Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) là người nêu câu hỏi chất vấn Bộ trưởng Đào Ngọc Dung về vấn đề này.
Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, hiện cả nước có 210.751 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, tăng 10.617 người so với cùng kỳ năm 2015. Một vấn đề rất phức tạp nảy sinh là ngoài heroin, hiện nay đang xuất hiện nhiều loại ma túy khác mà nhiều nước trên thế giới cũng đang phải loay hoay để khắc phục. Đặc điểm chung của ma túy, đặc biệt là ma túy đá, dễ dẫn đến rối loạn tinh thần, ảo giác và rối loạn hành vi nghiêm trọng. Tổng kết của ngành công an cho thấy, 60% tội phạm là do giới trẻ sử dụng ma túy.
Tổng số người đang được điều trị cai nghiện tại các cơ sở là 40.059 học viên. Trong đó, cai nghiện bắt buộc theo quyết định của Tòa án là 17.488 học viên, tăng 12.461 học viên so với năm 2015; cai nghiện tự nguyện tại cơ sở công lập là 3.576 học viên.
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung trả lời chất vấn sáng 18-4, tại Phiên họp thứ 9, UBTVQH. Ảnh:VPQH.
Nguyên nhân dẫn tới một số vụ học viên cai nghiện đập phá cơ sở, trốn ra ngoài được Bộ trưởng Đào Ngọc Dung lý giải là do một số nơi không thực hiện đúng tinh thần chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ. Nhiều địa phương vì muốn trong sạch địa bàn, bảo đảm an ninh chung nên đã tìm cách đưa tất cả những người có sử dụng ma túy hay nghiện ma túy vào trại cai nghiện, trong khi đáng ra phải phân biệt người nghiện với người sử dụng, người lạm dụng ma túy. Vì vậy, các cơ sở cai nghiện bị quá tải. Chẳng hạn, cơ sở ở Đồng Nai chỉ có thể tiếp nhận khoảng 500-600 người, nhưng đã phải tiếp nhận tới 1.447 học viên, trong khi cơ sở vật chất cũ kỹ, điều kiện ăn ở không bảo đảm, dẫn tới sự bức bối cho người đi cai nghiện. Ngay trong quá trình thực hiện cai nghiện bắt buộc cũng phải phân biệt giai đoạn ban đầu với giai đoạn cai bắt buộc, giai đoạn sau cai. Tuy nhiên, do cơ sở vật chất thiếu thốn nên nhiều trung tâm cho học viên ở chung tất cả với nhau, khiến những người trong diện cai nghiện bắt buộc dễ lôi kéo, tác động lẫn nhau.
Một nguyên nhân khác là hầu hết các cơ sở cai nghiện tối thiểu có từ 35 đến 45% học viên đã có tiền án, tiền sự. Số này thường có tâm lý quá khích, xúi giục, lôi kéo, kích động học viên khác vượt ra ngoài. Trong khi đó, chế tài cho hành vi phá trại của học viên cai nghiện không có.
Cơ sở vật chất quá tải, số lượng học viên quá lớn, trong khi lực lượng cán bộ quá mỏng dẫn tới rất nhiều khó khăn trong hoạt động của các trung tâm cai nghiện bắt buộc.
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung lấy ví dụ, ở Đồng Nai, tỉnh đã quyết định cho thêm biên chế với cán bộ trong các cơ sở cai nghiện, nhưng dù đăng thông tin tuyển dụng đã lâu cũng chưa tuyển được người. Một cán bộ phải phục vụ tối thiểu 10 học viên, trong khi cả gia đình chỉ phục vụ một người nghiện đã rất vất vả, mà tiền lương cho cán bộ trung tâm chỉ hơn 2 triệu đồng/tháng, cùng với bao nguy hiểm, khó khăn.
Cùng với đó, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng đề cập tới trách nhiệm phối hợp giữa các cơ quan. Ở Việt Nam, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội được giao trách nhiệm chính với sự phối hợp cùng các cơ quan khác. Nhưng sự phối hợp ấy chỉ ở phạm vi ngoài cổng trung tâm, còn từ cổng trung tâm trở vào hoàn toàn giao cho Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội.
Cũng trong ngày 18-4, UBTVQH tiến hành chất vấn Bộ trưởng Đào Ngọc Dung về nhóm vấn đề: Giải pháp để đẩy nhanh việc rà soát, giải quyết chế độ, chính sách đối với người có công, đặc biệt là những hồ sơ còn tồn đọng, vướng mắc; thực trạng công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề; giải quyết việc làm cho thanh niên, nhất là thanh niên ở vùng nông thôn, bộ đội, công an xuất ngũ; vấn đề chuyển đổi, quản lý các trung tâm cai nghiện trong cả nước…
CHIẾN THẮNG