LHQ chính thức ra đời vào ngày 24-10-1945 khi Hiến chương LHQ được Liên Xô, Trung Quốc, Mỹ, Anh, Pháp và đa số các quốc gia ký trước đó phê chuẩn. LHQ được thành lập với 4 mục tiêu là duy trì hòa bình, an ninh quốc tế; thúc đẩy quan hệ hữu nghị giữa các quốc gia trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc bình đẳng về quyền giữa các dân tộc và nguyên tắc dân tộc tự quyết; thực hiện hợp tác quốc tế thông qua giải quyết những vấn đề quốc tế trong các lĩnh vực kinh tế-xã hội (KT-XH), văn hóa và nhân đạo trên cơ sở tôn trọng các quyền con người và quyền tự do cơ bản cho tất cả mọi người, không phân biệt chủng tộc, màu da, ngôn ngữ và tôn giáo; xây dựng LHQ làm trung tâm điều hòa các nỗ lực quốc tế vì các mục tiêu chung.
Trong cơ cấu tổ chức của LHQ, Đại hội đồng (ĐHĐ) là cơ quan đại diện rộng rãi nhất của LHQ, hiện gồm 193 thành viên. Các thành viên ĐHĐ đều bình đẳng, không phân biệt quốc gia lớn hay nhỏ, mỗi quốc gia thành viên đều được một phiếu bầu.
Đến nay, LHQ đã trải qua hơn 70 năm phát triển, trở thành tổ chức toàn cầu rộng rãi nhất với sự tham gia của hầu hết các quốc gia độc lập trên hành tinh. Vai trò và hoạt động của LHQ được mở rộng về mọi mặt, nỗ lực hoạt động hướng tới thực hiện các tôn chỉ, mục đích đã đề ra, qua đó đem lại những tác động tích cực, to lớn đến đời sống quốc tế và từng dân tộc.
Với những thành tựu quan trọng đã đạt được, LHQ được cộng đồng quốc tế thừa nhận là tổ chức toàn cầu có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống chính trị quốc tế và là nền tảng không thể thiếu cho một thế giới hòa bình, thịnh vượng và công bằng hơn. Kết quả này phản ánh nguyện vọng và sự đấu tranh bền bỉ của các dân tộc và lực lượng tiến bộ mong muốn một thế giới hòa bình, hợp tác và phát triển.
Việt Nam chính thức gia nhập LHQ ngày 20-9-1977. Kể từ đó, quan hệ của Việt Nam với LHQ ngày càng phát triển. Ngay sau khi tham gia LHQ, Việt Nam đã tranh thủ được sự đồng tình và ủng hộ của các nước thành viên LHQ để ĐHĐ LHQ khóa 32 (1977) thông qua Nghị quyết 32/2 kêu gọi các nước, các tổ chức quốc tế viện trợ, giúp đỡ Việt Nam tái thiết sau chiến tranh. Mặt khác, Việt Nam tranh thủ được sự giúp đỡ về nguồn vốn, trí tuệ, kỹ thuật của LHQ phục vụ cho công cuộc phát triển KT-XH của đất nước.
Trên diễn đàn LHQ, Việt Nam cũng đẩy mạnh chính sách đối ngoại giúp cho vị thế và vai trò của Việt Nam tại LHQ ngày càng được nâng cao. Việt Nam đã chủ động, tích cực phối hợp với các nước không liên kết và đang phát triển để đấu tranh, bảo vệ các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương LHQ, như: Nguyên tắc về bình đẳng chủ quyền, không can thiệp công việc nội bộ của các nước, không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực... đồng thời, bảo vệ lợi ích của các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam.
Trong thời kỳ từ 1977 đến 1986, Việt Nam vừa phải giải quyết những hậu quả nặng nề của chiến tranh, vừa phải tổ chức lại nền kinh tế nghèo nàn, lạc hậu, từng bước khôi phục lại sản xuất. LHQ đã tích cực giúp Việt Nam giải quyết những khó khăn nhiều mặt với tổng viện trợ đạt hơn 500 triệu USD. Hợp tác với LHQ đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho nâng cao trình độ công nghệ và thúc đẩy tiến bộ về khoa học-kỹ thuật ở Việt Nam, phục hồi và xây dựng mới một số cơ sở sản xuất, tăng cường năng lực phát triển. Trong bối cảnh bị bao vây cấm vận thời kỳ đó, hợp tác với LHQ tạo điều kiện để Việt Nam tiếp cận được với nhiều nguồn vốn nước ngoài.
Trong thời kỳ từ 1986 đến 1996, Việt Nam thực hiện đường lối đổi mới với nhiệm vụ hàng đầu là tiến hành đổi mới chính sách KT-XH. Trong giai đoạn này, viện trợ không hoàn lại của LHQ cho Việt Nam đạt hơn 630 triệu USD. Các dự án hợp tác với các tổ chức LHQ là nguồn hỗ trợ đáng kể cho Chính phủ Việt Nam trong xây dựng chính sách phát triển, nâng cao năng lực quản lý của các cơ quan và trình độ cán bộ trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới. LHQ đã có những đóng góp giá trị đối với việc nâng cao trình độ kỹ thuật sản xuất, phát triển nguồn nhân lực khoa học-kỹ thuật, giải quyết các vấn đề xã hội khác của Việt Nam.
Trong giai đoạn 1997-2011, LHQ dành ưu tiên cho các lĩnh vực xóa đói, giảm nghèo và các chính sách xã hội; cải cách và quản lý phát triển; quản lý môi trường và tài nguyên thiên nhiên; điều phối viện trợ, quản lý nhà nước và huy động nguồn lực cho Việt Nam.
Giai đoạn hợp tác từ 2012 đến 2016, trong khuôn khổ Sáng kiến thống nhất hành động-Một LHQ (DaO), Chính phủ Việt Nam và LHQ tích cực phối hợp triển khai kế hoạch chung tiếp theo của LHQ giai đoạn 2012-2016, phù hợp với dự thảo Kế hoạch phát triển KT-XH (SEDP) và Chiến lược phát triển KT-XH (SEDS) của Việt Nam.
Trong giai đoạn 2017-2021, kế hoạch chiến lược chung giữa Việt Nam và LHQ tập trung vào mục tiêu hỗ trợ Chính phủ Việt Nam thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH giai đoạn 2016-2020 và các Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs) với 4 lĩnh vực ưu tiên: Đầu tư vào con người; đảm bảo thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển trong môi trường bền vững, thúc đẩy sự thịnh vượng và quan hệ đối tác; tăng cường công lý, hòa bình và quản trị toàn diện. Tổng ngân sách của chương trình này dự kiến hơn 423 triệu USD...
Ngày nay, khi Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới, việc đẩy mạnh mối quan hệ với LHQ và nâng cao hơn nữa hiệu quả của việc sử dụng nguồn hỗ trợ của LHQ nhằm phục vụ trực tiếp cho các mục tiêu phát triển KT-XH của Việt Nam càng trở nên hết sức cần thiết.
Chuyến tham dự Phiên thảo luận chung Cấp cao khóa 73 ĐHĐ LHQ của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc là biểu hiện sinh động cho thấy Việt Nam tham gia ngày càng sâu rộng, chủ động, tích cực đóng góp có trách nhiệm vào công việc chung của cộng đồng quốc tế trên cương vị quốc gia thành viên của LHQ.
Chúng ta tin tưởng chắc chắn rằng chuyến tham dự Phiên thảo luận chung Cấp cao khóa 73 ĐHĐ LHQ của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc sẽ thành công tốt đẹp, mở ra một chương mới trong quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và LHQ.
QĐND