Trải qua 72 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành (22-12-1944/22-12-2016), Quân đội ta được Đảng lãnh đạo, được Bác Hồ giáo dục và rèn luyện nên đã không ngừng lớn mạnh, cùng toàn Đảng, toàn dân đánh bại hai đế quốc to, thu non sông về một mối. Quân đội ta cũng đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chiến đấu bảo vệ Tổ quốc trong các cuộc chiến tranh biên giới, làm tròn nhiệm vụ quốc tế với các nước bạn. Quân đội ta là một đội quân bách chiến, bách thắng.
Ngày nay, “Xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, ưu tiên một số đơn vị, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại...”; “Xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc...” vừa là nhiệm vụ, vừa là mục tiêu của Quân đội ta đã được xác định rõ ràng trong Nghị quyết Đại hội lần thứ XI và XII của Đảng. Thực hiện mục tiêu ấy, những năm qua, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân đã phấn đấu không ngừng để tăng cường sức mạnh của quân đội, tăng cường tiềm lực trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân, bảo đảm cho Quân đội ta luôn thực hiện trọn vẹn các chức năng của mình, luôn có đủ khả năng hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống.
Về củng cố tổ chức lực lượng: Quân đội ta được hình thành với ba thành phần chính là bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân tự vệ. Những năm gần đây, thực hiện chủ trương của Đảng về xây dựng quân đội, bộ đội chủ lực đã được rà soát, tổ chức theo hướng “gọn, mạnh, có sức cơ động cao”. Các đơn vị được củng cố lại về tổ chức biên chế, được huấn luyện để đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện tác chiến mới. Nhiều đơn vị được đầu tư, phát triển cả về lực lượng và trang bị. Một số đơn vị được thành lập mới, vừa nhằm thực hiện mục tiêu hiện đại hóa quân đội, vừa đáp ứng yêu cầu ngày càng rộng mở về bảo vệ Tổ quốc được xác định trong các Nghị quyết của Đảng. Cho đến nay, Bộ đội Phòng không-Không quân, Bộ đội Hải quân, Thông tin-Liên lạc, Cảnh sát biển... đã được Đảng, Nhà nước đầu tư tích cực theo hướng hiện đại, với nhiều loại vũ khí, trang bị kỹ thuật có hàm lượng công nghệ cao. Các quân, binh chủng khác cũng được quan tâm đầu tư thỏa đáng, có thể hoàn thành tốt yêu cầu tác chiến hiệp đồng quân, binh chủng.
Bộ đội địa phương, chủ yếu là quân dự bị động viên, những năm qua cũng được tập trung rà soát, sắp xếp theo mô hình “gần, gọn địa bàn”. Hằng năm, quân dự bị được động viên kiểm tra và thực hành huấn luyện theo yêu cầu của các đơn vị, địa phương. Sau 20 năm thực hiện củng cố, xây dựng lực lượng theo tinh thần của Pháp lệnh về Lực lượng dự bị động viên, chất lượng quân dự bị đã không ngừng được nâng lên. Hàng năm, hệ thống trang bị, phương tiện đã đăng ký, sắp xếp theo kế hoạch động viên của các đơn vị, địa phương được rà soát, điểm nghiệm bảo đảm đúng quy định của Pháp lệnh. Nhìn chung, cả lực lượng và phương tiện thuộc lực lượng dự bị động viên đã được các địa phương, đơn vị quản lý khá chặt chẽ, có thể đáp ứng tốt yêu cầu động viên quân đội khi đất nước chuyển từ thời bình sang thời chiến.
Lực lượng dân quân tự vệ được xây dựng vừa tinh gọn, vừa rộng khắp theo quy định của Luật Dân quân tự vệ. Cùng với sự phát triển về kinh tế, xã hội, các địa phương, cơ quan, đơn vị đã tích cực đầu tư về cơ sở, vật chất, tạo mọi thuận lợi cho dân quân tự vệ hoạt động, huấn luyện. Nhiều địa phương đã xây dựng được trụ sở cho dân quân cơ động hoạt động. Hệ thống chi bộ quân sự ở các xã, phường được hình thành, bảo đảm ngày càng tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với dân quân tự vệ. Qua hoạt động thực tiễn, dân quân tự vệ thực sự khẳng định được vai trò nòng cốt của mình trong các hoạt động ở địa phương, nhất là trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở cơ sở, xứng đáng là chỗ dựa tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân các địa phương.
Về đổi mới công tác huấn luyện: Những năm qua, toàn quân đã tập trung thực hiện có hiệu quả các chỉ tiêu đặt ra trong Nghị quyết 756-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013-2020 và những năm tiếp theo”. Với phương châm Cơ bản-thiết thực-vững chắc, công tác huấn luyện đã được đổi mới cả về nội dung và hình thức, bảo đảm không ngừng nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật, khả năng làm chủ vũ khí, trang bị của bộ đội, nâng cao năng lực, sức chiến đấu của các đơn vị, cả bộ đội chủ lực và địa phương. Dân quân tự vệ được huấn luyện theo hướng gắn với địa bàn chiến đấu, nâng cao trình độ hiệp đồng với các đơn vị tác chiến trong khu vực phòng thủ. Từ sự nỗ lực của toàn quân có thể khẳng định: Công tác huấn luyện đã góp phần nâng cao năng lực tác chiến của Quân đội ta, có thể đánh thắng đối phương ngay từ ngày đầu, trận đầu.
Việc xây dựng nền quốc phòng toàn dân, củng cố thế trận chiến tranh nhân dân: Nhiệm vụ này đã nhận được sự quan tâm từ Trung ương tới địa phương. Hệ thống văn bản pháp quy về công tác quân sự, quốc phòng đã không ngừng được hoàn thiện. Nhờ vậy, từ các bộ, ban, ngành Trung ương tới các địa phương đã có chuyển biến cơ bản trong nhận thức, thực sự coi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng là nhiệm vụ quan trọng trong chương trình hành động và kế hoạch công tác của địa phương, cơ quan mình. Sự chuyển biến về nhận thức của lãnh đạo các cấp đã làm cho công tác quân sự, quốc phòng những năm qua có sự chuyển biến vượt bậc. Nhiều địa phương tuy còn khó khăn về kinh tế, xã hội, nhưng cũng đã có sự đầu tư thỏa đáng cho nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Nhìn chung trong cả nước, tiềm lực, thế trận quân sự, quốc phòng không ngừng được củng cố qua từng năm. Điều đó cho phép chúng ta có thể khẳng định, nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân trong những năm qua đã không ngừng được hoàn thiện trên khắp các địa bàn toàn quốc, là cơ sở để chúng ta bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, lãnh hải và không phận của Tổ quốc, sẵn sàng đánh bại mọi cuộc chiến tranh xâm lược.
Những năm tới, việc thực hiện nhiệm vụ về quân sự, quốc phòng khá nặng nề, với những yêu cầu ngày càng cao. Phát biểu trong Hội nghị Quân chính toàn quân năm 2016, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ rõ một số nhiệm vụ như: Quân đội cần tăng cường nắm chắc tình hình, nhất là các địa bàn, khu vực trọng yếu, tham mưu có hiệu quả cho Đảng, Nhà nước về các chiến lược quân sự, quốc phòng, tuyệt đối không được để bị động, bất ngờ. Bên cạnh đó phải triển khai có hiệu quả chiến lược bảo vệ Tổ quốc, đẩy nhanh tiến độ xây dựng chiến lược quân sự, quốc phòng, xây dựng, bổ sung các phương án, kế hoạch tác chiến; Tiếp tục xây dựng thế trận lòng dân, xây dựng Quân đội ta thực sự trong sạch, vững mạnh toàn diện, kỷ luật nghiêm minh; Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội, xây dựng tổ chức đảng trong quân đội luôn trong sạch, vững mạnh, gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện; Đẩy mạnh việc phát triển công nghiệp quốc phòng, phải đưa công nghiệp quốc phòng trở thành bộ phận quan trọng của tiềm lực quốc phòng, an ninh quốc gia, có trình độ khoa học, công nghệ tiên tiến, hiện đại. Những chỉ thị của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng chính là những nhiệm vụ mà toàn quân ta hướng tới, thực hiện cho tốt trong năm 2017 và những năm tiếp theo.
Ngày 22-12 là Ngày truyền thống của Quân đội ta. Càng ghi sâu truyền thống, chúng ta càng phải nỗ lực phấn đấu để xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam ngày càng hùng mạnh, xứng đáng với niềm tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
QĐND