Lấn chiếm đất đai làm lãng phí nguồn lực
Trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội về vấn đề xử lý tình trạng lấn chiếm đất công, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nhấn mạnh, nguồn lực đất đai ở Việt Nam còn rất lớn nhưng chưa được khai thác, dẫn tới tình trạng lấn chiếm trái phép. Muốn khai thác được nguồn lực to lớn từ đất đai để thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển, thời gian tới, Việt Nam cần đổi mới cơ chế quản lý, cơ chế đấu giá đất.
Tham gia trả lời chất vấn cùng Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà nói, việc lấn chiếm đất đai ở đô thị gồm hai dạng, lấn chiếm đất công và lấn chiếm đất bãi bồi ven sông. Đất công hiện nay đã giao cho chính quyền cấp xã quản lý, nhưng vì có hiện tượng quản lý không đúng quy định của pháp luật nên đã để xảy ra tình trạng lấn chiếm.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu khai mạc phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Ảnh: TTXVN
Cũng liên quan tới vấn đề phát huy nguồn lực từ đất đai, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng, cơ chế và phương pháp tính tiền sử dụng đất của nước ta hiện nay đang dẫn tới tình trạng lãng phí nguồn lực. Theo quy định, Nhà nước thu tiền một lần khi chủ đất chuyển mục đích sử dụng đất, trong khi cơ chế, phương pháp tính chưa rành mạch, minh bạch. Vì vậy, Bộ Xây dựng và các bộ liên quan đã đề xuất cần xây dựng luật thuế về đất để khắc phục tình trạng này.
Thực hiện quy hoạch chưa tốt
Trả lời câu hỏi của các đại biểu Quốc hội về việc thực hiện quy hoạch không tốt dẫn tới nhiều chung cư cao tầng chưa đồng bộ với cơ sở hạ tầng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng đó là do địa phương kiểm soát chưa chặt chẽ. Cụ thể, Luật Xây dựng, Luật Quy hoạch đô thị đều thống nhất nguyên tắc các dự án khu đô thị, chung cư phải tuân thủ quy hoạch xây dựng. Quy hoạch chi tiết đều có quy định cụ thể về mật độ sử dụng đất, hệ số sử dụng đất, chỉ giới đường đỏ, chỉ tiêu tầm cao, cốt xây dựng tối thiểu, cảnh quan, kiến trúc, bảo đảm đồng bộ về hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội. Nếu tất cả các dự án khu đô thị, chung cư đều tuân thủ quy hoạch chi tiết thì chắc chắn không có hiện tượng quá tải về dân số, ùn tắc giao thông. Bộ trưởng Phạm Hồng Hà đề nghị chính quyền địa phương kiểm soát chặt chẽ hơn sự tuân thủ quy hoạch chi tiết của các dự án khu đô thị, chung cư, khi duyệt dự án cũng cần bảo đảm theo đúng quy hoạch, bảo đảm đồng bộ với hạ tầng xung quanh khu vực triển khai dự án.
Tham gia trả lời cùng Bộ trưởng Phạm Hồng Hà, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung đã chỉ rõ một số dự án khu đô thị, chung cư trên địa bàn có vi phạm quy hoạch chi tiết. Chủ tịch UBND TP Hà Nội nhận trách nhiệm thiếu kiểm tra, giám sát trong quá trình chỉ đạo, điều hành của UBND thành phố, đồng thời chủ đầu tư cũng có trách nhiệm khi cố tình vi phạm. Để khắc phục, bên cạnh việc xử lý các chủ đầu tư vi phạm, Hà Nội cũng nghiêm khắc xử lý những cán bộ liên quan. Cụ thể, Hà Nội đã xử lý 18 cán bộ là chủ tịch, phó chủ tịch các quận, huyện, chủ tịch phường, xã và cán bộ thanh tra. Hà Nội cũng đang đề xuất để được thí điểm chuyển lực lượng thanh tra xây dựng từ Sở Xây dựng về trực thuộc sự quản lý của chủ tịch UBND cấp huyện để tăng hiệu quả của hoạt động thanh tra trong lĩnh vực xây dựng.
Khó di dời công sở, trường học, bệnh viện
Về sự chậm trễ trong di dời công sở, trường học, bệnh viện, doanh nghiệp ra khỏi khu vực nội đô dẫn tới tình trạng ùn tắc giao thông, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nhấn mạnh, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản quy định về mục tiêu di dời, mục đích sử dụng đất di dời và trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc này. Tuy nhiên, việc triển khai đến nay rất chậm do việc bố trí đất, quy hoạch đất di dời không đơn giản, trong khi các bộ ngành liên quan chưa có đề án cụ thể về đơn vị di dời, phương án tài chính. Cùng với đó, nguồn lực cho việc di dời rất thiếu, không thể dùng vốn đầu tư công để thực hiện việc này.
Riêng ở Hà Nội, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ phương án di dời 17 cơ quan Trung ương ra khu vực Mễ Trì và khu vực Tây Hồ Tây. Tất cả các phương án đã được tính toán, hiện chỉ còn thiếu nguồn lực để thực hiện. Bộ Xây dựng sẽ trao đổi với UBND TP Hà Nội báo cáo Chính phủ về phương án chọn địa điểm mới, khai thác hai khu vực Mễ Trì và Tây Hồ Tây để tạo nguồn lực xây dựng vị trí di dời mới.
Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong cho biết, TP Hồ Chí Minh đã chủ động giãn dân ra khu vực ngoại thành, góp phần đô thị hóa nhanh chóng khu vực ngoại thành; tạo nên sự đồng bộ hạ tầng kỹ thuật cũng như hạ tầng xã hội, giải quyết được vấn đề ùn tắc giao thông; quản lý chặt chẽ quy hoạch, thực hiện nghiêm túc những quy hoạch đã được phê duyệt với số dân quy định.
Xử lý sai phạm còn thiếu kiên quyết
Tham gia giải trình thêm những vấn đề mà đại biểu Quốc hội chất vấn có liên quan tới trách nhiệm quản lý, điều hành của Chính phủ, Phó thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng nói, đô thị Việt Nam trong những năm qua có sự phát triển mạnh mẽ cả về quy mô, số lượng và chất lượng. Kinh tế đô thị đã góp phần đặc biệt quan trọng, kinh tế đô thị và khu công nghiệp chiếm xấp xỉ 80% quy mô của nền kinh tế. Các đô thị thực sự là động lực của nền kinh tế, trở thành hạt nhân của quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cơ cấu xã hội.
Bên cạnh kết quả đạt được vẫn còn một số tồn tại. Cụ thể, đô thị còn phát triển theo chiều rộng nhiều hơn chiều sâu, và hiệu quả phát triển đô thị còn thấp. Hệ thống hạ tầng của nhiều đô thị chưa đầy đủ và còn thiếu đồng bộ. Tình trạng vi phạm quy hoạch, xây dựng thiếu phép, sai phép còn diễn ra và chưa được khắc phục, chấn chỉnh kịp thời. Tình trạng ùn tắc giao thông tại khu vực đô thị ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là ở các đô thị lớn... Trong số các nguyên nhân được Phó thủ tướng chỉ ra có nguyên nhân về công tác triển khai thực hiện quy hoạch còn nhiều hạn chế; công tác thanh tra, kiểm tra đã được tăng cường, nhưng hiệu quả còn thấp; thực hiện kết luận sau thanh tra còn chậm, thậm chí chưa nghiêm, việc xử lý sai phạm còn thiếu kiên quyết.
Để khắc phục những vấn đề nêu trên, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng nêu giải pháp, Chính phủ sẽ tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật về quy hoạch; đẩy mạnh công tác lập quy hoạch, từ quy hoạch chung đến quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết về đô thị, đi đôi với nâng cao chất lượng công tác quy hoạch; tăng cường kiểm soát quá trình đầu tư xây dựng, phát triển đô thị theo quy hoạch và có quy hoạch; chú trọng đầu tư hạ tầng đô thị đồng bộ.
Phát biểu kết luận nội dung chất vấn, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ, tại phiên chất vấn có 17 đại biểu Quốc hội chất vấn với Bộ trưởng Bộ Xây dựng. Bộ trưởng đã trả lời trực tiếp 12 đại biểu, còn 5 đại biểu sẽ được trả lời bằng văn bản. Tham gia trả lời cùng Bộ trưởng Bộ Xây dựng có một số bộ trưởng, trưởng ngành liên quan và Phó thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng. Việc mời Chủ tịch UBND hai thành phố lớn tham gia giải trình những vấn đề có liên quan là một điểm mới trong hoạt động chất vấn của Quốc hội, nói lên sự cần thiết tham gia giải trình của các địa phương với sự phát triển của đất nước tại diễn đàn Quốc hội.
Theo Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, không khí chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp thẳng thắn, có chất lượng, đối thoại với tinh thần xây dựng cao, thể hiện trách nhiệm của cả người hỏi và người trả lời.
* Chiều cùng ngày, UBTVQH cho ý kiến về báo cáo kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước giai đoạn 2011-2016”.
CHIẾN THẮNG