Hệ thống Chính phủ điện tử, chính quyền điện tử ở các địa phương được tích cực xây dựng. Các ngành, các lĩnh vực, như: Y tế, giáo dục, hải quan, thuế... đều đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, nhờ đó làm cho hoạt động thông thoáng, hiệu quả hơn. Tuy nhiên, để chúng ta thực sự chớp được và vượt lên trong “CMCN 4.0” cần sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt hơn nữa; nhất là phải tạo ra những điều kiện thuận lợi hơn.
Trước hết, trong CMCN 4.0 thì tốc độ đường truyền internet chính là điều kiện để triển khai các giải pháp công nghệ khác. Hiện nay, một số nước đã bắt đầu nghiên cứu để sớm đưa mạng 5G vào đời sống. Tại Việt Nam, mặc dù chúng ta đã có mạng 4G rất hiện đại từ hơn một năm nay nhưng tốc độ đường truyền vẫn chậm hơn nhiều so với tốc độ 4G của nhiều nước. Tại sao vậy? Đó là vì chưa cấp được băng tần 4G chuẩn cho mạng. Đây là điều hết sức vô lý, hoàn toàn là do các quy định, các thủ tục hành chính của chính chúng ta, thứ mà ta có thể chủ động, nhưng lại vẫn để chậm và tự gây khó khăn.
Thêm nữa, tính đồng bộ của công nghệ, của hệ thống, bởi muốn đưa internet vào mọi ngõ ngách của đời sống, tạo ra sự liên thông mạnh thì trước hết phải có sự đồng bộ, liên thông về công nghệ. Thế nhưng vừa qua, do các bộ, ngành, địa phương tự xây dựng các hệ thống điện tử, các phần mềm quản trị, hoặc sử dụng dịch vụ của các nhà cung cấp khác nhau theo những chuẩn khác nhau, ngôn ngữ thiết kế khác nhau nên việc liên thông gặp khó khăn. Vừa qua, Thủ tướng đã chỉ đạo xây dựng Kiến trúc tổng thể Chính phủ điện tử giai đoạn 2018-2025 nhằm bảo đảm triển khai có lộ trình, đồng bộ các dự án về Chính phủ điện tử. Việc xây dựng kiến trúc tổng thể này cũng cần được hoàn thành sớm.
Đó là những vấn đề không quá khó, có thể hoàn thành được trong thời gian tới. Nhưng còn một vấn đề khó hơn là việc xây dựng thể chế cho CMCN 4.0. Bởi, các quy định của pháp luật hiện hành được xây dựng khi tư duy quản lý vẫn theo cách cũ, với công nghệ cũ. Hiện nay, với tốc độ phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, "chiếc áo" từ các quy định hiện hành của pháp luật trở nên chật chội, không theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ, gây cản trở cho việc ứng dụng các công nghệ mới. Nếu không có giải pháp phù hợp thì các công ty công nghệ sẽ không dám và không thể phát triển, ứng dụng những công nghệ mới vì sẽ luôn gặp rào cản bởi quy định pháp luật. Do đó, cũng nên nghiên cứu, thiết kế các quy định đặc thù của pháp luật, hoặc xây dựng luật riêng về việc thử nghiệm, thí điểm ứng dụng các công nghệ mới. Như vậy, mới tạo ra hành lang pháp lý cần thiết cho sự phát triển trong thời đại CMCN 4.0.
CMCN 4.0 là nơi đề cao tốc độ và ý tưởng. Do đó, để có thể sớm lên các toa tàu CMCN 4.0 thì hệ thống của chúng ta cần phản ứng nhanh hơn và nên có cái nhìn rộng hơn, thoáng hơn để tạo tiền đề thuận lợi cho phát triển.
HỒ QUANG PHƯƠNG