Cùng dự có đồng chí Nguyễn Đức Chung, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch UBND TP Hà Nội; đại diện lãnh đạo các cơ quan Trung ương và Bộ Quốc phòng.

Tổng đốc Hoàng Diệu có tên chữ là Hoàng Kim Tích, tự Quang Viễn, hiệu Tĩnh Trai. Ông sinh ngày 10 tháng Hai năm Kỷ Sửu (1829) trong một gia đình có truyền thống khoa bảng tại làng Xuân Đài, Diên Phước, Quảng Nam (nay là huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam). Năm 1848, Hoàng Diệu đi thi Hương tại Thừa Thiên và đỗ Cử nhân. Năm 1853, Hoàng Diệu dự kỳ thi Đình và đỗ Phó bảng. Ông từng nhậm nhiều chức quan. Năm 1880, Hoàng Diệu nhậm chức Tổng đốc Hà Ninh, quản lý vùng trọng yếu nhất của Bắc Bộ là Hà Nội và vùng phụ cận. Khi quân Pháp tấn công thành Hà Nội lần thứ hai (ngày 25-4-1882), tổng đốc Hoàng Diệu đã chỉ huy quân lính chiến đấu dũng cảm, quyết tâm giữ thành, bất chấp triều đình Huế đã chấp nhận đầu hàng. Tuy nhiên, theo sử sách, trong thành có kẻ nội gián, đốt kho súng gây hỗn loạn, quân giặc lợi dụng thời cơ trèo lên cửa thành phía tây, phá cổng rồi ồ ạt kéo vào thành. Thành Hà Nội thất thủ, Tổng đốc Hoàng Diệu lui về hành cung, soạn di biểu tạ tội với triều đình rồi dùng khăn chít đầu tuẫn tiết tại Võ Miếu, nêu cao khí tiết thà chết không chịu cúi đầu.

Trên Vọng Lâu Thành Cửa Bắc ngày nay thờ hai vị Tổng đốc Nguyễn Tri Phương và Hoàng Diệu. Lễ dâng hương là dịp để các thế hệ con cháu bày tỏ lòng thành kính, tưởng nhớ công lao to lớn của những người anh hùng nghĩa liệt đã chiến đấu, hy sinh, giữ thành Hà Nội, bảo vệ đất nước.

VƯƠNG HÀ