Năm nay đã gần 90 tuổi, nhưng ông vẫn rất minh mẫn và hào hứng kể cho chúng tôi nghe về ngày Tổng khởi nghĩa trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 tại Hà Nội.
Theo đó, ngày 17-8-1945, chàng thanh niên Nguyễn Huy Du cùng bè bạn là những thiếu niên đồng trang lứa sớm giác ngộ cách mạng và đông đảo quần chúng, dưới sự lãnh đạo của Xứ ủy Bắc Kỳ và Thành ủy Hà Nội tham gia biểu tình cướp diễn đàn tại cuộc mít tinh của chính quyền bù nhìn Trần Trọng Kim. Lá cờ đỏ sao vàng nhanh chóng bay phấp phới trên tầng hai Nhà hát Lớn, đám đông phía dưới xôn xao: “Cờ Việt Minh”, “Cờ của ta”… Ngay lúc này, nữ cán bộ cách mạng Nguyễn Khoa Diệu Hồng bước lên báo tin Nhật đầu hàng đồng minh, kêu gọi nhân dân thành phố đả đảo chính quyền thân Nhật và tay sai, ủng hộ Việt Minh.
Ban Liên lạc truyền thống Trung đoàn Thủ Đô tại lễ tri ân các anh hùng liệt sĩ (tháng 7-2017).
Ngay sau đó, dưới sự hướng dẫn của Đội tự vệ chiến đấu, hàng vạn quần chúng ở nội và ngoại thành nhanh chóng di chuyển xuống đường tuần hành khắp các tuyến phố Hà Nội. Cuộc biểu tình khiến kẻ thù hoảng sợ, còn quần chúng cách mạng phấn chấn, ráo riết chuẩn bị Tổng khởi nghĩa. Sáng 19-8-1945, cả Hà Nội rực đỏ màu cờ. Hàng chục vạn nhân dân thành phố và các tỉnh lân cận rầm rập tiến về quảng trường Nhà hát Lớn. Sau khi đại diện Việt Minh tuyên bố: “Giờ tổng khởi nghĩa đã đến”, dòng người chia thành nhiều ngả, các đội tự vệ chiến đấu dẫn đầu đi chiếm lĩnh các công sở và vị trí xung yếu.
Chàng thanh niên Nguyễn Huy Du cùng đoàn người mang theo gậy gộc, mã tấu… tiến thẳng về Phủ Khâm sai. Lính bảo vệ ở đây hạ vũ khí mà không có bất kỳ hành động kháng cự nào. Đoàn người tiếp tục tiến về phía Trại Bảo an binh. Tuy nhiên, tình hình ở đây diễn biến căng thẳng hơn khi quân Nhật cho xe tăng và binh lính chặn các ngả đường, không chịu mở cửa cho đoàn biểu tình. Nhờ sự khéo léo trong đàm phán và khí thế mạnh mẽ của nhân dân, đến 17 giờ, quân Nhật đã đồng ý rút quân; chiều tối cùng ngày, Việt Minh giành chính quyền, làm chủ toàn thành phố.
Bài và ảnh: THU SA