời tôi. Bác bảo: “Cháu ăn đi, ăn cho khỏe về còn sản xuất và chiến đấu”.
Sau khi ăn cơm xong, Người dẫn Đoàn cán bộ Vĩnh Linh đi thăm vườn cây trong phủ Chủ tịch. Khi đến cây bồ kết quả sum suê, Bác nói: “Quả bồ kết dùng để gội đầu rất tốt, các chú về cho Bác gửi một ít tặng chị em phụ nữ, sau khi tăng gia, sản xuất gội đầu cho thơm, cho sạch”. Trước khi đoàn trở về Vĩnh Linh, đồng chí cần vụ mang đưa cho Đinh Như Gia một chiếc túi, bên trong có khoảng 5kg quả bồ kết, là quà của Bác gửi tặng phụ nữ Vĩnh Linh. Món quà Bác gửi tuy giản dị nhưng chứa đựng tấm lòng của Người cha già kính yêu, luôn quan tâm đến mọi người. Những năm sau đó, nhiều chị, nhiều mẹ vẫn cất giữ rất cẩn thận món quà này của Bác.
Hơn một năm sau, ngày 25-10-1968, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh trao Huân chương Lao động hạng Nhất tặng Anh hùng Lao động Đinh Như Gia-Chủ nhiệm Hợp tác xã Nông nghiệp Nam Bộ, xã Vĩnh Nam, khu Vĩnh Linh đã nêu cao tinh thần dũng cảm, quyết tâm khắc phục khó khăn, lập nhiều thành tích trong phong trào thi đua sản xuất và chiến đấu chống Mỹ, cứu nước. Phần thưởng cao quý của Người là nguồn cổ vũ lớn lao, động viên ông Đinh Như Gia tiếp tục cống hiến. Giờ đây, dù tuổi đã cao nhưng ông Đinh Như Gia vẫn luôn phấn đấu học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Ông cần mẫn làm việc tại Hội Người cao tuổi huyện Vĩnh Linh. Những lời căn dặn của Người năm xưa, cùng tình cảm bao dung, lòng nhân ái của Bác Hồ được ông kể cho các thế hệ con cháu, người thân, bà con trên đất Vĩnh Linh nghe, học tập và làm theo. Ông tự hứa với lòng mình, còn sức còn phấn đấu, học tập và làm theo Bác, xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu mạnh.
Bài và ảnh: PHÍ THỊ HỒNG VÂN