Báo cáo một số vấn đề lớn về dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, hầu hết các nội dung lớn của dự thảo Luật đã được các Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các đại biểu cho ý kiến thống nhất. Riêng quy định về xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được hợp lý về nguồn gốc (Điều 57) vẫn còn có nhiều ý kiến khác nhau.

Tại phiên thảo luận, nội dung trên cũng được các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm, cho ý kiến.

leftcenterrightdel
Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, dự thảo thiết kế 2 phương án: Thu hồi thông qua thủ tục xem xét, giải quyết tại tòa án (phương án 1) và thu thuế thu nhập cá nhân (phương án 2). Ủy ban Tư pháp và cơ quan trình dự án đề nghị lựa chọn phương án 1.

Theo phương án này, đối với tài sản, thu nhập tăng thêm mà người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc, Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập chuyển Kết luận xác minh và các tài liệu có liên quan để yêu cầu tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định về tính hợp lý của việc giải trình. Tòa án ra quyết định thu hồi tài sản, thu nhập tăng thêm nếu người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc hoặc bác yêu cầu của Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập trong trường hợp người có nghĩa vụ kê khai đã giải trình hợp lý về nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm.

Phát biểu ý kiến, Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc nghiêng về phương án 1 song lại bày tỏ băn khoăn về tính khả thi, nhất là khả năng của cơ quan kiểm soát tài sản tòa xử lý về tài sản thì chắc là khó. Phương án xem xét tại tòa theo tôi khá hay song liệu có khả thi hay không", Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc nêu quan điểm.

Còn Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến thì cho rằng, nếu dự luật không làm rõ được thế nào là “giải trình hợp lý” hay “giải trình không hợp lý” thì cũng chưa bảo đảm tính khả thi. Bởi lẽ, tài sản của cán bộ công chức đến từ khá nhiều nguồn.

Không đồng tình với quan điểm trên, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển lại nghiêng về phương án thu thuế thu nhập cá nhân và nhấn mạnh với quy định về thuế thu nhập cá nhân hiện nay thì hoàn toàn xử lý được mà không cần phải ra tòa. “Nếu không chứng minh được nguồn gốc thì chuyển sang cơ quan thuế, bắt nộp thuế và xử phạt, quy định từ thu thuế lũy tiến từng phần, hay mức phạt... Tất cả đều có quy định trong Luật, do đó không cần chuyển sang tòa án, gây thủ tục rườm rà.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý, với tài sản do tham nhũng mà có thì xử lý theo quy định của luật hiện hành. Riêng với tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai không giải thích hợp lý về nguồn gốc thì đến nay pháp luật chưa có quy định nào để xử lý; trong khi đó không loại trừ những loại tài sản này là bất hợp pháp. Chính vì vậy, dự luật đã được xem xét, bàn thảo thận trọng đến 3 kỳ họp.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, quyết tâm chính trị của chúng ta là phải minh bạch thu nhập, tài sản, phòng chống tham nhũng. Thời gian qua cho thấy, rõ ràng có một số cán bộ, công viên chức có tài sản giá trị rất lớn nhưng không giải trình hợp lý nguồn gốc. “Qua tiếp xúc cử tri cho thấy, người dân không cần biết ông đó ở tù bao nhiêu năm mà muốn biết vụ án tham nhũng đó đã thu hồi được tài sản tham nhũng chưa, được bao nhiêu?”, Chủ tịch Quốc hội cho biết và đề nghị báo cáo xin ý kiến Bộ Chính trị.

THẢO NGUYÊN