Tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội đã thảo luận tại tổ và hội trường về dự án Luật Cạnh tranh (sửa đổi). Đa số ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành với Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và nhất trí với nội dung cơ bản của dự án Luật do Chính phủ trình, đồng thời, đóng góp nhiều ý kiến cho dự án Luật.
Ngay sau kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật gồm 10 chương và 123 điều, trong đó bổ sung thêm một chương mới (8 điều), 2 điều mới, gộp 7 điều thành 2 điều, bỏ 3 điều, bổ sung một số điểm, khoản.
Luật này quy định về hành vi hạn chế cạnh tranh, tập trung kinh tế gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh đến thị trường Việt Nam; hành vi cạnh tranh không lành mạnh; tố tụng cạnh tranh; biện pháp xử lý vi phạm pháp luật về cạnh tranh; quản lý nhà nước về cạnh tranh.
Thảo luận tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tập trung thảo luận những nội dung còn có ý kiến khác nhau đối với dự án Luật liên quan đến phạm vi điều chỉnh, trách nhiệm quản lý nhà nước về cạnh tranh, hành vi bị cấm đối với cơ quan nhà nước, đánh giá tác động hoặc khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh một cách đáng kể và xác định sức mạnh thị trường đáng kể, tố tụng cạnh tranh...
Về phạm vi điều chỉnh của dự án Luật, báo cáo một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, có ý kiến đề nghị cần làm rõ tính khả thi của việc mở rộng phạm vi điều chỉnh trong dự thảo Luật, nhất là quy định nội dung bên ngoài lãnh thổ Việt Nam cụ thể như thế nào, trong trường hợp không có điều ước quốc tế giữa Việt Nam và các quốc gia, vùng lãnh thổ khác.
Góp ý kiến về điều khoản này, Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh cho biết, Luật Cạnh tranh 2004 chưa có quy định và cơ sở pháp lý về việc quản lý môi trường kinh doanh ngoài lãnh thổ Việt Nam. Việc sửa đổi lần này sẽ khắc phục hạn chế trong việc thiếu cơ sở để kiểm soát các hành vi được thực hiện bên ngoài lãnh thổ Việt Nam nhưng có tác động hoặc khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh tới môi trường cạnh tranh tại Việt Nam. Xu thế toàn cầu hóa kinh tế và mở cửa thị trường, phạm vi hoạt động của các doanh nghiệp ngày càng mở rộng trên phạm vi lãnh thổ của nhiều quốc gia khác nhau. Khi đó, thực tiễn sẽ phát sinh các hành vi phản cạnh tranh diễn ra bên ngoài lãnh thổ quốc gia, nhưng có tác động tới môi trường cạnh tranh trong nước. Để đối phó với thực trạng này, nhiều quốc gia đã mở rộng phạm vi áp dụng của Luật Cạnh tranh trên nguyên tắc tác động ảnh hưởng của hành vi để kiểm soát các hành vi phản cạnh tranh xuyên biên giới và bảo vệ thị trường trong nước.
Về tố tụng cạnh tranh (Chương VII), có ý kiến đề nghị quy định về tố tụng cạnh tranh phải chặt chẽ, khoa học, rõ trách nhiệm, thẩm quyền của các chủ thể tiến hành tố tụng cạnh tranh để bảo đảm tính độc lập trong quá trình xử lý vụ việc cạnh tranh. Thường trực Ủy ban Kinh tế đã tiếp thu, quy định rõ quy trình tố tụng cạnh tranh từ phát hiện, điều tra, xử lý vụ việc cạnh tranh đến giải quyết khiếu nại quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, trong đó nêu rõ nhiệm vụ, quyền hạn của các chủ thể tiến hành tố tụng cạnh tranh, quyền và nghĩa vụ của người tham gia tố tụng cạnh tranh, thời hạn, thời hiệu giải quyết bảo đảm chặt chẽ, khoa học và tính độc lập trong quá trình giải quyết vụ việc cạnh tranh.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình băn khoăn về quy định bổ nhiệm các thành viên trong Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia do Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm, miễn nhiệm trong khi chức năng là cơ quan bán tư pháp, vừa thực hiện chức năng tham mưu giúp Bộ Công Thương thực hiện quản lý nhà nước về cạnh tranh, vừa thực hiện chức năng tố tụng trong lĩnh vực cạnh tranh. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng cũng đề nghị cần bổ sung thêm vào chức năng nhiệm vụ của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia quy định về giám sát các văn bản liên quan đến vấn đề cạnh tranh để đảm bảo tính thống nhất, rõ ràng.
Cho ý kiến về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị cần rà soát kiểm tra kỹ hơn về quy định thành viên của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia do Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm, miễn nhiệm, tránh xảy ra việc chồng chéo, xung đột với Luật tổ chức Chính phủ. Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ và Ban soạn thảo cần liệt kê cụ thể hơn trong dự thảo Luật Cạnh tranh (sửa đổi) cụm từ “hành vi khác” nhằm bảo đảm tính minh bạch, rõ ràng, tránh hạn chế quyền kinh doanh của người dân cũng như doanh nghiệp trong nước.
Phát biểu kết thúc thảo luận về nội dung này, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển giao Ủy ban Kinh tế cùng với Cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp; bổ sung, rà soát lại để hoàn thiện dự án Luật cũng như làm Báo cáo tiếp thu, giải trình sau đó gửi xin ý kiến các Đoàn đại biểu Quốc hội. Sau khi có ý kiến của các đoàn Đại biểu Quốc hội, tiến hành tổng hợp, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
THẢO NGUYỄN