Như vậy, có thể khẳng định, nạn “tín dụng đen” hiện nay khá phổ biến trong xã hội, địa bàn hoạt động rộng với nhiều chiêu thức tinh vi và trắng trợn, bất chấp pháp luật.
Vì sao nạn tín dụng đen lại có thể tràn lan như hiện nay, nhất là vào thời điểm cuối năm, khi mà nguồn tiền lưu thông trên thị trường thường tăng mạnh, nhu cầu về vốn cũng có biến động lớn? Các chuyên gia nghiên cứu chỉ ra rằng “tín dụng đen” có mấy “lợi thế”: Thủ tục cho vay đơn giản, không cần thế chấp tài sản, nghĩa là bất kể ai muốn vay tiền của các tổ chức này thì đều được đáp ứng, chỉ cần đặt chứng minh thư lại là được; số lượng tiền cho vay ít khi bị hạn chế, miễn là người vay có đủ khả năng trả lãi; không khống chế thời hạn hoàn vốn; đối tượng cho vay khá tinh vi khi đưa ra những lời mời chào đầy hấp dẫn... Chính vì thế, nhiều người đã sập bẫy và trở nên khốn đốn với nạn “tín dụng đen”.
Giải quyết vấn đề “tín dụng đen” thực ra không khó. Trước hết, cần phải tăng nguồn tiền cho vay từ các tổ chức tài chính, ngân hàng chính thống, hoạt động trong khuôn khổ pháp luật. Thực tế những năm qua, các ngân hàng, các tổ chức tín dụng ở nước ta đã đơn giản hóa rất nhiều thủ tục cho vay vốn, cho vay tiêu dùng. Nhiều ngân hàng đã áp dụng chính sách cho vay tín chấp với số tiền lên tới hàng tỷ đồng đối với mỗi cá nhân. Đây là những điều kiện rất thuận lợi để người có nhu cầu vay tiền có thể tiếp cận với các nguồn vốn chính thức và minh bạch. Tuy nhiên, để tạo thuận lợi hơn nữa cho người vay vốn, các ngân hàng cần tiếp tục nghiên cứu, mở rộng các khoản vay, bảo đảm cho mọi người cần vốn chính đáng đều có thể tiếp cận được với nguồn tiền. Khi nhu cầu vay vốn trong xã hội cơ bản được đáp ứng thì nạn “tín dụng đen” sẽ bị thu hẹp và dần bị triệt tiêu.
Thứ hai, cần đẩy mạnh hoạt động đấu tranh, triệt phá các ổ nhóm, tổ chức tín dụng, tài chính hoạt động trái pháp luật, công ty thu hồi nợ trá hình… Việc đấu tranh này cần thực hiện thường xuyên, liên tục thống nhất ở tất cả địa phương. Thực ra trong thời gian qua, việc đấu tranh với các đối tượng này chưa được thực hiện triệt để và đồng bộ, nên có những công ty trá hình hoạt động trong thời gian dài mới bị phát hiện (hiện vẫn còn nhiều ổ nhóm chưa bị phát hiện, triệt phá). Do đó, công tác đấu tranh cần được thực hiện rốt ráo từ cơ sở, trong đó phải phát huy vai trò tố giác tội phạm của quần chúng nhân dân, nhất là các tổ chức chính trị-xã hội ở cơ sở. Khi tiếp nhận thông tin, các cơ quan chức năng cần tích cực điều tra, xác định rõ những hành vi phạm pháp để đấu tranh, triệt phá. Các đối tượng vi phạm pháp luật cần được xét xử nghiêm minh dưới hình thức lưu động để tạo tính giáo dục rộng rãi.
Thứ ba, phải tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho nhân dân để có cái nhìn đúng về nạn “tín dụng đen”, tránh rơi vào bẫy của các đối tượng này. Công tác tuyên truyền phải tiến hành sâu rộng, sinh động, dễ hiểu, dễ nhớ. Ngoài các phương tiện truyền thông đại chúng, cần phát huy ưu thế của hệ thống truyền thanh ở cơ sở và công tác tuyên truyền miệng để mọi người đều có thể tiếp cận thông tin một cách chân thực, nhìn rõ sự thật về các tổ chức “tín dụng đen” và cho vay nặng lãi, từ đó tự xây dựng ý thức cảnh giác với các đối tượng này.
TRẦN VŨ