ASEAN và Hoa Kỳ cần đẩy mạnh quan hệ kinh tế-thương mại sâu rộng
Tại hội nghị, các nước ASEAN ghi nhận hơn 41 năm qua, quan hệ hai bên đạt tiến triển rất tích cực, hợp tác được mở rộng toàn diện trên nhiều lĩnh vực và thực chất trên cơ sở tôn trọng, tin cậy lẫn nhau và cùng có lợi, nhất là về trao đổi thương mại, đầu tư, kết nối, phát triển hạ tầng, kinh tế số, an ninh mạng, hợp tác biển, chống khủng bố, bạo lực cực đoan. Mỹ hiện nay là đối tác thương mại thứ ba, nhà đầu tư lớn thứ tư của ASEAN.
Phó tổng thống Hoa Kỳ Mike Pence khẳng định cam kết của Hoa Kỳ đẩy mạnh quan hệ với ASEAN, coi ASEAN là đối tác quan trọng của Hoa Kỳ ở khu vực, nhấn mạnh Hoa Kỳ ủng hộ vai trò trung tâm và tiếp tục tham gia tích cực vào các cơ chế do ASEAN chủ trì, đóng góp cho hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực. Hoa Kỳ công bố hỗ trợ 60 tỷ USD phát triển hạ tầng khu vực, để ngỏ khả năng xây dựng Hiệp định Thương mại tự do (FTA) song phương với các nước ASEAN, tiếp tục triển khai các gói hỗ trợ 113 triệu USD về kinh tế và 300 triệu USD về hợp tác an ninh khu vực.
Về tình hình Biển Đông, Phó tổng thống Hoa Kỳ khẳng định tiếp tục duy trì sự hiện diện và đóng góp đảm bảo hòa bình, an ninh, ổn định tự do và an toàn hàng hải, không quân sự hóa trên Biển Đông, tránh đối đầu, khuyến khích các bên liên quan thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), hướng tới sớm hoàn tất đàm phán Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả và ràng buộc. Hoa Kỳ cũng trông đợi ASEAN tích cực ủng hộ nỗ lực phi hạt nhân hóa hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không đảo ngược trên bán đảo Triều Tiên.
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao vai trò và đóng góp của Hoa Kỳ ở khu vực, mong muốn ASEAN và Hoa Kỳ tiếp tục thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin, đề cao luật pháp quốc tế, hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử chung, thúc đẩy một trật tự khu vực rộng mở, minh bạch và dựa trên luật lệ. Thủ tướng khẳng định, hai bên cần đẩy mạnh quan hệ kinh tế-thương mại sâu rộng trên cơ sở công bằng, bình đẳng và cùng có lợi. Thủ tướng ghi nhận chia sẻ của Hoa Kỳ về sáng kiến Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở, nhắc lại ASEAN hoan nghênh mọi sáng kiến đóng góp cho hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực, trên cơ sở tôn trọng các nguyên tắc cơ bản và vai trò trung tâm của ASEAN. Thủ tướng nhắc lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, trông đợi Hoa Kỳ tiếp tục ủng hộ các nỗ lực của ASEAN thúc đẩy đối thoại, tăng cường lòng tin, kiềm chế, không quân sự hóa, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, làm phức tạp tình hình, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982), thực hiện đầy đủ DOC, xây dựng COC hiệu quả và thực chất.
Kết thúc hội nghị, lãnh đạo các nước đã thông qua Tuyên bố ASEAN-Hoa Kỳ về hợp tác an ninh mạng.
Việt Nam ủng hộ ASEAN và Ấn Độ đẩy mạnh hợp tác biển
Cũng trong sáng cùng ngày, tại Singapore, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cùng các nhà lãnh đạo ASEAN và Ấn Độ đã tham dự Ăn sáng làm việc không chính thức ASEAN-Ấn Độ.
Hai bên hoan nghênh tiến triển tích cực kể từ Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 25 năm quan hệ ASEAN-Ấn Độ tại New Delhi (tháng 1-2018), khẳng định lại quyết tâm đẩy mạnh đối tác chiến lược ASEAN-Ấn Độ vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực. Hai bên nhất trí tiếp tục tăng cường quan hệ hợp tác toàn diện, nhất là trên những lĩnh vực hai bên chia sẻ lợi ích chung như kinh tế-thương mại-đầu tư, sớm hoàn tất đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), kết nối, phát triển bền vững, thu hẹp khoảng cách phát triển, phát triển kỹ thuật số, tận dụng các cơ hội của Cách mạng công nghiệp 4.0, hợp tác biển, trong đó có thúc đẩy kinh tế biển xanh, kết nối hàng không, giao lưu nhân dân, giáo dục, du lịch…
Phát biểu tại cuộc gặp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ về những điểm sáng trong quan hệ hai bên từ sau Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 25 năm quan hệ ASEAN-Ấn Độ và cảm ơn Ấn Độ phối hợp tích cực với Việt Nam hoàn thành vai trò điều phối quan hệ ASEAN-Ấn Độ (2015-2018). Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ủng hộ ASEAN và Ấn Độ đẩy mạnh hợp tác biển, trong đó có kinh tế biển xanh, đảm bảo an ninh biển; thương mại; đầu tư; kết nối, trong đó có xây dựng đường cao tốc kết nối Ấn Độ với các nước Mê Công và các dự án khác ở khu vực này…
Tăng cường hợp tác trong khuôn khổ ASEAN+3
Sáng 15-11, tại Singapore, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN+3 lần thứ 21 giữa các nước ASEAN với các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc.
Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo khẳng định vai trò và đóng góp của hợp tác ASEAN+3 đối với hòa bình, an ninh và thịnh vượng của khu vực, nhấn mạnh đây là một trong những khuôn khổ hợp tác hiệu quả nhất trong các khuôn khổ hợp tác của ASEAN. Các nước nhất trí đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp, sức khỏe, an sinh xã hội, biến đổi khí hậu, quản lý, thiên tai, bệnh truyền nhiễm, hợp tác kinh tế và kết nối, ổn định tài chính vĩ mô, ủng hộ hệ thống thương mại đa phương tự do, rộng mở và dựa trên luật lệ, nỗ lực kết thúc đàm phán RCEP.
Các nhà lãnh đạo ASEAN+3 hoan nghênh kết quả của Hội nghị Thượng đỉnh liên Triều và Mỹ-Triều; ủng hộ các nỗ lực hướng tới phi hạt nhân hóa hoàn toàn bán đảo Triều Tiên, đồng thời thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Chia sẻ tình hình thế giới và khu vực, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh các diễn biến tích cực trên bán đảo Triều Tiên, song còn tiềm ẩn rủi ro như cọ xát thương mại, chủ nghĩa bảo hộ, các điểm nóng về an ninh, các vấn đề an ninh phi truyền thống, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường, thiên tai v.v.. Thủ tướng nêu một số sáng kiến tăng cường hợp tác ASEAN+3 như xây dựng Cơ chế cảnh báo rủi ro kinh tế vĩ mô khu vực, nâng cao khả năng sẵn sàng ứng phó của các nền kinh tế; đẩy mạnh hợp tác khu vực về cảnh báo sớm thiên tai.
Kết thúc hội nghị, lãnh đạo các nước ASEAN+3 đã thông qua Tuyên bố các lãnh đạo ASEAN+3 về hợp tác chống vi khuẩn kháng thuốc vì cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân.
EAS cần tiếp tục duy trì đối thoại, xây dựng lòng tin
Ngày 15-11, tại Singapore, tiếp theo các hoạt động của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 33 và các hội nghị liên quan, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng các nhà lãnh đạo ASEAN và các nước Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, New Zealand, Nga, Mỹ đã tham dự Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 13.
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, EAS có tiềm năng hợp tác rộng lớn và mang trong mình sứ mệnh bao trùm là thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở Đông Á, theo đó, EAS cần tiếp tục duy trì đối thoại, xây dựng lòng tin, tích cực hỗ trợ các nỗ lực tập thể trong đề cao luật pháp quốc tế, hình thành và tuân thủ các chuẩn mực ứng xử, kiềm chế các hành động đơn phương và ủng hộ giải quyết hòa bình các khác biệt. Để ủng hộ hệ thống thương mại quốc tế công bằng và cùng có lợi, các nước thành viên EAS cần tăng cường kết nối cả về hệ thống pháp chế, hạ tầng vật chất lẫn kết nối số.
Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ môi trường ổn định, hòa bình bền vững có ý nghĩa tiên quyết với hợp tác phát triển. Phấn đấu vì mục tiêu này là trách nhiệm chung của các nước, trong đó có các nước tham gia EAS. Tại Biển Đông, Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN luôn đề cao kiềm chế, tăng cường đối thoại và xây dựng lòng tin, không quân sự hóa, tuân thủ luật pháp quốc tế, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết mọi tranh chấp, khác biệt bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982. Thủ tướng đề nghị các nước, bằng các hành động cụ thể, ủng hộ các nguyên tắc này của ASEAN.
* Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có các buổi hội kiến với Quốc vương Brunei Sultan Hagi Hassanan Bolkiah và Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad.
* Chiều cùng ngày, sau khi tham dự Lễ bế mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 33 và các hội nghị liên quan, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã kết thúc tốt đẹp chuyến công tác và lên đường về nước.
ĐOÀN CA