Sau 10 năm khát khao chờ đợi, cuối năm 2015, vợ chồng Đại úy Thái Tiến Dũng (Đồn Biên phòng Cửa khẩu cảng Vũng Áng, Bộ chỉ huy Biên phòng Hà Tĩnh) mới được hưởng hạnh phúc của bậc làm cha, làm mẹ. Anh Dũng chia sẻ: “Biết vợ tôi có bầu, không chỉ gia đình mà đồng đội ai cũng chia vui. Khi vợ tôi chuẩn bị sinh, mẹ già hơn 70 tuổi đã từ Hà Tĩnh vào TP Hồ Chí Minh để động viên, giúp đỡ. Hơn 10 năm chờ đợi, nay mới được ẵm cháu nội nên mẹ tôi vui lắm. Người thân, bạn bè ở xa thì gọi điện động viên, người ở gần thì đến thăm, chúc mừng, chia vui với vợ chồng tôi”.

Với Đại úy QNCN Đặng Ngọc Linh, nhân viên nuôi quân ở Trường Trung cấp Phòng không-Không quân, sau 15 năm lập gia đình, nhưng hạnh phúc được làm cha, làm mẹ vẫn chưa mỉm cười với anh chị. Sau nhiều lần điều trị, can thiệp của y học, số tiền vay mượn cũng khá nhiều, tưởng rằng cả hai sẽ phải dừng nuôi mơ ước, nhưng nhờ được nhận hỗ trợ 50 triệu đồng từ Quỹ Hiếm muộn của Bộ Quốc phòng năm 2016, gia đình có thêm hy vọng.

Trên đây chỉ là 2 trong số 400 gia đình HM,VS trong toàn quân được nhận kinh phí hỗ trợ của Bộ Quốc phòng năm 2016 theo Quyết định 3941. Tuy nhiên, theo khảo sát của các cơ quan chức năng, toàn quân hiện có hơn 3.000 trường hợp VS, HM. Năm 2015-2016, có 1.432 trường hợp các đơn vị xét đề nghị hỗ trợ và có 745 trường hợp đủ điều kiện hỗ trợ. Đến nay, sau một năm triển khai thực hiện, toàn quân đã có 400 cặp vợ chồng HM,VS được hỗ trợ với tổng số tiền hơn 17 tỷ đồng. Như vậy, số cặp vợ chồng HM,VS cần sự hỗ trợ trong toàn quân hiện vẫn còn khá lớn.

Thực hiện chủ trương của Quân ủy Trung ương và Quyết định số 3941, tháng 10-2015, Tổng cục Chính trị ban hành Hướng dẫn số 2318/HD-CT về việc hỗ trợ người HM,VS đang công tác trong quân đội; quy định rõ về đối tượng cũng như các hình thức hỗ trợ được hưởng. Về đối tượng, là những người đã kết hôn, chung sống với nhau từ 3 năm trở lên, không thực hiện biện pháp tránh thai, nhưng chưa mang thai hoặc chưa sinh con lần nào, hoặc đã điều trị HM,VS có kết luận của các bệnh viện hoặc trung tâm hỗ trợ sinh sản được Bộ Y tế công nhận.

Về các biện pháp hỗ trợ, bao gồm: Luân chuyển vị trí công tác đối với người HM,VS làm nhiệm vụ trong môi trường có nguy cơ ảnh hưởng đến HM,VS; điều chuyển đơn vị công tác, hợp lý hóa gia đình đối với người HM,VS công tác ở xa, ít có thời gian vợ chồng gần nhau, phù hợp điều kiện thực tế của cơ quan, đơn vị; tạo điều kiện tăng thời gian nghỉ phép (kể cả phép đặc biệt) để vợ chồng có thời gian gần nhau ở gia đình, trong khi đi điều trị; tạo điều kiện về nơi ở, sinh hoạt khi vợ thăm chồng (hoặc ngược lại) trong trường hợp chồng hoặc vợ chưa thể bố trí, thu xếp nghỉ phép được; hỗ trợ kinh phí điều trị từ các nguồn kinh phí của Bộ Quốc phòng và xã hội hóa. Ưu tiên hỗ trợ đối với những người làm nhiệm vụ thuộc nhóm nghề nặng nhọc, độc hại ảnh hưởng đến HM,VS; làm nhiệm vụ ở vùng khó khăn, gian khổ, biên giới, biển đảo; cả hai vợ chồng đang công tác trong quân đội; có thời gian kết hôn lâu năm; đã chữa trị nhiều lần và tuổi đời cao. Việc hỗ trợ HM,VS có 3 mức, gồm: 50 triệu đồng/lần (không quá 2 lần/người) đối với trường hợp điều trị kỹ thuật cao; 10 triệu đồng/lần đối với điều trị kỹ thuật trung bình (không quá 3 lần/người); điều trị kỹ thuật đơn giản, được hỗ trợ không quá 2 triệu đồng/lần (không quá 3 lần/người)…

Tìm hiểu quá trình triển khai thực hiện, chúng tôi thấy, các đơn vị đều quan tâm hỗ trợ với đối tượng này. Tuy nhiên, thực tế triển khai cũng còn gặp những khó khăn nhất định, bởi khá nhiều trường hợp vẫn bị tác động về tâm lý; một số trường hợp do tự ti mặc cảm, đã tự đi điều trị trong khi tư tưởng chưa “thông”, dẫn đến kết quả không cao. Một yếu tố nữa không kém phần quan trọng là khi điều trị hiếm muộn thì cả hai phải xác định rõ nguyên nhân để có hướng điều trị đúng, đạt hiệu quả cao nhất. Khá nhiều trường hợp chỉ điều trị một phía, dẫn đến không thành công; hoặc đối tượng HM,VS tìm đến những địa chỉ điều trị không đáng tin cậy…

Những năm qua, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng (BĐBP) cũng như các đơn vị trực thuộc rất quan tâm đến công tác này. Đối với các trường hợp QNHM trong lực lượng, ngoài việc sắp xếp, tạo điều kiện cho anh em được công tác gần gia đình, thì với cán bộ có nguyện vọng công tác ở các đơn vị có phụ cấp đặc biệt, phụ cấp thu hút để tăng thu nhập, có thêm kinh phí điều trị, đơn vị sẽ bố trí theo nguyện vọng. Các đơn vị sắp xếp công việc hợp lý, tạo điều kiện về thời gian cho quân nhân được nghỉ việc một thời gian để đi điều trị; hỗ trợ tiền tàu xe cho quân nhân đi điều trị hiếm muộn, tạo điều kiện nơi ăn, nghỉ cho gia đình quân nhân trong thời gian điều trị tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh; xây dựng “Quỹ Hỗ trợ QNHM trong BĐBP”…

Chia sẻ về cách làm của đơn vị, Trung tướng Lê Văn Hoàng, Chính ủy Tổng cục Hậu cần cho rằng, lãnh đạo chỉ huy cần quan tâm sâu sát đến đối tượng này bằng nhiều biện pháp, như tổ chức gặp mặt động viên, chia sẻ khó khăn với các gia đình hiếm muộn; cơ quan chức năng có các giải pháp hỗ trợ đúng đối tượng, đúng thời điểm; mời các chuyên gia tư vấn, khám bệnh… Năm 2016, tổng cục đã hỗ trợ 30 gia đình hiếm muộn (trong tổng số 140 đối tượng toàn tổng cục) với kinh phí hơn 600 triệu đồng. Kết quả, đã có 27 gia đình hiếm muộn có tin vui, trong đó 23 cặp vợ chồng đã sinh con.

Kinh nghiệm của các đơn vị cho thấy, để Quyết định 3941 được triển khai thực hiện hiệu quả thì việc phân lọc đối tượng hỗ trợ là rất quan trọng, đặc biệt là ưu tiên đối tượng chưa nhận được hỗ trợ lần nào, ưu tiên các đối tượng từ hơn 30 tuổi đến dưới 50 tuổi.

Đại tá Trần Quốc Dũng, Cục trưởng Cục Chính sách, Tổng cục Chính trị khẳng định: Để chủ trương của Quân ủy Trung ương Bộ Quốc phòng về hỗ trợ đối tượng HM,VS thực sự hiệu quả, các đơn vị cần rà soát, nắm chắc các đối tượng để nguồn hỗ trợ được trao đúng đối tượng, đúng thời điểm góp phần nâng cao hiệu quả hỗ trợ đối tượng HM,VS. Cùng với thực hiện các biện pháp hỗ trợ, như luân chuyển vị trí công tác, hợp lý hóa gia đình, tạo điều kiện nghỉ phép dài ngày đối với người HM,VS, mỗi cơ quan đơn vị cần linh hoạt, sáng tạo xây dựng nguồn quỹ hỗ trợ và vận dụng các hình thức, nhằm tạo điều kiện tối đa cho các đối tượng HM, VS. Cùng với đó, bản thân người HM,VS cũng cần nâng cao nhận thức, xóa bỏ mặc cảm, nỗ lực trong quá trình điều trị, chọn những địa chỉ điều trị có uy tín. Thực hiện tốt các giải pháp đó sẽ góp phần tích cực giảm nhanh hơn tỷ lệ hiếm muộn trong toàn quân những năm tới”.

KIM ANH