Hội nghị được tổ chức 4 năm một lần kể từ năm 2010, luân phiên giữa các thành viên. Hội nghị lần này do Campuchia chủ trì có chủ đề “Tăng cường nỗ lực chung và mở rộng quan hệ đối tác nhằm đạt mục tiêu phát triển bền vững trên lưu vực sông Mê Công”, là dịp để các nước kiểm điểm hoạt động của Ủy hội sông Mê Công quốc tế (MRC) trong 4 năm qua, xác định các lĩnh vực hợp tác phù hợp, nhằm vượt qua thách thức và góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.

MRC là một tổ chức quốc tế được thành lập trên cơ sở Hiệp định Mê Công năm 1995, gồm 4 thành viên là Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam. Cơ cấu tổ chức của MRC gồm Hội nghị cấp cao, Hội đồng, Ủy ban Liên hợp và Ban thư ký, trong đó Hội nghị cấp cao là cơ chế cao nhất với sự tham dự của thủ tướng 4 nước thành viên nhằm khẳng định cam kết chính trị trong hợp tác Mê Công.

MRC có mục tiêu thúc đẩy hợp tác giữa các nước thành viên về sử dụng, phát triển bền vững, bảo vệ tài nguyên nước và các tài nguyên liên quan trong lưu vực sông Mê Công. Sau hơn 20 năm thành lập, MRC đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần thúc đẩy hợp tác lưu vực, như: Xây dựng các quy chế sử dụng nước, quản lý môi trường, nghề cá, liên kết giao thông thủy, mở rộng hợp tác với các đối tác trong và ngoài khu vực...

Kể từ Hội nghị cấp cao lần thứ hai (tháng 4-2014) do Việt Nam đăng cai tổ chức tại TP Hồ Chí Minh với chủ đề “An ninh nước, năng lượng, lương thực trong bối cảnh biến đổi khí hậu của lưu vực sông Mê Công”, MRC tiếp tục là cơ chế duy nhất có chức năng xây dựng khung pháp lý và các quy định kỹ thuật cụ thể, ràng buộc trách nhiệm của các nước thành viên trong khai thác, bảo vệ và quản lý bền vững nguồn nước sông Mê Công.

Thời gian qua, Việt Nam đã nỗ lực thúc đẩy hợp tác phát triển bền vững sông Mê Công thông qua việc tích cực tham gia hợp tác tại MRC và các tổ chức khu vực, quốc tế về nguồn nước, như: Diễn đàn Nước thế giới, Mạng lưới cộng tác nước toàn cầu, Tổ chức lưu vực sông quốc tế. Việt Nam cũng tích cực, chủ động thúc đẩy bảo vệ và sử dụng bền vững nguồn nước trong các cơ chế hợp tác khu vực liên quan như: Hợp tác Tiểu vùng Mê Công mở rộng (GMS), sáng kiến Hạ nguồn Mê Công (LMI), hợp tác Mê Công-Nhật Bản, hợp tác Mê Công-Lan Thương…

Trong bối cảnh Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng MRC năm 2018, việc đoàn đại biểu nước ta tham dự hội nghị lần này nhằm triển khai tích cực chủ trương, đường lối đối ngoại đã được Đại hội XII của Đảng đề ra, đó là “thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”; đồng thời khẳng định sự quan tâm và cam kết của Việt Nam đối với hợp tác trong khuôn khổ MRC trên tinh thần Hiệp định Mê Công năm 1995, góp phần tăng cường vai trò của ủy hội cũng như sự đoàn kết, hợp tác giữa các nước thành viên vì lợi ích chung.

Dòng nước Mê Công bao đời nay vẫn uốn lượn hiền hòa qua những vùng đất trù phú, là mạch nguồn kết nối tự nhiên cuộc sống, giao lưu văn hóa và sự thịnh vượng của muôn triệu người dân chúng ta. Tuy nhiên, lưu vực Mê Công đang phải đối mặt với những thách thức rất lớn liên quan đến vấn đề nguồn nước như tình trạng ngập mặn, hiện là một trong 5 lưu vực sông lớn trên thế giới có dòng chảy suy giảm nhiều nhất… Vì vậy, chúng ta tin tưởng rằng, Hội nghị cấp cao MRC lần thứ ba sẽ thành công tốt đẹp, qua đó góp phần giải quyết hiệu quả các thách thức liên quan đến an ninh nguồn nước cũng như bảo đảm lợi ích chính đáng của nhân dân các nước trong lưu vực sông Mê Công về phát triển kinh tế, an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, để con sông mãi là tài sản chung vô giá của các thế hệ hôm nay và mai sau.

 QĐND