Đây là hội nghị mang tính định kỳ, được tổ chức hai năm một lần luân phiên giữa các nước thành viên. Hội nghị lần này do Campuchia và Trung Quốc đồng chủ trì tổ chức. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh tiểu vùng Mê Công đang đứng trước nhiều cơ hội để tiếp tục vươn lên mạnh mẽ, nhưng cũng phải xử lý không ít thách thức cả về an ninh và phát triển, đặc biệt là suy thoái môi trường, nguồn nước, biến đổi khí hậu. Với chủ đề “Dòng sông hòa bình và phát triển bền vững của chúng ta”, HNCC Hợp tác Mê Công - Lan Thương lần thứ hai sẽ rà soát tình hình hợp tác kể từ sau HNCC lần thứ nhất và thảo luận phương hướng hợp tác thời gian tới.

Hợp tác Mê Công - Lan Thương được chính thức khởi động giữa 6 nước Trung Quốc, Việt Nam, Campuchia, Lào, Myanmar và Thái Lan tại HNCC lần thứ nhất diễn ra ở Trung Quốc hồi tháng 3-2016. Trong khi mục tiêu bao trùm là thúc đẩy hợp tác toàn diện để xây dựng cộng đồng trách nhiệm và lợi ích chung ở tiểu vùng Mê Công, Hợp tác Mê Công - Lan Thương còn hướng tới các mục tiêu khác gồm củng cố lòng tin và hiểu biết lẫn nhau, duy trì hòa bình và ổn định; thúc đẩy phát triển bền vững, giảm nghèo, thu hẹp khoảng cách phát triển, hội nhập toàn diện vào kinh tế khu vực và toàn cầu; tăng cường tình hữu nghị và quan hệ láng giềng tốt giữa nhân dân các nước. Hợp tác Mê Công - Lan Thương dựa trên nguyên tắc đồng thuận, bình đẳng, phối hợp cùng có lợi, tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế.

Trung Quốc, Việt Nam, Campuchia, Lào, Myanmar và Thái Lan đã cùng nhất trí thúc đẩy Hợp tác Mê Công - Lan Thương trên ba trụ cột là chính trị và an ninh; kinh tế và phát triển bền vững; văn hóa, xã hội và giao lưu nhân dân. Hợp tác Mê Công - Lan Thương đặt trọng tâm vào năm lĩnh vực ưu tiên là quản lý nguồn nước Mê Công - Lan Thương; tăng cường kết nối giữa sáu nước; hợp tác phát triển năng lực sản xuất; hợp tác kinh tế xuyên biên giới; hợp tác nông nghiệp và giảm nghèo.

Đến nay, Hợp tác Mê Công - Lan Thương đã triển khai một số hoạt động như thành lập các nhóm công tác chuyên ngành về nguồn nước, giảm nghèo, kết nối, hợp tác năng lực sản xuất; triển khai một số dự án thuộc danh sách dự án “thu hoạch sớm” được thông qua tại HNCC lần thứ nhất như Chương trình giao lưu cán bộ, Chương trình mổ mắt nhân đạo, Diễn đàn hợp tác phụ nữ, Diễn đàn hợp tác các thành phố du lịch Mê Công - Lan Thương; thành lập Ban thư ký / Cơ quan điều phối Quốc gia Hợp tác Mê Công - Lan Thương tại mỗi nước.

Ngay từ quá trình thành lập Hợp tác Mê Công - Lan Thương, Việt Nam đã tham gia tích cực và có nhiều đóng góp về nội dung, lĩnh vực hợp tác. Việt Nam đã cử đoàn tham gia các cuộc họp nhóm công tác, theo dõi quá trình triển khai các chương trình, dự án hợp tác trong khuôn khổ hợp tác này và đề xuất nhiều lĩnh vực hợp tác. Đáng chú ý, tại HNCC lần thứ nhất, để góp phần thúc đẩy Hợp tác Mê Công - Lan Thương đi vào thực chất, Việt Nam đã đề xuất ba dự án và được các nước nhất trí đưa vào Danh sách các dự án “thu hoạch sớm” để triển khai giai đoạn đầu của Hợp tác Mê Công - Lan Thương. Cả ba dự án này đều có lợi ích thiết thực, phù hợp với ưu tiên của Hợp tác Mê Công - Lan Thương, nhất là dự án tăng cường phối hợp quản lý lũ lụt và hạn hán trong lưu vực sông Mê Công - Lan Thương; dự án hài hòa hóa tiêu chuẩn, thủ tục giữa các nước trong tiểu vùng.

Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự HNCC Hợp tác Mê Công - Lan Thương lần thứ hai nhằm đóng góp đưa các chương trình hợp tác trong cơ chế này ngày càng đi vào chiều sâu, mang lại hiệu quả thiết thực, đồng thời nâng cao hình ảnh Việt Nam tiếp tục đổi mới, tham gia chủ động, tích cực và có trách nhiệm vào các nội dung hợp tác khu vực và tiểu vùng, từ đó bảo vệ hiệu quả các lợi ích của Việt Nam. Chúng ta tin tưởng rằng, HNCC lần này sẽ thành công tốt đẹp, qua đó góp phần đưa Hợp tác Mê Công - Lan Thương ngày càng đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy phát triển bền vững tại tiểu vùng Mê Công, củng cố quan hệ láng giềng tốt đẹp giữa 6 nước thành viên, hỗ trợ các nước thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững và làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Trung Quốc.

QĐND