Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các báo cáo trong lĩnh vực tư pháp

Với sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, sự điều hành của Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, UBTVQH đã lần lượt nghe đại diện Chính phủ, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Tòa án Nhân dân Tối cao trình bày báo cáo công tác; Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày các báo cáo thẩm tra về các báo cáo nêu trên.

Báo cáo thẩm tra báo cáo của Chính phủ về công tác  PCTN năm 2017 do Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày đánh giá: Năm 2017, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã có nhiều nỗ lực trong công tác PCTN và đạt được kết quả trên nhiều mặt, góp phần tạo chuyển biến rõ nét trong công tác phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng. Thể chế về PCTN tiếp tục được hoàn thiện. Đặc biệt, trong năm 2017, dưới sự chỉ đạo sát sao của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, nhiều vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, gây thất thoát lớn vốn và tài sản Nhà nước được phát hiện và xử lý kịp thời. Qua công tác kiểm tra, giám sát, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã phát hiện nhiều vụ việc liên quan đến một số cá nhân vi phạm, đã thi hành kỷ luật, xử lý nghiêm, được dư luận nhân dân đồng tình, đánh giá cao.

Tuy nhiên, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cũng thẳng thắn nêu rõ, báo cáo của Chính phủ chưa phản ánh thật đầy đủ thực trạng công tác PCTN năm 2017 và chưa nêu được một số chuyển biến nổi bật của công tác phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng so với năm 2016; một số tồn tại, hạn chế nêu còn sơ lược, thiếu các thông tin, địa chỉ cụ thể; chưa đề ra giải pháp mang tính đột phá và lộ trình cụ thể để khắc phục những hạn chế của công tác PCTN đã tồn tại qua nhiều năm.

Cho ý kiến về các báo cáo nêu trên, các đại biểu tham dự phiên họp cơ bản nhất trí và đánh giá cao kết quả công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án, công tác PCTN năm 2017 của Chính phủ, Tòa án Nhân dân Tối cao và Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao cũng như những vấn đề mà Ủy ban Tư pháp đặt ra trong báo cáo thẩm tra.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị các cơ quan cần phân tích kỹ lưỡng hơn số liệu để làm rõ nhiều vấn đề, không nên chỉ nêu số liệu phản ánh. Chẳng hạn, tội phạm tăng ở lĩnh vực nào, giảm ở lĩnh vực nào; vì sao tội phạm ở một số lĩnh vực tăng, tội phạm thực hiện hành vi vi phạm từ những năm trước nhưng đến năm vừa rồi mới được phát hiện ra, hay được phát hiện ra ngay tại thời điểm thực hiện hành vi vi phạm?

Ý kiến của Chủ nhiệm Nguyễn Khắc Định nhận được sự đồng tình của Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình. Chủ nhiệm Phan Thanh Bình phân tích những điểm “báo cáo năm ngoái cũng thế, năm nay cũng thế”, qua đó nêu bật quan điểm “tất cả không chỉ nhìn hiện tượng”, “không dừng ở số liệu chúng ta đã làm được bao nhiêu, đã xử được bao nhiêu”, mà phải làm rõ bản chất vấn đề, có đánh giá một cách tổng thể, toàn diện. Từ đó “hình dung ra sắp tới vấn đề sẽ phát triển ra sao” để có giải pháp.

Tương tự như vậy, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Hà Ngọc Chiến đề nghị phân tích rõ vì sao tội phạm chức vụ, tội phạm tham nhũng tăng trong năm vừa qua; bao nhiêu vụ tội phạm đã hoàn thành hành vi vi phạm pháp luật từ những năm trước nhưng đến năm 2017 mới bị phát hiện, bao nhiêu vụ phát hiện và xử lý kịp thời trong năm 2017? Theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, việc phân tích này nhằm đánh giá việc bảo đảm nguyên tắc tất cả hành vi vi phạm pháp luật đều phải được phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm minh. Nếu hành vi tham nhũng tồn tại từ trước năm 2017 nhưng đến năm 2017 mới phát hiện ra thì không phản ánh đúng tình hình tham nhũng trong từng giai đoạn.

Dẫn ý kiến của cử tri và nhân dân, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nói: Thời gian qua, nhân dân cho rằng, Đảng chống tham nhũng rất mạnh, thể hiện qua kết quả hoạt động của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN và Ủy ban Kiểm tra Trung ương. Cụ thể là những vụ gây thất thoát tài sản rất lớn là do Ủy ban Kiểm tra Trung ương phát hiện. 

Có chung cách tiếp cận vấn đề với Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh, Phó chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương nói, đặc điểm chung của các vụ tham nhũng, đặc biệt là những vụ lớn, là ai gây ra thì người đó chịu. Trong khi đó, sai phạm diễn ra trong thời gian dài, có nhiều cuộc thanh tra, kiểm tra, kiểm toán nhưng không phát hiện được gì. 

Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng chỉ ra một loạt đề xuất, kiến nghị thiếu khả thi, chưa hoặc không thể thực hiện trong năm tới. Từ đó, Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội lưu ý, các cơ quan cân nhắc kỹ khi đưa ra những kiến nghị, đề xuất này.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá, năm 2017, Chính phủ và các ngành đã rất nỗ lực thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án và công tác PCTN. Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, các báo cáo còn dài quá, dẫn tới việc trình bày mất quá nhiều thời gian. Chủ tịch Quốc hội nêu phương thức cải tiến việc xây dựng báo cáo theo cách thuận tiện nhất để đại biểu Quốc hội dễ dàng so sánh, phân tích, đánh giá, nhìn vào báo cáo là biết tội phạm tăng hay giảm ở lĩnh vực nào; có chú thích, phụ lục để người xem nắm rõ những vụ việc cụ thể. Báo cáo cũng cần tiết giảm những nội dung “không có gì mới”, năm nào cũng giống nhau, thay vào đó là gắn với những vấn đề cụ thể. Ví dụ, khi nêu nguyên nhân từ sự bất cập của hệ thống pháp luật cần chỉ rõ bất cập ở luật nào, điều khoản nào; chỉ rõ cơ quan, địa phương nào có sự phối hợp thiếu chặt chẽ, công khai để nhắc nhở, phê bình.

Ngày 20-9, UBTVQH tiếp tục làm việc.

CHIẾN THẮNG