Trong đó, có 3 dự án luật rất khó, được nhân dân đặc biệt quan tâm, liên quan trực tiếp đến phát triển kinh tế và phòng, chống tham nhũng là: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan đến Luật Quy hoạch; Luật Đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc; Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi).

Vấn đề quy hoạch vừa liên quan trực tiếp đến việc hoạch định phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, của địa phương, vừa liên quan trực tiếp tới từng người dân, doanh nghiệp. Nếu được xây dựng tốt thì quy hoạch sẽ phục vụ, thúc đẩy sự phát triển; ngược lại sẽ cản trở phát triển, thậm chí gây bất ổn trong xã hội. Sau khi được thông qua tại Kỳ họp thứ tư cuối năm 2017, Luật Quy hoạch được xác định tác động tới 27 luật có liên quan, khiến các luật này cần phải sửa đổi, bổ sung. Như vậy, đây sẽ là cuộc "đại rà soát", sửa đổi luật liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, được tổng hợp trong dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan đến Luật Quy hoạch. Việc này nhằm bảo đảm tất cả những quy định tiến bộ của Luật Quy hoạch sẽ được thực thi mà không bị vướng bởi các văn bản pháp luật khác.

Dự án Luật Đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc (gọi tắt là đặc khu) cho tới sát những ngày khai mạc Kỳ họp thứ năm của Quốc hội khóa XIV vẫn thu hút rất nhiều ý kiến khác nhau. Nhìn chung, dư luận rất mong luật này sẽ tạo ra một thể chế cởi mở, tạo ra sự phát triển kinh tế đột phá cho 3 địa phương có lợi thế. Tuy nhiên, kinh nghiệm từ các nước đã xây dựng đặc khu cho thấy, không phải cứ xây dựng các đặc khu là sẽ bảo đảm thắng lợi, có nhiều mô hình đã thất bại. Theo các chuyên gia, cần phải xác định rõ mục đích cốt lõi của việc xây dựng các đặc khu là tạo ra động lực phát triển kinh tế, tăng thu ngân sách. Vì thế, việc thiết kế chính sách vượt trội cho các đặc khu cần phải bảo đảm mục đích này, không nên chạy đua cắt giảm thuế quá mức; tính toán đầu tư “mồi” từ ngân sách bao nhiêu là phù hợp; rồi vấn đề xây dựng bộ máy hành chính quản lý đặc khu sao cho vừa bảo đảm trao quyền tự quyết lớn hơn nhưng vẫn kiểm soát được, nhất là vấn đề quốc phòng, an ninh.

Dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) được thảo luận tại kỳ họp này là lần thảo luận thứ hai, dự kiến được thông qua vào kỳ họp sau. Sở dĩ cần thảo luận tại 3 kỳ họp Quốc hội, nhiều hơn thông lệ xây dựng luật (thảo luận và thông qua trong hai kỳ họp), bởi đây là dự án luật rất nhạy cảm. Vấn đề được quan tâm là cách xử lý đối với phần tài sản mà cán bộ, công chức kê khai không trung thực, tài sản không giải trình được, việc thu hồi tài sản tham nhũng. Theo đề xuất của Chính phủ thì các tài sản kê khai không trung thực, không giải trình được sẽ bị thu thuế thu nhập cá nhân, hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền bằng 45% giá trị của phần tài sản, thu nhập tăng thêm so với kê khai. Tuy nhiên, liên quan đến việc này còn nhiều ý kiến băn khoăn về chuyện thu thuế liệu có phải là hình thức hợp pháp hóa tài sản bất hợp pháp; hoặc nếu xử phạt thì có ảnh hưởng tới quyền sở hữu tài sản là quyền cơ bản của công dân đã được quy định trong Hiến pháp...

Với rất nhiều vấn đề phức tạp và quan trọng, nên Kỳ họp thứ năm, Quốc hội khóa XIV nhận được sự quan tâm đặc biệt của cử tri và nhân dân cả nước. Cử tri và nhân dân rất mong các đại biểu Quốc hội nêu cao tinh thần trách nhiệm, bàn thảo kỹ, lắng nghe và tiếp thu các góp ý để xây dựng được các bộ luật hoàn thiện nhất, thật sự đi vào đời sống, tạo động lực để đất nước phát triển.

HỒ QUANG PHƯƠNG