Tiến sĩ Trần Việt Thái, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, Bộ Ngoại giao, khẳng định như vậy trong cuộc trả lời phỏng vấn về vai trò của Chủ tịch nước Trần Đại Quang trong hoạt động đối ngoại một ngày sau sự ra đi đột ngột của vị nguyên thủ hôm 21-9-2018.
Phóng viên: Thưa Tiến sĩ, ông nhìn nhận như thế nào về vai trò của Chủ tịch nước Trần Đại Quang trong công tác đối ngoại?
Tiến sĩ Trần Việt Thái: Chủ tịch nước Trần Đại Quang là người rất gắn bó và có nhiều đóng góp quan trọng cho công tác đối ngoại của Đảng, Nhà nước ta trong những năm qua. Ông luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với công tác đối ngoại, và ông cũng là một nhà lãnh đạo có tầm nhìn chiến lược với tác phong tự tin và bản lĩnh, rất quyết đoán trong chỉ đạo triển khai thực hiện; nhanh nhạy và khéo léo trong xử lý các tình huống khó, các vấn đề nhạy cảm về đối ngoại, nhất là trong quan hệ giữa các nước lớn.
Với vai trò của nguyên thủ quốc gia, trong các hoạt động đối ngoại, dù là các chuyến thăm cấp cao hay trong các hội nghị quốc tế lớn, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã thể hiện rõ bản lĩnh đối ngoại, làm nổi bật hình ảnh và vị thế Việt Nam trong cộng đồng quốc tế. Tôi đặc biệt ấn tượng với cách Chủ tịch nước Trần Đại Quang tiếp đón các nguyên thủ nước ngoài, nhất là các nhà lãnh đạo của các cường quốc hàng đầu thế giới như Hoa Kỳ, Nga, Trung Quốc… Tôi nhớ mãi sáng 12-11-2017, một ngày sau khi Hội nghị thượng đỉnh APEC Việt Nam 2017 tại Đà Nẵng kết thúc tốt đẹp, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã quay ra Hà Nội ngay và chủ trì lễ đón chính thức cả Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ông rất tự tin và xử lý khéo léo cả hai mối quan hệ có tầm quan trọng hàng đầu trong công tác đối ngoại của Việt Nam, đó là quan hệ Việt – Trung và Việt – Mỹ. Hình ảnh ông sánh vai cùng các nhà lãnh đạo thế giới tại Đà Nẵng, hay trong các nghi lễ trang trọng đón tiếp nguyên thủ nước ngoài tại Phủ Chủ tịch đã để lại dấu ấn khó phai trong lòng nhiều người dân Việt Nam, cũng như trong mắt của bạn bè quốc tế, góp phần làm đậm hình ảnh một đất nước Việt Nam hòa bình, thân thiện, hội nhập sâu rộng với thế giới và khu vực.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo công tác hoạch định chiến lược, triển khai chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước và đã để lại dấu ấn rõ nét với tư duy chiến lược sắc sảo. Ông đã cùng với các đồng chí lãnh đạo cấp cao khác của Đảng, Nhà nước ta xử lý thành công nhiều mối quan hệ đối ngoại phức tạp của Việt Nam, nhiều vấn đề gai góc trong quan hệ quốc tế. Có thể kể ra đây đóng góp quan trọng của ông trong việc thúc đẩy quan hệ Việt – Mỹ, Việt – Trung, trong ứng xử với chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương của Mỹ, Nhật, chiến lược Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc, trong việc ra Tuyên bố Đà Nẵng và nhiều văn kiện quan trọng khác tại Tuần lễ cấp cao APEC tại Đà Nẵng vào đầu tháng 11-2017… Trong bài nói chuyện với cộng đồng học giả Ấn Độ nhân chuyến thăm của ông tới Ấn Độ vào tháng 3-2018, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã thể hiện là nhà lãnh đạo có tầm nhìn toàn cầu với việc đề ra ý tưởng về một khu vực Ấn Độ - Châu Á-Thái Bình Dương, đề cao vai trò của ASEAN và Ấn Độ trong các cấu trúc khu vực đang định hình.
Không những thế, Chủ tịch nước Trần Đại Quang còn trực tiếp chủ trì, điều hành nhiều sự kiện đối ngoại quan trọng. Ông không chỉ là một nhà lãnh đạo chính trị, mà còn là một nhà ngoại giao tài ba, đóng vai trò điều tiết và hài hòa quan điểm, lợi ích của các bên. Tôi còn nhớ sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rút Mỹ khỏi Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), các thành viên TPP còn lại bộc lộ nhiều mâu thuẫn về quan điểm, lợi ích và đưa ra các ưu tiên rất khác nhau. Quá trình đi đến phê chuẩn Hiệp định TPP có lúc tưởng như lâm vào bế tắc. Đặc biệt những mâu thuẫn, khác biệt đó lại nổi lên rất gay gắt đúng vào lúc Việt Nam là chủ nhà của APEC 2017. Nhưng nhờ sự vào cuộc trực tiếp và chỉ đạo quyết liệt của Chủ tịch nước Trần Đại Quang, 11 thành viên TPP còn lại đã dàn xếp ổn thỏa các khác biệt, vượt qua được tất cả sóng gió ngay tại Đà Nẵng và đưa TPP trở thành Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), qua đó góp phần rất quan trọng vào thành công chung của năm APEC 2017.
Phóng viên: Năm 2017, hoạt động ngoại giao đa phương quan trọng nhất, góp phần nâng cao vị thế của của Việt Nam. Theo ông, Chủ tịch nước Trần Đại Quang có đóng góp như thế nào về thành công của năm APEC 2017?
Tiến sĩ Trần Việt Thái: Nói đến những đóng góp của Chủ tịch nước Trần Đại Quang cho công tác đối ngoại, không thể không nhắc đến những kết quả rất nổi bật của Năm APEC Việt Nam 2017. Tôi may mắn được tham gia trực tiếp ngay từ những ngày đầu chuẩn bị cho APEC Việt Nam 2017 và đã chứng kiến toàn bộ những đóng góp nổi bật của Chủ tịch nước Trần Đại Quang cho thành công về mọi mặt của năm APEC 2017. Có thể kể ra đây một vài ví dụ tiêu biểu về những đóng góp xuất sắc của Chủ tịch nước Trần Đại Quang cho năm APEC Việt Nam 2017.
Ví dụ thứ nhất là trong quá trình chuẩn bị cho năm APEC 2017 tại Việt Nam, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã sát sao quan tâm chỉ đạo, chuẩn bị các mặt công tác cho năm APEC 2017, từ khâu nội dung văn kiện đến các vấn đề về lễ tân, hậu cần, an ninh, y tế… Chủ tịch nước Trần Đại Quang rất cẩn thận, chú ý tới từng vấn đề, từng khâu nhỏ nhất trong công tác chuẩn bị. Chủ tịch nước Trần Đại Quang cũng đã nhiều lần trực tiếp đi khảo sát thực tiễn các địa điểm diễn ra các sự kiện của APEC 2017 và đích thân Chủ tịch nước Trần Đại Quang là người dẫn đầu đoàn cấp cao Việt Nam sang Thủ đô Lima của Peru để nhận chuyển giao vai trò nước chủ nhà của năm APEC 2017 từ nước chủ nhà tiền nhiệm là Peru.
Một ví dụ khác là trong suốt quá trình diễn ra cả năm APEC 2017 và đặc biệt là tại Tuần lễ cấp cao APEC diễn ra tại Đà Nẵng vào tháng 11-2017, tôi trực tiếp chứng kiến Chủ tịch nước đã hoạt động rất vất vả, liên tục đi lại giữa thủ đô Hà Nội và thành phố Đà Nẵng – nơi diễn ra Tuần lễ cấp cao APEC. Ông đã chủ trì đón nhiều nguyên thủ cấp cao, hội đàm liên tục, chủ trì, điều hành nhiều cuộc họp cấp cao quan trọng, đóng góp rất lớn vào Tuyên bố Đà Nẵng và tất cả các văn kiện cuối cùng của Tuần lễ cấp cao, cũng như trong suốt cả năm APEC 2017. Tôi nhận thấy ở ông có một đức tính quý là luôn không ngừng nỗ lực, làm việc không mệt mỏi cho đến những giây phút cuối cùng.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang còn là một nhà lãnh đạo có tâm và gần gũi với anh chị em cán bộ, nhân viên làm công tác đối ngoại. Trong nhiều chuyến thăm nước ngoài, hay trong các hoạt động đối ngoại lớn, dù là ở trong hay ngoài nước, ông thường quan tâm hỏi han, động viên cán bộ, nhân viên tháp tùng hoàn thành tốt nhiệm vụ. Do vậy, ông được nhiều cán bộ làm công tác đối ngoại quý mến, tin yêu.
Phóng viên: Trân trọng cảm ơn ông!
Theo TTXVN