Cùng dự có các đồng chí: Trần Quốc Vượng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư; Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó thủ tướng Thường trực Chính phủ; Phan Đình Trạc, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương. Đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Ban Cán sự Đảng, Chánh án TAND Tối cao chủ trì hội nghị.
Hội nghị được tổ chức theo hình thức tập trung kết hợp với trực tuyến giữa điểm cầu trung tâm tại Hà Nội với 778 điểm cầu Tòa án quân sự Trung ương và TAND trên toàn quốc.
Chuyển biến đồng bộ trên các mặt công tác
Theo báo cáo trình bày tại hội nghị, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, TAND các cấp thực hiện hiệu quả chương trình CCTP theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị; triển khai nhiều giải pháp đột phá, thiết thực nâng cao chất lượng công tác xét xử, như: Tổ chức Hội nghị Chánh án tòa án các cấp để thảo luận và đề ra 14 giải pháp đột phá nhằm nâng cao chất lượng công tác xét xử; ban hành Chỉ thị về tăng cường công tác hòa giải; chỉ đạo các Tòa án tập trung làm tốt công tác hòa giải trong giải quyết các vụ việc dân sự và tổ chức đối thoại trong giải quyết các vụ án hành chính; triển khai thí điểm thành lập các trung tâm hòa giải, đối thoại tại tòa án ở TAND hai cấp của Hải Phòng và mở rộng thí điểm tại 16 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; xây dựng Đề án báo cáo Ban Bí thư cho phép áp dụng mô hình này trong toàn quốc và xây dựng Dự án Luật hòa giải, đối thoại ngoài tố tụng tại tòa án trình Quốc hội; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của tòa án; tổ chức các hội nghị chuyên đề nhằm đề ra các giải pháp nâng cao chất lượng giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm,...
Với việc triển khai thực hiện các giải pháp nêu trên, công tác giải quyết, xét xử các loại vụ án trong nửa đầu nhiệm kỳ qua có nhiều chuyển biến rõ rệt. Các tòa án giải quyết 1.379.709/1.438.845 vụ án đã thụ lý, đạt tỷ lệ 95,9% (năm 2018, giải quyết 499.013/558.152 vụ án, đạt 90%); tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của tòa án giảm dần qua các năm (năm 2016 là 1,3%, năm 2017 là 1,2% và năm 2018 là 1,14%), đáp ứng được yêu cầu Quốc hội đề ra.
Công tác xây dựng hoàn thiện thể chế được đẩy mạnh; công tác hướng dẫn, áp dụng pháp luật và phát triển án lệ được đổi mới và tăng cường, qua đó góp phần tháo gỡ nhiều khó khăn trong thực tiễn xét xử và đóng góp tích cực vào phát triển khoa học pháp lý. TAND tối cao chủ động phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng và tích cực tham gia ý kiến đối với nhiều dự án luật. Công tác tổng kết thực tiễn xét xử, hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật và phát triển án lệ được chú trọng và có nhiều đổi mới...
Về triển khai thực hiện Luật Tổ chức TAND năm 2014; sắp xếp bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; đổi mới công tác tổ chức cán bộ; chú trọng xây dựng nguồn nhân lực có chất lượng, TAND tối cao đã tổ chức Hội nghị toàn quốc bàn về công tác tổ chức cán bộ của TAND, trên cơ sở đó hoàn thiện các quy định, quy chế về công tác tổ chức, cán bộ theo các Nghị quyết của Đảng và Quốc hội, đồng thời thông qua 14 giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác này; hoàn thành xây dựng Đề án vị trí việc làm trong TAND trình cấp có thẩm quyền; tổ chức các kỳ thi tuyển chọn thẩm phán, kỳ thi tuyển chọn cán bộ cấp vụ, qua đó lựa chọn những người có trình độ, năng lực tốt để bổ nhiệm.
Công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, công chức có nhiều đổi mới mang tính thiết thực, bám sát yêu cầu thực tiễn công tác xét xử; hình thức tập huấn được tiến hành đa dạng như mở các lớp tập huấn theo chuyên đề; định kỳ hàng tháng tổ chức các buổi tập huấn qua hệ thống truyền hình trực tuyến đến 778 điểm cầu tại các tòa án trong toàn quốc, với sự tham gia giảng dạy của các chuyên gia đầu ngành của TAND tối cao, các chuyên gia uy tín trong nước và ngoài nước; tổ chức rút kinh nghiệm công tác xét xứ tại từng đơn vị; khẩn trương kiện toàn tổ chức và nhân sự của cơ sở đào tạo để triển khai việc đào tạo đại học luật chuyên ngành tòa án.
Cơ sở vật chất, điều kiện phương tiện làm việc của các Tòa án tiếp tục được tăng cường. Công tác hợp tác quốc tế được mở rộng, qua đó nâng cao vị thế, uy tín của tòa án Việt Nam; thu hút các nguồn lực tài trợ, trao đổi và học tập kinh nghiệm, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Công tác thông tin tuyên truyền có nhiều đổi mới, các hình thức tuyên truyền được tổ chức đa dạng, qua đó thông tin kịp thời về các mặt hoạt động của tòa án, đồng thời làm tốt công tác phản hồi, phúc đáp những kiến nghị, phản ánh, thắc mắc của nhân dân liên quan tới hoạt động của tòa án. Đặc biệt, sự ra mắt của Chương trình Truyền hình TAND đã đánh dấu một bước phát triển mới trong công tác thông tin, tuyên truyền của TAND.
Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh vị trí, vai trò hết sức quan trọng của TAND trong bộ máy Nhà nước; là cơ quan xét xử, thực hiện quyền tư pháp, có nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ XHCN, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước vui mừng nhận thấy, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, nhất là trong năm 2018, thực hiện các Nghị quyết của Đảng, Nhà nước về CCTP, Tòa án các cấp đã chủ động, sáng tạo trong chỉ đạo, điều hành; đề ra nhiều chủ trương với những giải pháp đột phá để nâng cao chất lượng xét xử; đã có những bước phát triển mới, đạt được những thành tích quan trọng trong thực hiện Chiến lược CCTP.
Đặc biệt, trong 3 năm qua, nhất là năm 2018, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được Đảng, Nhà nước chỉ đạo thực hiện quyết liệt, đạt được nhiều kết quả tích cực. Tội phạm tham nhũng đang từng bước được kiềm chế. Nhiều vụ án lớn đã được phát hiện và xử lý nghiêm minh. Tuy vậy, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cũng thẳng thắn chỉ rõ những tồn tại, hạn chế. Nổi lên là, tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan vẫn còn cao, thậm chí có bản án áp dụng sai pháp luật; đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm còn tồn đọng và giải quyết chậm. Đối với các vụ án tham nhũng, kinh tế lớn, tòa án các cấp còn chưa làm rõ trong bản án tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát. Năng lực, trách nhiệm, phẩm chất của một số cán bộ còn yếu, cá biệt có cán bộ vi phạm pháp luật, kỷ luật công tác bị xử lý… Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đề nghị ngành tòa án nghiêm túc nhìn thẳng vào những hạn chế, thiếu sót; tập trung thảo luận, phân tích kỹ nguyên nhân, thấy rõ hơn trách nhiệm, tìm ra những giải pháp phù hợp để nâng cao hơn nữa chất lượng công tác.
    |
 |
|
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các đại biểu chụp ảnh chung. Ảnh: TTXVN |
Nâng cao chất lượng xét xử, không để xảy ra oan, sai, bỏ lọt tội phạm
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cho rằng, năm 2019 có vị trí rất quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi toàn bộ Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, đồng thời bắt đầu triển khai các công việc chuẩn bị cho đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Do vậy, trọng trách của các tòa án là cần tập trung thực hiện khẩn trương hơn các yêu cầu CCTP; những nhiệm vụ còn lại của nhiệm kỳ.
Đồng tình với mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm ngành tòa án đã đề ra, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh thêm một số vấn đề ngành cần quan tâm. Trong đó, cần tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử, không để xảy ra việc xét xử oan, sai, bỏ lọt tội phạm và người phạm tội.
Xây dựng nền tư pháp văn minh, tiến bộ, trong đó tòa án đóng vai trò trung tâm là nội dung quan trọng để không ngừng hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Uy tín của tòa án chính là tín nhiệm của thể chế chính trị, của Nhà nước, bởi đây là niềm tin của người dân vào công lý, công bằng xã hội. Khẳng định điều này giúp chúng ta thấy rõ hơn trách nhiệm chính trị của các tòa án, nhất là đội ngũ thẩm phán. Mỗi bản án phải làm sao để thực sự "tâm phục, khẩu phục", khuất phục được tội phạm, thuyết phục được các bên, được công chúng đồng thuận; phải tạo ra được các chuẩn mực pháp lý, chuẩn mực đạo đức, có tác dụng giáo dục pháp luật và định hướng hoạt động của xã hội. Tòa án cần tập trung nâng cao chất lượng, tính khả thi, chính xác của các phán quyết, nhất là việc áp dụng các biện pháp tư pháp và xác định đúng trách nhiệm dân sự của tội phạm, nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng, kinh tế.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đề nghị, ngành tư pháp chăm lo xây dựng Đảng, xây dựng ngành, thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; đặc biệt chú trọng xây dựng đội ngũ thẩm phán thanh liêm, chính trực, có bản lĩnh chính trị vững vàng, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, có tấm lòng nhân ái. Cùng với đó, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đề nghị cần tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ CCTP trong tòa án. Chủ động nghiên cứu và sẵn sàng ứng phó với những vấn đề đặt ra cho tòa án trong thời kỳ hội nhập quốc tế sâu rộng và kinh tế số phát triển mạnh mẽ.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước yêu cầu: Năm 2020, tổng kết thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW của Đảng, chính vì vậy, ngay từ bây giờ, ở thời điểm chuẩn bị cho Đại hội lần thứ XIII của Đảng, các đồng chí cần suy nghĩ những định hướng cho một chiến lược CCTP mới của toà án nói riêng và nền tư pháp nói chung. Theo đó, ngành tòa án cần chủ động nghiên cứu thấu đáo, đề xuất vận dụng phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội, văn hóa và truyền thống pháp lý Việt Nam. Bác Hồ đã từng dạy: "Các chú xử hay là rất tốt, nhưng nếu không phải hay xử còn tốt hơn". Việc tòa án mở rộng thí điểm hoà giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính là một hướng đi đúng đắn. Trên cơ sở tổng kết thí điểm, phải nghiên cứu để tạo ra các thiết chế bảo đảm quyền tự quyết của người dân theo đúng tinh thần "việc dân sự cốt ở đôi bên".
Tại hội nghị, Phó thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ tặng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác xét xử các vụ án tham nhũng, kinh tế phức tạp và các vụ án dư luận xã hội quan tâm trong năm 2018.
Theo kế hoạch, diễn ra trong 2 ngày (14 và 15-1), hội nghị tiến hành thảo luận về các giải pháp nhằm rút kinh nghiệm, khắc phục các tồn tại, hạn chế trong công tác chuyên môn của các tòa án; đề xuất phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới. Đồng thời, trên cơ sở Báo cáo sơ kết 03 năm thi hành Luật Tổ chức TAND 2014, các đại biểu cũng tiến hành thảo luận, cho ý kiến về tổ chức bộ máy của các TAND; cơ chế phân bổ, quy trình bổ nhiệm thẩm phán và các chức danh tư pháp khác; về chế độ, chính sách đối với thẩm phán, cán bộ, công chức tòa án; về biên chế, công tác quản lý và các vấn đề liên quan đến công tác tổ chức cán bộ, cơ sở vật chất, kinh phí hoạt động của các TAND, trên cơ sở đó đó đề xuất cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của TAND các cấp. Hội nghị cũng dành thời gian để quán triệt Chỉ thị số 26-CT/TW ngày 6-11-2018 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với các cơ quan bảo vệ pháp luật trong công tác điều tra, xử lý các vụ án, vụ việc.
NGUYỄN TẤN TUÂN