Trình bày Tờ trình về dự án Luật Chăn nuôi, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh sự cần thiết trong xây dựng và ban hành Luật Chăn nuôi. Theo đó, đến nay, ngành chăn nuôi đã thay đổi cơ bản về quy mô, phương thức chăn nuôi, ngày càng trở thành ngành kinh tế quan trọng trong nông nghiệp song cũng phát sinh nhiều hệ lụy phức tạp.

leftcenterrightdel
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại Phiên họp thứ 23 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ảnh: quochoi.vn.

Cụ thể, từ khi ban hành Pháp lệnh giống vật nuôi năm 2004 đến nay, thực tế sản xuất, kinh doanh ngành chăn nuôi đã có nhiều biến động to lớn và thay đổi cơ bản. Từ chăn nuôi nông hộ nhỏ lẻ, chăn nuôi các giống bản địa là chủ yếu, chuồng trại sơ sài, kỹ thuật lạc hậu đến nay đã phổ biến là chăn nuôi trang trại, công nghiệp, ứng dụng chuồng kín, chuồng lồng, sản xuất tập trung, hàng hóa và cơ bản đã chăn nuôi các giống cao sản, tiên tiến của thế giới.

Sản lượng sản phẩm đã tăng trưởng gấp đôi trong thời gian 13 năm. Từ chỗ chỉ sản xuất được 2,5 - 2,7 triệu tấn thịt năm 2005 đến nay đã tăng lên 5,4 triệu tấn. Sữa tăng từ 100.000 tấn năm 2005 nay đã lên đến 800.000 tấn. Sản lượng trứng từ chỗ chỉ 4- 4,5 tỷ quả thì năm 2016 đã tăng lên trên 9 tỷ quả.

Đối với ngành thức ăn chăn nuôi, từ chủ yếu là sử dụng thức ăn đơn, phụ phẩm nông nghiệp, chăn nuôi tận dụng, đến nay, cơ bản đã sử dụng thức ăn công nghiệp ăn trực tiếp và Việt Nam đã có ngành sản xuất, kinh doanh thức ăn công nghiệp rất lớn với sản lượng năm 2016 đạt trên 20 triệu tấn (năm 2005 đạt 5 triệu tấn). Việc xuất, nhập khẩu giống vật nuôi, thức ăn chăn nuôi, thiết bị chăn nuôi cũng diễn ra hết sức sôi động… Cùng với việc phát triển mạnh ngành chăn nuôi đồng thời cũng phát sinh nhiều hệ lụy như vấn đề dịch bệnh (lở mồm long móng, cúm gia cầm, tai xanh...), ô nhiễm môi trường, chăn nuôi trong khu dân cư, phát triển thiếu quy hoạch; kinh doanh giống giả, giống kém chất lượng, nhập lậu giống không qua kiểm dịch; thức ăn kém chất lượng, sử dụng kháng sinh, chất cấm trong thức ăn chăn nuôi ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng… Đặc biệt, trong những năm gần đây, đã xuất hiện tình trạng dư thừa sản phẩm, cung vượt quá cầu, công nghiệp giết mổ và chế biến chưa phát triển, ảnh hưởng dịch bệnh dẫn đến giá sản phẩm giảm sâu dưới giá thành, không xuất khẩu được, người chăn nuôi gặp nhiều khó khăn...

Là dự án luật lần đầu được trình ra Quốc hội, tại thảo luận, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tập trung chủ yếu làm rõ những vấn đề lớn liên quan đến dự án Luật Chăn nuôi như: Sự cần thiết ban hành; phạm vi và đối tượng điều chỉnh; tính thống nhất của luật với hệ thống pháp luật nói chung; tính khả khi và tác động của luật đến phát triển kinh tế…

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị luật cần này quy định rõ hơn việc quản lý 3 loại giống vật nuôi, gồm giống vật nuôi thuần chủng Việt Nam, giống vật nuôi nhập khẩu, giống vật nuôi lai tạo; để vừa có thể giữ gìn nguồn gen quý hiếm của giống vật nuôi truyền thống của nước ta, vừa tiếp cận được nguồn gen giống vật nuôi của nước ngoài, bảo đảm tự chủ, chủ động nguồn giống vật nuôi cho sự nghiệp chăn nuôi trong nước.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng đề nghị ban soạn thảo cần rà soát các quy định về quản lý thức ăn chăn nuôi, cố gắng bảo đảm sự phù hợp của dự án luật với các luật tương quan, với thông lệ quốc tế, song phải tinh gọn, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh thức ăn chăn nuôi.  

“Các quy định trong hoạt động chăn nuôi cần nghiên cứu để tạo ra cơ sở pháp lý để phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị, nâng cao giá trị gia tăng, hạn chế dần chăn nuôi nhỏ lẻ, bảo đảm chất lượng và an toàn thực phẩm”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh.

Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu thì băn khoăn khi hiện nay, thức ăn chăn nuôi ta cũng phải nhập khẩu, với số lượng lớn, giá thành không ổn định, chất lượng không bảo đảm. Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị dự luật cần có những quy định nhằm tạo điều kiện cho việc sản xuất thức ăn chăn nuôi, hạn chế nhập khẩu, giảm giá thành, tăng giá trị cho người chăn nuôi.

Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải thì cho rằng, Tờ trình của dự án Luật Chăn nuôi đã được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Chính phủ, của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đồng thời cũng được gửi đến 63 tỉnh thành phố và nhiều bộ ngành, hiệp hội và nhận được khoảng 50 ý kiến đóng góp...Nhấn mạnh luật này có ý nghĩa quan trọng, ảnh hưởng đến 70% dân số ở nông thôn, đại biểu Nguyễn Thanh Hải băn khoăn rằng như vậy liệu có xin được ý kiến rộng rãi không, lượng truy cập vào các trang thông tin điện tử để đóng góp ý kiến ra sao, hình thức lấy ý kiến đó có hiệu quả hay không và đã nhận được bao nhiêu ý kiến đóng góp?

Đại biểu Nguyễn Thanh Hải cũng bày tỏ lo lắng với hiện tượng “lợn hai chuồng, rau hai luống”, hiện tượng thường xuyên phải giải cứu thịt lợn, su hào, củ cải...trong thời gian vừa qua. Do đó, đại biểu kỳ vọng luật này có thể khắc phục được hiện tượng này và đề nghị ban soạn thảo rà soát kỹ lưỡng vấn đề này để làm sao khắc phục được hiện tượng đang gây lo lắng cho người dân như trên.

Điều 41 về hành nghề chăn nuôi cũng khiến đại biểu quan tâm. Điều kiện được cấp chứng chỉ hành nghề chăn nuôi chỉ áp dụng đối với người hành nghề lấy mẫu thức ăn chăn nuôi và người hành nghề thụ tinh nhân tạo. “Hiện nay, quy trình thủ tục cấp chứng chỉ hành nghề chăn nuôi chưa được quy định trong luật, do đó, đề nghị quy định rõ luôn trong luật vì việc cấp chứng chỉ hành nghề rất quan trọng, thu hút sự quan tâm của nhiều cử tri và nhân dân vì ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của họ”, đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu cũng quan tâm đến vấn đề truy xuất nguồn gốc thực phẩm. “Xu hướng truy xuất nguồn gốc thực phẩm (code QR) hiện nay rất phổ biến, nhiều hiệp hội nông nghiệp, nông dân, nông thôn đang làm nhưng chưa thấy “hình bóng” trong dự án luật này”, đại biểu nêu quan điểm. Nhấn mạnh việc truy xuất nguồn gốc tạo sự an toàn, yên tâm tin tưởng cho người tiêu dùng, đại biểu cho rằng tuy trong luật đã có nhắc đến nhưng cần nhấn mạnh hơn và có chính sách hỗ trợ, khuyến khích người nông dân tham gia vào việc sử dụng truy xuất nguồn gốc thực phẩm.

NGUYỄN THẢO