QĐND - Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 11/2011/NĐ-CP ngày 30-1  (gọi tắt là Nghị định mới) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 159/2006/NĐ-CP ngày 28-12-2006 về việc thực hiện chế độ hưu trí đối với quân nhân trực tiếp tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước từ ngày 30-4-1975 trở về trước, có 20 năm trở lên phục vụ quân đội đã phục viên, xuất ngũ (Nghị định có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1-4-2011). Chúng tôi đã gặp cơ quan chức năng, tìm hiểu để thông tin với bạn đọc những nội dung cơ bản của Nghị định mới.

Sự cần thiết của việc ban hành Nghị định mới

Đại tá Nguyễn Văn Dũng - Trưởng phòng Nghiên cứu tổng hợp, Cục Chính sách (Tổng cục Chính trị) cho biết, sau 3 năm triển khai thực hiện Nghị định số 159/2006/NĐ-CP (gọi tắt là Nghị định cũ), các đơn vị, địa phương đã giải quyết chế độ hưu trí cho 459 trường hợp (trong đó có 405 sĩ quan, 54 quân nhân chuyên nghiệp trực tiếp tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước từ ngày 30-4-1975 trở về trước, có 20 năm trở lên phục vụ quân đội đã phục viên, xuất ngũ). Tuy nhiên, quá trình tổ chức thực hiện đã nảy sinh một số vướng mắc cần được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Vướng mắc thứ nhất là về điều kiện hưởng chế độ của đối tượng. Trường hợp quân nhân chuyển ngành, chuyển sang công nhân viên chức quốc phòng rồi thôi việc (trước ngày 1-1-1995) hoặc đã có quyết định chuyển ngành trước ngày 1-4-2000 nhưng không thực hiện được mà chưa được giải quyết chế độ phục viên, xuất ngũ là nhóm đối tượng chuyển ngành sau khi chiến tranh giải phóng dân tộc kết thúc (chủ yếu từ năm 1976 đến năm 1978), khi thôi việc được hưởng các chế độ, chính sách như cán bộ, công nhân viên chức Nhà nước. Mặt khác, tại Quyết định số 142/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã quy định: Quân nhân tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nhập ngũ từ ngày 30-4-1975 trở về trước, sau đó chuyển ngành rồi thôi việc, nếu có đủ từ 15 năm đến dưới 20 năm phục vụ trong quân đội thì được hưởng chế độ trợ cấp hằng tháng. Do đó, với những đối tượng này được quy định tại Nghị định cũ, cũng có điều kiện như đối tượng quy định tại Quyết định số 142 nhưng lại có thời gian công tác trong quân đội cao hơn (trên 20 năm), có cống hiến nhiều hơn mà không được hưởng chế độ hằng tháng, tạo ra sự mất cân bằng về chế độ, chính sách và chưa công bằng xã hội. Một số ít quân nhân đã có quyết định chuyển ngành, nhưng do nhiều nguyên nhân khác nhau không thực hiện được quyết định chuyển ngành mà chưa được giải quyết chế độ phục viên, xuất ngũ khi thôi phục vụ tại ngũ. Nghị định mới của Chính phủ vừa được ban hành nhằm "gỡ" những vướng mắc của Nghị định cũ.

Tại Nghị định mới còn bổ sung thêm đối tượng được hưởng chế độ, đó là quân nhân phục viên, xuất ngũ đi lao động hợp tác quốc tế (LĐHTQT), hoặc đi LĐHTQT về nước, đã thanh toán chế độ phục viên xuất ngũ (trước ngày 1-4-2000).

Quân nhân nhập ngũ từ 30-4-1975 về trước, có 20 năm trở lên phục vụ quân đội, là thương binh 81% trở lên đang điều trị tại các trung tâm điều dưỡng nhưng chưa được hưởng chế độ hưu trí, sẽ được xét hưởng chế độ hưu trí hằng tháng. (Trong ảnh: Vui sống ở Trung tâm Điều dưỡng thương binh Duy Tiên. Ảnh: Lâm Sơn)

Với đối tượng này, Đại tá Nguyễn Văn Dũng giải thích thêm: Tại quyết định số 107/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã quy định giải quyết chế độ, chính sách đối với những người đi LĐHTQT về nước trước ngày 1-1-2007 nhưng không đúng hạn, nếu có thời gian đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí (bao gồm cả thời gian đi LĐHTQT) thì được hưởng chế độ hưu trí. Đồng thời, tại Quyết định số 142/2008/QĐ-TTg cũng đã quy định: Quân nhân tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nhập ngũ trước ngày 30-4-1975 có dưới 20 năm công tác trong quân đội đi LĐHTQT về nước, nếu có đủ 15 năm đến dưới 20 năm phục vụ trong quân đội thì được hưởng chế độ trợ cấp hằng tháng. Trong khi đó, đối tượng này có cùng điều kiện tương tự, lại có thời gian công tác trong quân đội cao hơn (trên 20 năm) như ở Nghị định cũ mà không được hưởng chế độ hằng tháng, tạo bất cập về chế độ, chính sách. Vì vậy, để cân đối, bảo đảm công bằng xã hội, những đối tượng này đã được  bổ sung, sửa đổi tại Nghị định mới.

Đại tá Nguyễn Văn Dũng cũng cho biết thêm, Nghị định cũ chỉ mới quy định đối tượng là quân nhân, Nghị định mới đã bổ sung cả công an nhân dân có điều kiện tương tự như bộ đội. 

Bổ sung các đối tượng được hưởng chế độ ưu đãi

Đại tá Trần Văn Minh, Phó cục trưởng Cục Chính sách (Tổng cục Chính trị) cho biết, Nghị định mới bổ sung thêm 2 nhóm đối tượng được hưởng chế độ chính sách.

Nhóm thứ nhất là đối tượng được hưởng chế độ hưu trí hằng tháng là quân nhân nhập ngũ từ ngày 30-4-1975 trở về trước, có 20 năm trở lên phục vụ quân đội, thuộc một trong các trường hợp: Đã phục viên, xuất ngũ trước ngày 1-4-2000 (Nghị định cũ chỉ quy định là đã phục viên, xuất ngũ); thương binh bị suy giảm khả năng lao động  81% trở lên đang điều trị tại các trung tâm điều dưỡng thương binh hoặc từ trung tâm điều dưỡng thương binh đã về gia đình trước ngày 1-4-2000 nhưng chưa được hưởng chế độ hưu trí (Nghị định cũ không quy định thời gian).

Trong nhóm này, có 2 đối tượng hoàn toàn mới được bổ sung: Quân nhân chuyển ngành hoặc chuyển sang công nhân viên chức quốc phòng, thôi việc trước ngày 1-1-1995 hoặc đã có quyết định chuyển ngành trước ngày 1-4-2000 nhưng không thực hiện được hoặc quân nhân đã về địa phương mà chưa giải quyết chế độ phục viên, xuất ngũ; quân nhân phục viên, xuất ngũ đi LĐHTQT hoặc được cử đi LĐHTQT về nước đã phục viên, xuất ngũ trước ngày 1-4-2000.

Nghị định cũng bổ sung thêm: Quân nhân nhập ngũ từ ngày 30-4-1975 trở về trước, có 20 năm trở lên phục vụ quân đội, hiện không thuộc diện đang được hưởng chế độ hưu trí, chế độ mất sức lao động hoặc chế độ bệnh binh hằng tháng và phục viên, xuất ngũ trước ngày 1-4-2000 đã từ trần trước ngày 1-1-2007 thì thân nhân chủ yếu được hưởng chế độ một lần bằng 3.600.000 đồng. Quân nhân chuyển ngành hoặc chuyển sang công nhân viên chức quốc phòng rồi thôi việc trước ngày 1-1-1995; đã có quyết định chuyển ngành trước ngày 1-4-2000 nhưng không thực hiện được hoặc quân nhân đã về địa phương mà chưa giải quyết chế độ phục viên, xuất ngũ và quân nhân phục viên, xuất ngũ đi LĐHTQT hoặc được cử đi LĐHTQT về nước đã phục viên, xuất ngũ trước ngày 1-4-2000 - những đối tượng này đã từ trần trước ngày 1-4-2011 thì thân nhân chủ yếu cũng được hưởng chế độ một lần bằng 3.600.000 đồng.

Nhóm đối tượng thứ hai được bổ sung ở Nghị định mới: Công an nhân dân trực tiếp tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước từ ngày 30-4-1975 trở về trước, có từ 20 năm trở lên phục vụ trong lực lượng công an (bao gồm cả thời gian phục vụ trong quân đội sau đó chuyển sang công an), đã phục viên, xuất ngũ, thôi việc trước này 1-4-2000.

Giải đáp một số thắc mắc của chúng tôi về vấn đề hồ sơ, thủ tục của các đối tượng, Đại tá Trần Văn Minh cho biết: Do trong điều kiện chiến tranh và công tác quản lý, lưu trữ hồ sơ của đối tượng còn bất cập nên nhiều đối tượng không đủ giấy tờ theo quy định để giải quyết chế độ chính sách. Vấn đề này, liên Bộ Quốc phòng - Lao động, Thương binh và Xã hội sẽ nghiên cứu hướng dẫn bổ sung Thông tư liên tịch cho phù hợp với thực tiễn và đề nghị của các cơ quan, đơn vị, địa phương theo hướng bảo đảm thuận lợi hơn, chặt chẽ hơn.

Hồng Thạnh