Đây là phiên họp đầu tiên của hội đồng này từ khi CPTPP có hiệu lực từ ngày 30-12-2018. Tại phiên họp, các bộ trưởng đã thông qua Tuyên bố chung khẳng định quyết tâm thực thi đầy đủ CPTPP. Các bộ trưởng cũng thông qua 4 quyết định quan trọng về thực thi hiệp định này. Như thế là không khí CPTPP đã rất nóng và các nước tham gia đều đang khẩn trương vận hành bộ máy của mình để có thể cạnh tranh, chớp ngay các cơ hội từ hiệp định thương mại thế hệ mới này.

Thế nhưng tại Việt Nam, không khí tham gia CPTPP còn khá bình thản so với hình dung trước đó. Là vì, thứ nhất cho tới nay, chúng ta vẫn chưa có chương trình hành động tham gia CPTPP để phân công rõ trách nhiệm của các bộ, ngành địa phương với các nội dung công việc, mục tiêu và mốc thời gian cụ thể để thực hiện đúng lộ trình tham gia CPTPP. Thứ hai, dường như sự chuẩn bị của các hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp cho việc tham gia hiệp định này còn sơ sài và thụ động. Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp khi được hỏi đã cho biết rằng chưa nắm rõ nội dung của CPTPP và những lợi thế mà doanh nghiệp mình có thể nắm bắt, đồng thời những rủi ro có thể gặp phải.

leftcenterrightdel
Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh tham dự buổi họp báo sau cuộc họp đầu tiên của Hội đồng CPTPP. Ảnh: Vietnam+

Phần lớn doanh nghiệp Việt Nam hiện nay vẫn là doanh nghiệp vừa và nhỏ, với tầm nhìn, sức doanh nghiệp, độ am hiểu về các luật chơi quốc tế còn nhiều hạn chế. Trong khi đó, với các hiệp định thương mại mà chúng ta ký kết, các doanh nghiệp nước ngoài, nhất là các tập đoàn lớn thường nắm luật chơi rất vững và rất sớm, nên họ chủ động dời các nhà máy sản xuất sang Việt Nam để đón những ưu đãi về thuế từ các thị trường trong hiệp định. Và xu hướng này sẽ tiếp tục được thể hiện trong thời gian ngắn sắp tới, bởi CPTPP đã có hiệu lực với Việt Nam từ ngày 14-1-2019. Trong khi đó, doanh nghiệp Việt Nam lại chưa thể hiện được khả năng làm chủ cuộc chơi.

Cần phải nói rằng, Hiệp định CPTPP là hiệp định thương mại thế hệ mới, chất lượng cao mang lại cho doanh nghiệp chúng ta không ít lợi ích với thị trường 500 triệu người, tổng kim ngạch là 10.000 tỷ USD, chiếm 13,5% GDP toàn cầu. Nhưng đây cũng là hiệp định phức tạp bậc nhất mà chúng ta từng ký kết từ trước tới nay, với rất nhiều cam kết, ràng buộc về cắt giảm thuế; quy tắc xuất xứ; dịch vụ và đầu tư; mua sắm của Chính phủ; lao động; doanh nghiệp nhà nước... Muốn được hưởng các lợi ích về thuế mà hiệp định mang đến thì từ Chính phủ, các bộ ngành, địa phương cho tới từng doanh nghiệp của chúng ta phải rất hiểu và thực hiện tốt các cam kết, các quy định của hiệp định.

Với các hiệp định thương mại đa phương, càng sớm tham gia, càng đẩy nhanh lộ trình thực hiện thì mới càng được hưởng lợi nhiều. Càng chậm chân thì giai đoạn được hưởng ưu đãi đối với các nền kinh tế kém phát triển hơn kết thúc và lúc đó chúng ta phải theo luật chơi chung với các nền kinh tế lớn hơn, bất lợi cho chúng ta nhiều hơn. Vì vậy, để tham gia Hiệp định CPTPP sớm đạt kết quả tốt, rất cần những chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, giống như tinh thần ra Nghị quyết số 01/NQ-CP về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và Nghị quyết số 02/NQ-CP về giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh ngay từ ngày đầu tiên của năm 2019. Quyết liệt và hành động ngay mới đẩy nhanh được tốc độ và hiệu quả thực hiện hiệp định này.

HỒ QUANG PHƯƠNG