Dù đã 84 tuổi nhưng CCB Phạm Á, nguyên Chính trị viên Tiểu đoàn 45 (những năm 1967-1972) vẫn nhớ thời gian đầu tiếp xúc với vũ khí hiện đại. Ông kể: "Đặc thù chủ yếu làm việc vào ban đêm, đạn phân tán nhiều nơi, nhưng với quyết tâm cao, cán bộ, chiến sĩ tranh thủ mọi thời gian để học tập làm chủ kỹ thuật. Các chuyên gia Liên Xô cũng căng sức giúp chúng tôi. Thương chúng tôi làm việc gian khổ liên tục nhiều ngày đêm, đời sống còn khó khăn, các chuyên gia bạn đã nhường cả suất cơm chuyên gia, nhưng chúng tôi tế nhị từ chối”.
Cũng theo CCB Phạm Á, được sự giúp đỡ của bạn, đến ngày 2-4-1967, đơn vị nhận khí tài. Mỗi quả đạn tiếp nhận, đơn vị phải kiểm tra, hiệu chỉnh nhiều lần. Theo đó, đơn vị đã lắp ráp, chỉnh sửa hoàn thiện 48 quả đạn đầu tiên bảo đảm kịp thời cho Trung đoàn 263 chiến đấu. Ngày 3-5-1967, bằng hai quả đạn, Tiểu đoàn 42 ra quân đánh trận đầu, bắn cháy 1 máy bay RF 101. Hai ngày sau, cũng bằng hai quả đạn, Tiểu đoàn 44 bắn rơi tại chỗ 1 máy bay F105. Sáng 28-8-1969, cũng chỉ với 1 quả đạn, Trung đoàn 263 bắn rơi tại chỗ 1 chiếc máy bay không người lái và được Bác Hồ gửi lẵng hoa chúc mừng. Tình cảm, sự quan tâm, tin tưởng của Người là nguồn động lực lớn để cán bộ, chiến sĩ đơn vị phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Thành lập ngày 30-5-1966 tại tỉnh Thái Nguyên, Tiểu đoàn 45 có nhiệm vụ lắp ráp, kiểm tra, sửa chữa, bảo đảm đạn tên lửa cho các tiểu đoàn hỏa lực của Trung đoàn 263 chiến đấu. Với tinh thần "Thà hy sinh, không rời trận địa", cán bộ, chiến sĩ luôn kịp thời cơ động khắp các chiến trường từ Chiến dịch "Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không" đến Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, bảo đảm tốt đạn chiến đấu. Tháng 5-1971, Trung đoàn 263 cơ động vào chiến đấu tại địa bàn Quân khu 4, nhờ bảo đảm tốt đạn tên lửa, đơn vị đã đánh 110 trận, diệt 34 máy bay các loại của địch. Điển hình, đêm 22-11-1972, trung đoàn tiêu diệt 2 chiếc B-52, trong đó có 1 chiếc rơi tại chỗ. Từ tháng 2-1975 đến 10-4-1975, Tiểu đoàn 45 đã cơ động gần 1.000km từ Khe Sanh vào thị xã Đồng Xoài (Bình Phước) tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Tiểu đoàn 45 đã lắp ráp, bảo đảm đủ tên lửa cho Trung đoàn 263 đánh 294 trận, bắn rơi 67 máy bay Mỹ, trong đó có 9 máy bay B-52.
Bài và ảnh: NGUYỄN DUY HIỂN