Sau thắng lợi năm 1975, hòa bình lập lại trên đất nước Việt Nam và Lào, quan hệ hai nước bước sang kỷ nguyên mới, kỷ nguyên hòa bình, độc lập và chung tay xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhận thức sâu sắc về ý nghĩa và tầm quan trọng của quan hệ đặc biệt đó, ngày 18-7-1977, Chính phủ hai nước đã nhất trí ký kết Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác.

Hiệp ước được ký trên tinh thần bản Tuyên bố chung Việt Nam-Lào ngày 11-2-1976 và nhằm mục đích tăng cường tình đoàn kết, sự hợp tác lâu dài và giúp đỡ lẫn nhau trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước, vì độc lập và phồn vinh của mỗi nước, góp phần gìn giữ và củng cố hòa bình ở Đông Nam Á và thế giới.

Bốn mươi năm qua kể từ khi Hiệp ước được ký kết, kế thừa và phát huy thành quả quan hệ đặc biệt Việt-Lào, quan hệ đoàn kết đặc biệt Việt-Lào tiếp tục được hai Đảng, hai Nhà nước, Nhân dân hai nước không ngừng vun đắp, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của mỗi nước, cũng như đóng góp tích cực cho hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực. Hai bên duy trì tốt những cơ chế hợp tác song phương như cơ chế họp thường niên của Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương. Hai bên thường xuyên trao đổi nhiều đoàn cấp cao và các cấp; tiếp tục tăng cường hợp tác về đối ngoại, lập mới cơ chế đối thoại thường niên cấp Bộ trưởng Ngoại giao từ tháng 12-2014, tham khảo chính trị cấp Thứ trưởng Ngoại giao (tháng 7-2015).

Tính đến tháng 2-2017, Việt Nam đầu tư sang Lào 408 dự án, tổng vốn khoảng 3,7 tỷ USD. Nhiều dự án đầu tư phát huy hiệu quả, sản xuất, kinh doanh có lãi, đóng góp tích cực vào công cuộc phát triển của hai nước, tạo công ăn việc làm, phúc lợi xã hội…; giúp Lào thực hiện tốt chính sách xóa nghèo, được bạn ghi nhận và đánh giá cao. Kim ngạch thương mại Việt Nam-Lào năm 2016 đạt 823 triệu USD.

Trong những năm qua, hợp tác quốc phòng-an ninh giữa hai nước không ngừng được tăng cường. Hai bên tiếp tục phối hợp triển khai tốt các thỏa thuận hợp tác quốc phòng-an ninh; đã tổ chức thành công Lễ tổng kết hoàn thành dự án tăng dày và tôn tạo hệ thống mốc quốc giới Việt Nam-Lào tại Hà Nội ngày 16-3-2016, với sự tham dự của hai Thủ tướng Chính phủ. Hai bên cũng ký Nghị định thư về đường biên giới và mốc quốc giới Việt Nam-Lào; tiếp tục đẩy mạnh triển khai thỏa thuận giữa hai Chính phủ về giải quyết vấn đề người di cư tự do và kết hôn không giá thú ở vùng biên giới Việt Nam-Lào. Công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ Quân tình nguyện Việt Nam cũng được triển khai toàn diện. Mùa khô 2015-2016, hai bên đã tìm kiếm, cất bốc và hồi hương 233 bộ hài cốt liệt sĩ Quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại Lào.

Bên cạnh đó, hai bên còn đẩy mạnh triển khai các dự án kết nối về giao thông vận tải trong khuôn khổ hợp tác song phương, cũng như tiểu vùng; đã ký Bản ghi nhớ giữa hai Chính phủ về chiến lược hợp tác trong lĩnh vực giao thông vận tải giai đoạn 2016-2025, tầm nhìn đến năm 2030; tiếp tục nghiên cứu, nhân rộng mô hình kiểm tra “một cửa, một lần dừng” sang các cặp cửa khẩu quốc tế khác giữa hai nước.

Công tác bồi dưỡng, đào tạo cán bộ luôn là một trong những ưu tiên hàng đầu trong quan hệ hợp tác giữa hai Đảng, hai nước. Hai bên đã ký nhiều thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực giáo dục-đào tạo.

Hai bên cũng thường xuyên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm lãnh đạo, quản lý, điều hành đất nước. Quan hệ hợp tác giữa các bộ, ban, ngành, Ủy ban của Quốc hội, đoàn thể, các địa phương ngày càng đóng vai trò quan trọng, hiệu quả và thiết thực. Các tỉnh, thành phố của Việt Nam tiếp tục mở rộng quan hệ hợp tác sang Lào, hỗ trợ các địa phương của Lào xây dựng cơ sở hạ tầng, chăm sóc y tế, đào tạo phát triển nguồn nhân lực...

Hai bên cũng phối hợp chặt chẽ, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn hợp tác khu vực và quốc tế; tiếp tục tăng cường hợp tác, phối hợp với các nước thành viên khác trong việc xây dựng Cộng đồng ASEAN, duy trì đoàn kết, đồng thuận của ASEAN trong những vấn đề chiến lược ở khu vực.

Tình hình thế giới và khu vực hiện nay đang phát triển hết sức nhanh chóng, tạo ra nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức đối với cả hai nước. Kỷ niệm 40 năm Ngày ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác Việt Nam-Lào (18-7-1977 / 18-7-2017), chúng ta tin tưởng rằng mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt, thủy chung trong sáng đã được đúc kết trong câu nói của Chủ tịch Cay-xỏn Phôm-vi-hản: “Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song tình nghĩa Lào-Việt mãi mãi vững bền hơn núi, hơn sông” sẽ tiếp tục được vun đắp mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững. Dù cho thời cuộc đổi thay, nhưng lớp trước tiến lên, lớp sau kế bước, tình cảm thủy chung, son sắt giữa hai đất nước, hai dân tộc Việt-Lào chúng ta không thay đổi và ngày càng được củng cố, ăn sâu bám rễ trong mọi tầng lớp nhân dân.

QĐND