Những năm gần đây, quan hệ song phương giữa Việt Nam và Australia phát triển nhanh, thực chất và khá hiệu quả, đặc biệt từ khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện năm 2009 và ký Tuyên bố về quan hệ đối tác toàn diện tăng cường vào tháng 3-2015. Australia đánh giá Việt Nam là đối tác then chốt trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), đánh giá cao vai trò của Việt Nam trong ASEAN và đề nghị nâng cấp quan hệ hai nước lên đối tác chiến lược. 

Trong lĩnh vực hợp tác về kinh tế, thương mại và đầu tư, Australia hiện là bạn hàng lớn thứ 8 của Việt Nam. Kim ngạch thương mại giữa hai nước tăng trưởng trung bình hơn 7% mỗi năm, năm 2017 đạt gần 6,5 tỷ USD (tăng 22,2% so với năm 2016). Việt Nam xuất sang Australia hàng hóa trị giá hơn 520 triệu USD hằng năm, tập trung vào các mặt hàng thủy sản, trong đó tôm đông lạnh chiếm 25%. Australia đã mở cửa cho quả vải, xoài, thanh long xuất sang thị trường này. Đến nay, Australia có 412 dự án đầu tư với tổng vốn đầu tư 1,8 tỷ USD, đứng thứ 20/126 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, trong khi Việt Nam có 44 dự án đầu tư trực tiếp vào Australia với tổng trị giá đạt 387,1 triệu USD. 

leftcenterrightdel
Thủ tướng New Zealand Jacinda Andern chào đón Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân. Ảnh: Chinhphu.vn

Giáo dục là lĩnh vực hợp tác mạnh mẽ giữa hai nước. Australia cung cấp nhiều học bổng theo các chương trình dài hạn và ngắn hạn cho Việt Nam (thời điểm cao điểm lên tới 400 suất/năm, hiện nay duy trì khoảng gần 100 suất). Hiện có khoảng 30.000 sinh viên và nghiên cứu sinh Việt Nam đang học tập tại Australia. Các trường đại học/học viện của hai nước có 18 chương trình liên kết đào tạo đang hoạt động.

Ngoài ra, Việt Nam và Australia còn đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo. Hai nước đã công bố chương trình Đối tác đổi mới Việt Nam-Australia (Aus4Innovation) vào tháng 11-2017; Australia hỗ trợ thành lập và tài trợ “Trung tâm đổi mới sáng tạo thích ứng với biến đổi khí hậu” tại Hà Nội nhằm hỗ trợ các start-up trong lĩnh vực biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường.

Hiện nay, cộng đồng Việt kiều đang sinh sống tại Australia có số lượng khoảng 300.000 người, đứng thứ 5 trong số các cộng đồng sắc tộc gốc nước ngoài tại Australia.

Về hợp tác khu vực và quốc tế, Việt Nam và Australia hợp tác tốt tại các diễn đàn khu vực và quốc tế như: ASEAN, Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC), Liên hợp quốc. Hai bên đã có thỏa thuận về việc Việt Nam ủng hộ Australia làm thành viên Hội đồng nhân quyền của Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2018-2020; phía Australia ủng hộ Việt Nam vào Hội đồng bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021 và thành viên Hội đồng Điều hành Liên minh bưu chính thế giới (UPU) nhiệm kỳ 2017-2021. 

Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN-Australia diễn ra từ ngày 17 đến 18-3-2018 là hội nghị cấp cao đầu tiên giữa hai bên được tổ chức tại Australia. Hội nghị có chủ đề: “Tăng cường an ninh và thịnh vượng ở khu vực” theo đề xuất của Thủ tướng Malcolm Turnbull nhằm tái khẳng định cam kết của Australia trong việc đẩy mạnh quan hệ đối tác chiến lược với ASEAN trong giai đoạn mới. 

ASEAN và Australia thiết lập quan hệ từ năm 1974. Australia là nước đầu tiên thiết lập quan hệ đối tác đối thoại chính thức với ASEAN trên cả ba lĩnh vực: Chính trị, kinh tế và hợp tác chuyên ngành.

Về hợp tác chính trị-an ninh, Australia tham gia khá tích cực vào các diễn đàn, cơ chế khu vực do ASEAN khởi xướng và dẫn dắt như: Hội nghị cấp cao Đông Á, Diễn đàn khu vực ASEAN, Hội nghị Bộ trưởng quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+), Diễn đàn biển ASEAN mở rộng (EAMF); ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN cũng như các diễn đàn do ASEAN dẫn dắt trong cấu trúc khu vực đang định hình. 

Về hợp tác kinh tế, Australia là một đối tác kinh tế-thương mại quan trọng của ASEAN. Australia là đối tác thương mại lớn thứ 7 của ASEAN, trong khi ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ ba của Australia. Theo thông tin của Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia, kim ngạch thương mại hai chiều ASEAN-Australia trong năm 2017 đạt gần 73 tỷ đô-la Australia.

Về hợp tác văn hóa xã hội, Australia dành ưu tiên cao và là một trong những đối tác tham gia hợp tác tích cực nhất với ASEAN trong lĩnh vực quản lý thiên tai. Australia dành hơn 100 triệu đô-la Australia trong vòng 5 năm cho Kế hoạch Colombo mới nhằm hỗ trợ tăng cường hợp tác giáo dục và liên kết nhân dân giữa Australia và các nước ASEAN kể từ năm 2015…

Tháng 9-2015, Australia thành lập Hội đồng ASEAN-Australia nhằm tăng cường hợp tác của Australia với ASEAN thông qua tăng cường thương mại, giáo dục, khoa học, nghệ thuật và giao lưu văn hóa.

Về hợp tác phát triển, Chính phủ Australia đã tài trợ kinh phí cho Chương trình hợp tác kinh tế ASEAN-Australia (AAECP) nhằm tăng cường hợp tác giữa Australia và ASEAN tại các lĩnh vực là ưu tiên phát triển trong khu vực. Australia cũng khẳng định hỗ trợ ASEAN thu hẹp khoảng cách, xây dựng cộng đồng; thực hiện Kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC) 2025 và Kế hoạch công tác giai đoạn III của Sáng kiến hội nhập ASEAN (IAI WP3), giảm nghèo tại khu vực Mê Công.

Chúng ta tin tưởng rằng, chuyến thăm chính thức Australia và tham dự Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN-Australia lần này của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc sẽ trở thành dấu mốc quan trọng, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam, qua đó khẳng định chính sách nhất quán của Việt Nam luôn coi trọng tăng cường quan hệ với Australia, cũng như sự coi trọng, đóng góp tích cực và chủ động của Việt Nam nhằm thúc đẩy mối quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN-Australia đi vào thực chất, hiệu quả.

QĐND