KNTC là quyền cơ bản của công dân được quy định trong Hiến pháp. Ở một góc nhìn khác, giải quyết KNTC là kênh thông tin khách quan phản ánh việc thực thi quyền lực của bộ máy Nhà nước, trách nhiệm thực hiện công vụ của cán bộ, công chức. Thông qua giải quyết KNTC, Đảng và Nhà nước kiểm tra tính đúng đắn, sự phù hợp của đường lối, chính sách, pháp luật, từ đó để ngày càng hoàn thiện hơn. Bởi thế, trong suốt quá trình lập nước đến nay, chúng ta luôn xác định giải quyết KNTC là trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước.

Những năm qua, công tác giải quyết KNTC được cả hệ thống chính trị quan tâm, coi đó là trách nhiệm của mình. Chính phủ rất quyết liệt chấn chỉnh những hạn chế, tồn tại trong quá trình giải quyết KNTC. Các bộ, ngành, địa phương đã có bước chuyển động rõ nét về nhận thức và hành động đối với công tác này. Trong lĩnh vực KNTC, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo được ban hành là cơ sở pháp lý để bộ máy Nhà nước vận hành, mọi người dân thực hiện. Mặc dù đạt được những kết quả tích cực, tuy nhiên, thẳng thắn thừa nhận công tác giải quyết KNTC còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân dẫn đến tình hình KNTC gia tăng có nhiều, như: Cơ chế, chính sách, pháp luật còn những bất cập; công tác quản lý Nhà nước bộc lộ một số yếu kém, sai phạm. Khi phát sinh KNTC, nhiều nơi không giải quyết tốt từ cơ sở, khiến gia tăng KNTC vượt cấp. Trong mối quan hệ biện chứng, giải quyết KNTC đi liền với thực hiện tiếp công dân. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều địa phương, sở, ngành thực hiện nền nếp tiếp công dân chưa tốt. Chính việc coi nhẹ trách nhiệm tiếp công dân khiến các cấp không kịp thời nắm bắt, giải quyết tâm tư nguyện vọng của người dân nên xảy ra tình trạng KNTC vượt cấp, phức tạp kéo dài.

leftcenterrightdel
Ảnh minh họa. Nguồn: Báo Xây dựng.

Một xã hội ổn định, phát triển thì phải có hệ thống pháp luật tốt, bởi nó là hoạt động cơ bản của nền quản trị quốc gia. Để có hệ thống pháp luật tốt đòi hỏi quá trình lập pháp, hành pháp và tư pháp phải tốt, chế tài phù hợp và có tính khả thi cao. Dù đã có những bước cải thiện rõ rệt, nhưng chất lượng hoạt động xây dựng pháp luật ở nước ta vẫn còn những hạn chế. Tính khả thi trong nhiều quy định văn bản luật còn thấp. Từ thực tế bất cập trong công tác giải quyết KNTC cho thấy, cần hoàn thiện hệ thống văn bản liên quan đến lĩnh vực này, đặc biệt là những vấn đề về đất đai, thực hiện chính sách đền bù, tái định cư; các văn bản liên quan đến thực hiện chính sách xã hội... 

Cơ quan hành pháp với vai trò thực hiện và bảo đảm thực hiện quyền lực Nhà nước theo pháp luật phải lựa chọn được những cán bộ có đức, có tài. Nếu những cán bộ được chọn không tốt, khi sử dụng quyền hành pháp để thực thi công vụ họ sẽ không công tâm, dễ bị quyền lực tha hóa. Kinh nghiệm từ cơ sở cho thấy, muốn giải quyết KNTC, tốt nhất cơ quan chức năng phải đối thoại dân chủ, thực chất với công dân, phải tạo được lòng tin với người dân.

Cơ quan tư pháp suy cho cùng chính là những hoạt động hướng tới việc bảo vệ pháp luật, bảo đảm cho pháp luật được tôn trọng và nghiêm chỉnh thực thi trong thực tiễn, cũng chính là bảo vệ Đảng, Nhà nước, bảo vệ mọi công dân. Và như vậy, quyền thực hiện KNTC của công dân phải nằm trong khuôn khổ bảo vệ của hệ thống tư pháp tốt.

Hiến pháp đã hiến định quyền KNTC của công dân, nhưng quyền ấy được điều chỉnh trong một xã hội thượng tôn pháp luật, KNTC cũng phải đúng pháp luật. Trên thực tế, ý thức chấp hành pháp luật, hiểu biết của một bộ phận người dân còn hạn chế, đưa ra các yêu cầu vượt quá quy định của pháp luật trong KNTC. Có trường hợp chây ỳ, đã được giải quyết có lý, có tình nhưng vẫn khiếu nại kéo dài, thậm chí bị phần tử xấu kích động, xúi giục. Để từng bước khắc phục hiện tượng này, các cấp, các ngành cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật đến người dân. Khi người dân hiểu biết về pháp luật, thực hiện đúng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước họ mới có cách giải quyết vấn đề của mình đúng pháp luật.

NGUYỄN TUẤN