Ngày 5-8-1964, Trung sĩ Phan Đăng Cát, Khẩu đội trưởng Khẩu đội 8, Trung đội 2 được đơn vị cho nghỉ phép về thăm người vợ trẻ mới cưới. Trưa hôm ấy, Trung sĩ Cát đang chuẩn bị ba lô để về quê thì tiếng còi báo động vang lên. Một tốp máy bay địch bay vào TP Vinh bắn phá kho xăng Hưng Hòa, cảng Bến Thủy và các trận địa pháo phòng không. Phan Đăng Cát lao ra trận địa, cùng đồng đội chiến đấu, đánh trả quân địch. Hơn 30 phút chiến đấu, sau nhiều loạt đạn, hai chiếc máy bay "chim ưng nhà trời" A-4D bị trúng đạn và bốc cháy. Trước khả năng máy bay địch sẽ mở đợt oanh kích mới, Trung sĩ Phan Đăng Cát báo cáo chỉ huy xin ở lại đơn vị, chia quà phép cho anh em liên hoan rồi ra trận địa chỉ huy khẩu đội tiếp tục chiến đấu.
    |
 |
|
Giấy nghỉ phép của đồng chí Phan Đăng Cát lưu giữ tại phòng truyền thống Trung đoàn 280. |
Đúng như dự đoán, 16 giờ 30 phút ngày 5-8-1964, máy bay địch quần thảo trở lại, đánh phá khu vực Vinh-Bến Thủy lần thứ hai. Đợt này, không quân Mỹ sử dụng 8 chiếc A-4D đánh vào các trận địa pháo cao xạ. Trận địa Đại đội 138 bị trúng rốc-két, anh em pháo thủ thương vong khá nhiều. Tuy vậy, các chiến sĩ vẫn kiên trì bám trận địa, bình tĩnh đánh trả địch. Trung sĩ Phan Đăng Cát cầm cờ chỉ huy trên tay, mắt dõi theo từng chiếc máy bay địch để phát lệnh chính xác, bắn đúng thời cơ. Hai lần bị thương vào đùi, vào cánh tay do mảnh rốc-két, anh đều tự băng bó vết thương, tựa lưng vào công sự nén đau, động viên và chỉ huy đồng đội tiếp tục chiến đấu. Lần thứ ba, một quả rốc-két nổ ngay cạnh công sự. Do bị thương quá nặng nên Trung sĩ Phan Đăng Cát đã anh dũng hy sinh tại trận địa, khi trên tay vẫn nắm chắc cờ chỉ huy.
Đầu năm 1965, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh truy tặng Trung sĩ Phan Đăng Cát Huân chương Chiến công hạng Nhất. Năm 2013, liệt sĩ Phan Đăng Cát được Đảng, Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.
Bài và ảnh: NGUYỄN CHÍ HÒA