Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện vẫn còn những bất cập, khó khăn mà các cơ quan chức năng cần tiếp tục nghiên cứu, chỉ đạo, gỡ khó cho cơ sở.

Ấm lòng đối tượng chính sách

Ngày bác Vũ Văn Khiên, sinh năm 1934, ở thôn An Cư Bắc, xã Thanh Tân, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình nhận quyết định hưởng chế độ thương tật 30%, bà con ai cũng mừng. Là bộ đội thời kỳ kháng chiến chống Pháp, tháng 3-1954, bác Vũ Văn Khiên bị thương khi tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ. Cách đây 10 năm, trong một lần đi chụp X quang, các bác sĩ phát hiện trong cơ thể bác còn một số mảnh đạn. Chẳng thế mà khi nắng mưa thất thường, hay vào mùa đông giá lạnh, những cơn đau lại hành hạ bác. Nhiều người bảo bác đi làm chế độ hưởng thương tật, nhưng thời gian tham gia chiến đấu đã lâu, đơn vị giải thể, giấy tờ liên quan không còn, nên bác Khiên nghĩ có đi làm cũng không được giải quyết. Nhưng khi Thông tư 28 được ban hành, với sự giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền xã, các tổ chức đoàn thể, sự quan tâm, vào cuộc tích cực của các cơ quan chức năng của huyện, tỉnh và Quân khu 3, bác Khiên đã được hưởng chế độ thương tật.

Ngày nhận tiền truy lĩnh chế độ thương binh, bác Khiên đã dành toàn bộ hơn 30 triệu đồng để sửa lại căn nhà đang ở lúc tuổi già. Gặp chúng tôi, bác xúc động tỏ bày: “Cả đêm trước ngày lên xã nhận quyết định, tôi không sao ngủ được. Đây là sự ghi nhận, động viên kịp thời và rất đáng quý đối với tôi và gia đình”.

Ban CHQS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trao quyết định và thẻ thương tật cho các đối tượng được hưởng chế độ theo Thông tư 28. Ảnh: VĂN CHUẨN

Vừa nhận quyết định thương tật với tỷ lệ 21%, bác Bùi Văn Tải, sinh năm 1932, ở thôn Đa, xã Tân Hương, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương bộc bạch: “Nếu không có sự giúp đỡ nhiệt tình với tinh thần trách nhiệm cao của đội ngũ cán bộ các cấp thì tôi khó có thể thu thập được đầy đủ giấy tờ pháp lý để được hưởng chế độ. Nhờ sự công tâm, khách quan, sự ghi nhận của nhân dân, chính quyền xã mà tôi đã được hưởng niềm vui lúc về già như hôm nay”.

Tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho cơ sở

Theo phản ánh của các cán bộ làm công tác chính sách Quân khu 3, quá trình triển khai thực hiện Thông tư 28 cũng còn gặp không ít khó khăn. Do chiến tranh kết thúc đã lâu, công tác quản lý lưu trữ hồ sơ, giấy tờ của các tổ chức, cá nhân còn nhiều hạn chế, số đối tượng còn lưu giữ được giấy tờ không nhiều, các giấy tờ được chứng nhận bằng nhiều loại, mỗi loại giấy tờ được thể hiện dưới hình thức, chữ viết khác nhau, ghi chép bằng nhiều loại mực, phần lớn giấy tờ cũ đã hoen ố; một số hồ sơ có giấy tờ làm căn cứ để cấp lại giấy báo tử, nhưng có dấu hiệu tẩy xóa, viết lại, viết thêm vết thương... gây không ít khó khăn trong quá trình thẩm định.

Thượng tá Trần Trọng Tài, cán bộ Phòng Chính sách Quân khu 3 cho biết: “Thực tế khi triển khai thực hiện Thông tư 28, một số trường hợp trước đây đã báo tử, xác nhận là quân nhân từ trần, nay thân nhân đối tượng kê khai là quân nhân mất tin, mất tích, hoặc chưa nhận được giấy báo tử để đề nghị xác nhận là liệt sĩ. Một số trường hợp quân đội không xác định được có nhập ngũ, có phải là quân nhân hay không; không xác định được đơn vị và cũng không có nhân chứng biết sự việc, nhưng thân nhân vẫn kê khai hồ sơ quân nhân mất tin, mất tích để đề nghị báo tử liệt sĩ. Có trường hợp đã được báo tử sĩ, hoặc quân nhân từ trần, nhưng lại có mộ trong nghĩa trang liệt sĩ. Lại có trường hợp hồ sơ có giấy ra viện hoặc phiếu sức khỏe ghi vết thương hoặc chấn thương, nhưng không xác định được bị thương trong hoàn cảnh nào (chiến đấu, phục vụ chiến đấu, hay tai nạn lao động, tai nạn giao thông...). Có trường hợp đối tượng có vết thương thực thể có mảnh kim khí trong cơ thể, nhưng đã được giám định thương tật với tỷ lệ dưới 21%, nay kê khai không còn giấy tờ để đề nghị kiểm tra vết thương thực thể, giải quyết theo Thông tư 28...”.

Các đồng chí lãnh đạo Quân khu 3 chúng tôi có dịp trao đổi đều cho rằng: Việc giải quyết chế độ chính sách theo Thông tư 28 còn một số khó khăn, nhưng không có nghĩa là bế tắc. Người làm chính sách phải vừa làm, vừa tháo gỡ khó khăn. Thời gian qua, quá trình thẩm định hồ sơ, các cơ quan chức năng quân khu đã thực hiện rất nghiêm túc, công khai, minh bạch, kịp thời phát hiện những sai phạm, đồng thời kiên quyết, kiên trì, điều tra làm sáng tỏ, bảo vệ bằng được các đối tượng có đủ điều kiện được hưởng chế độ. Để từng bước tháo gỡ khó khăn trong xét duyệt hồ sơ theo Thông tư 28, ngoài cái tâm của người làm công tác chính, đòi hỏi cấp cơ sở phải thật sự công tâm, khách quan, minh bạch, thận trọng, chính xác; đặc biệt cần có sự quan tâm vào cuộc của cả hệ thống chính trị...

Đánh giá về kết quả thực hiện Thông tư 28 trên địa bàn Quân khu 3, Đại tá Đặng Danh Hưng, Trưởng phòng Thương binh, liệt sĩ-Người có công, Cục Chính sách, Tổng cục Chính trị cho rằng: “Những cách làm, kinh nghiệm hay ở các địa phương trên địa bàn Quân khu 3 cần được rút kinh nghiệm, nhân rộng, nhất là việc thành lập các tổ tư vấn trực tiếp tại cơ sở, cử cán bộ hướng dẫn các đối tượng kê khai hồ sơ; mở rộng thành phần tham gia hội đồng xác nhận người có công; thực hiện dân chủ, công khai trong xét duyệt...”.

Về những khó khăn, vướng mắc ở cơ sở, theo Đại tá Đặng Danh Hưng, cần tiến hành kiểm tra, xác minh, xem xét tỉ mỉ, thận trọng từng trường hợp. Cụ thể, như việc xác nhận liệt sĩ: Đối với các trường hợp địa phương và quân đội không xác định được có nhập ngũ không, có phải là quân nhân không, thì Bộ CHQS tỉnh yêu cầu thân nhân và nhân chứng là người cùng công tác trước đây, hoặc người biết về trường hợp hy sinh của đối tượng cung cấp thông tin, xác minh, kết luận; nếu đủ điều kiện thì lập hồ sơ đề nghị, báo cáo cấp trên. Trường hợp không có bất kỳ thông tin nào, chỉ có đơn do gia đình kê khai; đơn vị xác minh, nhưng không kết luận được, không có căn cứ đề nghị liệt sĩ thì Bộ CHQS tỉnh thông báo cho thân nhân và địa phương biết.

Đối với việc xác nhận thương binh: Các đối tượng có giấy tờ rách nát hoặc có dấu hiệu tẩy xóa thì Bộ CHQS tỉnh xét duyệt chặt chẽ, các trường hợp nghi vấn giả mạo, tẩy xóa cần xác minh tại đơn vị bị thương hoặc trưng cầu giám định kỹ thuật hình sự; tra cứu hồ sơ lưu trữ tại đơn vị và phối hợp với Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh xác minh xem đối tượng đã được giám định lần đầu chưa. Trường hợp đối tượng có giấy ra viện hoặc phiếu sức khỏe ghi vết thương, hoặc chấn thương, nhưng không xác định được bị thương trong trường hợp nào thì Bộ CHQS tỉnh căn cứ hồ sơ, xác minh tại đơn vị khi bị thương, kết hợp tra cứu kết quả giải mã phiên hiệu, ký hiệu xem đơn vị khi bị thương có chiến đấu, phục vụ chiến đấu, ở địa bàn nào để kết luận về trường hợp bị thương...

Thông tư 28 là chủ trương, chính sách đúng đắn, hợp lòng dân, nhằm ghi nhận và tôn vinh những người có đóng góp cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế. Thực hiện tốt Thông tư 28 là thiết thực thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, qua đó củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước, quân đội, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định tình hình chính trị ở địa phương.

TRỊNH DŨNG - DUY THÀNH