Đo đạc, bản đồ cần đáp ứng yêu cầu của cách mạng công nghiệp 4.0

Nội dung thảo luận được thực hiện với sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, sự điều hành của Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển.

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà điểm lại nhiều kết quả nổi bật trong công tác đo đạc và bản đồ thời gian qua. Cùng với đó, tờ trình của Chính phủ cũng nêu rõ, công tác quản lý nhà nước và tổ chức triển khai hoạt động đo đạc và bản đồ còn một số tồn tại, chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra của giai đoạn phát triển và hội nhập quốc tế. Cụ thể là hoạt động đo đạc còn chồng chéo, lãng phí; việc quản lý, cung cấp thông tin, dữ liệu, sản phẩm đo đạc bản đồ còn bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu chia sẻ, sử dụng chung; công tác quản lý hoạt động đo đạc và bản đồ chuyên ngành chưa đầy đủ, thống nhất; việc phân cấp giữa Trung ương và địa phương chưa phù hợp; công tác quản lý xuất bản phẩm bản đồ chưa chặt chẽ; công tác xã hội hóa hoạt động đo đạc và bản đồ còn hạn chế…

Theo đánh giá của Chính phủ, với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, hiện nay xuất hiện nhiều sản phẩm đo đạc và bản đồ phục vụ xã hội như bản đồ dẫn đường điện tử, bản đồ mạng... được phát triển trên dữ liệu nền thông tin địa lý. Bản đồ điện tử phát triển rất mạnh mẽ, được truyền bá, đăng tải trên internet hoặc xuất bản bán ra thị trường nhưng Nhà nước chưa xây dựng được chính sách quản lý hữu hiệu đối với dạng sản phẩm này. Do đó, chất lượng, tính chính xác, tính trung thực và tính đầy đủ về thông tin của sản phẩm, đặc biệt đối với các ấn phẩm mang tính nhạy cảm, liên quan đến chủ quyền lãnh thổ quốc gia chưa có sự kiểm soát của Nhà nước. Việc thương mại hóa thông tin, dữ liệu, sản phẩm đo đạc và bản đồ vẫn diễn ra trên thực tế và ngày càng phát triển, trong khi Nhà nước chưa có chính sách để quản lý hữu hiệu.

Trên cơ sở phân tích những bất cập, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, Chính phủ nhấn mạnh quan điểm, trong bối cảnh tình hình an ninh, quốc phòng khu vực cũng như trên thế giới hiện nay có nhiều phức tạp, đồng thời để nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về đo đạc và bản đồ, việc sửa đổi và nâng tầm pháp lý của văn bản quy phạm pháp luật về quản lý hoạt động đo đạc và bản đồ hiện hành, bổ sung các quy định còn thiếu để xây dựng và ban hành Luật Đo đạc và bản đồ là yêu cầu cấp bách và thực tiễn khách quan.

Đồng tình với việc cần thiết ban hành Luật Đo đạc và bản đồ, tuy nhiên, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội khi thẩm tra sơ bộ dự án luật đã đánh giá rằng, dự luật được xây dựng về cơ bản theo truyền thống. Trong khi đó, lĩnh vực đo đạc và bản đồ “liên quan mật thiết tới những tiến bộ khoa học và công nghệ mới đang tiến nhanh như vũ bão”. Có nhiều nội dung của đo đạc và bản đồ đã trở nên phổ thông, được truy cập miễn phí, ví dụ như qua công cụ tìm kiếm google có thể biết vị trí chính xác hàng cm; bằng công nghệ la-de có thể biết một số khoáng sản mà không nhất thiết tốn kém phải khoan thăm dò như trước kia.

Từ đó, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng dẫn ý kiến của Thường trực Ủy ban đề nghị dự luật quy định rõ hơn về chính sách ưu tiên đầu tư, nghiên cứu, ứng dụng phát triển công nghệ đo đạc và bản đồ theo hướng tiên tiến, hiện đại, thống nhất và đồng bộ.

Cho ý kiến về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh yêu cầu phải đặt luật này theo hướng tiếp cận cuộc cách mạng khoa học công nghiệp 4.0 và cho tương lai, ít nhất cũng phải phù hợp với tình hình hiện đại, trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm của các nước. Nêu ví dụ cụ thể, Chủ tịch Quốc hội nhắc tới công nghệ số hiện đại hiện nay cho phép điện thoại cập nhật vị trí chính xác đến từng mét.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh dẫn chứng từ nhu cầu thực tế trong công tác quản lý Nhà nước. Hiện nay, ở nhiều Trung tâm Hành chính công rất mong muốn có bản đồ hiện đại để họ sử dụng đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hay cấp giấy phép xây dựng. Đây là khó khăn rất lớn. Hiện nay, cán bộ vẫn phải làm thủ công bằng cách về thực địa để đo đạc. Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh cũng đặt vấn đề về việc dự luật đã tiên lượng được quá trình phát triển công nghệ bản đồ, trước mắt là công nghệ bản đồ 3D, để đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 hay chưa?

Cũng tại nội dung thảo luận, UBTVQH đã cho ý kiến về nhiều vấn đề khác trong dự án luật, như tính thống nhất trong hệ thống pháp luật và tính tương thích với điều ước quốc tế liên quan; về chuẩn hóa địa danh; về sự thống nhất trong đo đạc, bản đồ, tránh chồng chéo, lãng phí tài nguyên, dữ liệu; về chính sách ưu đãi của Nhà nước trong lĩnh vực đo đạc, bản đồ, đặc biệt là trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; trách nhiệm cụ thể của Chính phủ, các bộ, ngành; về thông tin, dữ liệu, hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia; quản lý nhà nước về hoạt động đo đạc và bản đồ; vấn đề bảo đảm an ninh-quốc phòng trong hoạt động đo đạc, bản đồ…

CHIẾN THẮNG