Đã có nhiều nghìn mô hình sản xuất kinh doanh mới mang lại hiệu quả cao. Hầu như mọi sản phẩm nông nghiệp từ cây lúa, củ khoai, cây rau, hoa quả đến lợn gà, tôm cá… đều được người nông dân hôm nay nhìn nhận, đánh giá và thực hiện sản xuất, kinh doanh theo con mắt hàng hóa, hướng tới thị trường. Sản phẩm nông nghiệp dồi dào đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của đất nước và tạo nên nguồn hàng hóa xuất khẩu lớn ngay cả trên các thị trường khó tính. Vẫn còn những tập quán, thói quen lạc hậu, bảo thủ song không ai không nhận thấy tính tự chủ, năng động của người nông dân đã nâng vượt hẳn lên trên quê mình, quê người.
Không còn cảnh cả thôn, cả làng bám lấy lối làm ăn cũ, ỷ lại, trông chờ vào sự đầu tư, trợ cấp từ Nhà nước. Không còn cảnh bó tay chịu đói thiếu, ăn ở tạm bợ. Với những trang trại, cánh đồng cho thu hoạch mỗi héc-ta nhiều chục triệu đồng, với những ngành nghề cũ, mới, người nông dân hiên nay đã thấy không chỉ chuyện no cơm, ấm áo mà con đường làm giàu hiển hiện trong tầm tay chính mình. Cụ thể, đã có hơn 2.200.000 hộ có thu nhập 100-200 triệu đồng/năm; hơn nửa triệu hộ thu nhập từ 300 triệu đến 1 tỷ đồng và 27.000 hộ thu nhập hơn 1 tỷ đồng, tăng gấp 5 lần so với giai đoạn 2007-2012.
Sự năng động mới của người nông dân khởi nguồn từ đâu nếu không phải từ phong trào xây dựng nông thôn mới gắn với việc thực hiện cơ cấu lại nông nghiệp, dồn điền đổi thửa, chuyển đổi giống cây trồng, áp dụng khoa học, công nghệ, phát triển ngành nghề thủ công. Ở đây, có thể thấy rõ sự phối hợp chặt chẽ và đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, cơ sở của các cấp ủy đảng, chính quyền với hội nông dân và các hội phụ nữ, thanh niên, cựu chiến binh, người cao tuổi cùng sự liên kết “4 nhà” chính là thông qua hội nông dân mà những người nông dân được đào tạo nghề nghiệp, được tiếp cận tri thức mới, tiếp cận nguồn vốn và biết liên kết, học hỏi lẫn nhau. Trong nhiệm kỳ đại hội nông dân vừa qua mỗi năm đã có bình quân 6,5 triệu hộ đăng ký tham gia phong trào “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi” mỗi năm trong đó đã có 3,6 triệu hộ đạt danh hiệu tiêu biểu. Cùng với đó là những hoạt động tương trợ giúp đỡ của những người nông dân với nhau để 220.000 hộ thoát nghèo.
Tín hiệu năng động đã nở rộ khắp mọi miền quê để người nông dân có thể đưa nông nghiệp Việt Nam đạt đến mục tiêu tiên tiến, hiện đại còn là cả một chặng đường dài phía trước. Làm thế nào để những mô hình sản xuất, kinh doanh giỏi trở thành đại trà, để liên kết chuỗi sản xuất-phân phối, hợp tác hóa, doanh nghiệp hóa tạo nên chất lượng mới, hiệu quả cao và chuẩn bị những gì để nông dân Việt Nam sẵn sàng bước vào cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0? Nếu như nông dân và nông nghiệp đã tạo nên cơ sở cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thì ngày càng cần hơn sự chung sức của các nhà khoa học, các doanh nghiệp, cả xã hội, từ chính những người nông dân và tổ chức hội nông dân trong chặng phát triển mới công nghiệp hóa nông thôn. Nếu như mọi ngành nghề đều cần đào tạo để có nhân lực chất lượng cao thì nông nghiệp và những người nông dân cũng phải được thụ hưởng các chính sách, giải pháp đào tạo phù hợp. Không thể ngồi trách cứ người nông dân không có thói quen làm việc khoa học, không biết lo đầu ra cho sản phẩm của mình, mà các nhà quản lý, các doanh nghiệp phải xắn tay cùng họ. Đã có khá nhiều mô hình, nhiều cách làm gắn kết cộng đồng trách nhiệm, cùng chung lợi ích đưa lại hiệu quả cao. Đã có nhiều thôn làng biết tổ chức cuộc sống văn hóa đầm ấm, tươi vui, biết làm du lịch thì những nhà văn hóa, những văn nghệ sĩ, nhà giáo dục, nhà chuyên môn và những người dân đô thị cũng sẽ cần, có thể và ham thích “trở về” với người dân quê.
NGUYỄN ANH